1 Yaş Çocukları Neden Yerinde Duramıyor?

1 yaş çocuğunun genel psikolojik özellikleri nelerdir?

1 yaş bebeklikten çocukluğa geçiş dönemidir. Anlama, kavrama ve iletişim kurma becerileri ilerlemeye başlar. Hareket becerisi artar. İlk kelimeler ve ilk adımlar 1 yaş döneminde görülür. 1 yaş çocuğu duyduğu sesleri taklit etmeye çalışır, kendince çeşitli sesler çıkarır. Söylediğinden daha fazlasını anlar. Çevresindeki nesnelerle anlamlı şekilde ilgilenir, yetişkinlerle değişik oyunlar oynar. İnsanlarla bir arada olmaktan, konuşulanları dinlemekten hoşlanır. Yapılan birçok davranışı taklit etmeye çalışır. Anne baba ve kendisine bakan kişiyi model alır, onların yaptıklarını yapmaya çalışır. Baş ve işaret parmaklarını kullanarak nesneleri tutar. Nesneleri iç içe koymaktan hoşlanır.

* 1 yaş dönemine geçişle birlikte fizyolojik ve psikolojik olarak ne tarz değişimler görülür?

1 yaş çocuğu daha hızlı emekler. Kimi çocuk ilk doğum günü ile birlikte yürümeye başlarken kimi çocukta ilk adımlar 15-16 ay civarında görülebilir. 1 yaş öncesindeki hızlı boy ve kilo artışı artık yavaşlamaya başlar.

1 yaşla birlikte çocuk birey olma yolunda yavaş yavaş ilerlemeye başlar. Hareket becerisi arttıkça birçok şeyi kendi başına yapma girişimlerinde bulunur. Zaman zaman olumsuz davranır. Uyumaya, yemek yemeye direnç gösterir. Anneye olan bağımlılığı artar. Kızgınlık, sevinç, korku gibi duyguları gösterir.

* Bu dönemde çocuk niçin kabına sığamaz ve sürekli hareketlidir?

            Bu dönemde emekleme ve yürüme ile birlikte hareket özgürlüğü kazanan 1 yaş çocuğu merak duygusu ile birlikte etrafını keşfetmeye başlar. Bu nedenle de sürekli hareket halindedir. Her gün yeni şeyler öğrenir. Sürekli yeni yerleri keşfetmek, dolapları boşaltmak, çekmeceleri karıştırmak, bulduğu kağıtları buruşturup yırtmak, ev eşyaları ile oynamak ister.

* Yerinde duramayan 1 yaş çocuğu bu sayede nasıl keşiflerde bulunur?

            1 yaş çocuğunun keşfetmesi ve öğrenmesi için ortamlar yaratılması, fırsat tanınması gerekir. Çocuk bu sayede nesneleri tanır, ne işe yaradıklarını, nereye ve kime ait olduklarını öğrenir.

* Sürekli hareket halinde olan çocuğun bu haline karşı ebeveynleri nasıl bir tutum takınmalıdır?

            1 yaş çocuğu tehlikenin farkında değildir, kendisini tehlikeye sokabilecek davranışlarda bulunur. Bu nedenle çocuğun emeklemeye başlamasıyla birlikte kural koymak gerekir. Merak ve keşfetme duygusuyla etrafı kurcalayan çocuğa karşı anne babaların en sık başvurdukları yöntem “yapma” demek, hatta kızmaktır. Bunun yerine yapılan davranışın beğenilmediğini söylemek, dolap kapaklarına kilit asmak, çocuğun hayatını tehlikeye sokabilecek eşyaları ulaşamayacağı bir yere kaldırmak gibi çeşitli güvenlik önlemleri almak gerekir. Bu yaşta çocuk kuralın kural olduğunu tam olarak anlayamaz. Bu nedenle istenen davranışların “aferin” denerek, alkışlanarak pekiştirilmesi, istenmeyen davranışların da “hayır” denerek ve zaman zaman da görmezden gelinerek söndürülmesi uygun yaklaşımlardır. Bu yaşın en önemli avantajı çocuğun dikkatinin kolaylıkla istenen yöne yönlendirilebilmesidir. Yani çocuk uygun olmayan ya da kendisine zarar verebilecek bir objeye yöneldiğinde ilgisi başka bir obje ya da aktiviteye çekilebilir.

• Çocuğun merak ve keşif duygusunu desteklemek amacıyla sizin kontrolünüzde eşyalara dokunmasına izin verin.

• Belirli dolap ve çekmeceleri çocuğa ayırarak buraya ona zarar vermeyecek ev eşyaları ve oyuncaklar koyun. Dolap, çekmece karıştırmak istediğinde sadece ona ayırdığınız yeri açabileceğini söyleyin.

• Keşfedebileceği, açıp içini kurcalayabileceği, zarar vermeyecek malzemeler sunun.