Ağrı Sınıflandırması

1-Süresine göre

Akut ağrı: Birdenbire gelişen bazen nedeni belli olmayan ve bu nedenle ciddi tıbbı incelemeler gerektiren bir bulgudur (belirti, semptom). Genellikle bazı hastalıkların erken habercisi olabilir. Örnek vermek gerekirse böbrek taşı düşüren bir hastada ilk belirti bel veya kasık ağrısı olabilir. Akut ağrıda hastanın hastalığına teşhis konuluncaya kadar genellikle ilaç verilmez. Ağrı bu hastalarda yararlı bir bulgu olup mevcut hastalığın kesin teşhisi konuluncaya kadar takip edilmelidir. Eğer hastanın tanısı kesinleşirse ilgili hekim hastanın ağrısını ilaçlarla veya ağrı tedavisindeki diğer yöntemlerle giderebilir. Akut ağrı tedavisini genellikle her branştan hekim kendi tedavi yöntemleri ile giderebilir.

Ameliyatlardan sonra görülen ağrıda akut ağrıya iyi bir örnektir. Ameliyat sonrası ağrı tedavisi etkin yapılmaz ise bu ağrılar kronik ağrı tipine dönebilir. En çok kasık fıtığı ameliyatı, göğüs kafesinin açıldığı ameliyatlar, çeşitli tıbbı nedenlerle (travma, şeker hastalığı, enfeksiyon)ayağın veya bacağın kesildiği hastalarda görülebilir.Bu tip cerrahi geçirecek hastalarda kronik ağrı gelişmemesi için ameliyat sonrası erken dönemde etkin ağrı tedavisi yapılması gerekir.

Kronik ağrı: Üç ila altı aydan uzun süren birçok farklı mekanizmanın etkili olduğu vücutta bir hasar oluşmadan veya oluşarak da gözlenebilir. Bu hastalarda ağrı uzun süredir devam ettiği için hastanın yaşam kalitesini ve günlük çalışma hayatını ciddi olarak etkiler. Genellikle tedaviye dirençli olup bazen ağrıyı kesmek için birkaç yöntemi birlikte uygulamak gerekir. Örneğin ağızdan ağrı kesiciler verilirken hastaya girişimsel yöntemler dediğimiz bazı ağrı sinirlerinde ileti durdurucu teknikler uygulanabilir. Kronik ağrı psikolojik olarak hem kişiyi hem de ailesini ciddi oranda etkiler, onun için bu hastalara sakinleştirici ilaçları vermekte gerekebilir.

2-Kaynaklandığı bölgeye göre

Somatik ağrı: Genellikle vücudun bir yerinde çarpma, vurma veya ezilme sonucu görülen bir ağrıdır. Şiddetlidir ve lokalizasyonu kesindir.

Visseral ağrı: İç organlardan kaynaklanır. Künt bir ağrıdır ve iyi lokalize edilemez. Çevre bölgelere yansıyabilir. Örneğin pankreas ağrısı sırta yayılabilir veya apandisit ağrısı göbeğe yayılabilir.

Sempatik ağrı: Özellikle kan damarlarımızın üzerinde etkili olan bir ağ şeklinde vücudumuzda bulunan sempatik sinir sisteminden kaynaklı ağrılardır. Örneğin bacağında dolaşım bozukluğuna bağlı ağrısı olan hastalarda temel amaç sempatik sinirlerdeki iletiyi kesmektir. Böylece hastanın hem ağrısı hem de ilgili uzuvda kan dolaşımı artar hasta çok rahatlar.

3- Mekanizmalarına göre

Nosiseptif ağrı: Vücutta ilk ağrıyı algılayan reseptörlere nosiseptör denir. Bunların uyarılması (ısı, kesi, batma, çarpma) sonucu nosiseptif ağrı oluşur. Örneğin elimize iğne battığında oluşan ağrı veya elimizin yüksek ısıda yandığında oluşan ağrı bu tip ağrıdır. Genellikle ilaçlarla tedavi edilebilir.

Nöropatik ağrı: Genellikle sinirin kendisinin ağrı mekanizmasının oluşumuna neden olduğu bir ağrı tipidir. Bazen sinirler travna sonucu bu tip bir ağrı gelişimine neden olabilir. Örneğin bacağı kesilmiş bir hastada aylar yıllar sonra güdük ucunda hayalet ağrısı (olmayan bacağını var gibi hissedip bu bacağının herhangi bir yerinde ağrı) gelişebilir. Yine uzun süre şeker hastalığı olanlarda ayaklarda veya ellerde yanma tarzında çok rahatsızlık verici ağrılar gelişebilir. Bu ağrı tipi tedaviye dirençli olup en uygun alternatif tedaviyi uygulamak gerekebilir. Yani hem ilaçlar hem de ağrı giderici girişimsel yöntemler birlikte uygulanabilir. Nöropatik ağrı bazı kanser hastalarında da gözlenir burada en önemli etken sinirin tümör dokusu nedeniyle sıkışması veya bası altında kalmasıdır.

Psikosomatik ağrı: Hastanın psikolojik sorunları nedeniyle kendisinde bir ağrı olduğunu ifade etmesidir. Aslında organik bir ağrı bulgusu yoktur ama hasta ağrısı olduğunu ifade eder. Genellikle hastalar bel, sırt veya omuz bölgelerinde ağrı tanımlarlar. Bu hastalarda öncelikle güveninin tam olarak kazanılması gerekir. Ağrıya neden olan psikolojik sorunu keşfetmek ancak karşılıklı güven sağlanması ile başarılabilir. Bu hastalar için psikiyatri ile ortak bir tedavi yapılması uygundur.

4- Ağrı bölgesine göre

Yüz ağrısı nedenleri :

• Sıklıkla
• Trigeminal nevralji
• Postherpetik nevralji
• Çene eklemi kireçlenmesi
• Sinüzit
• Multipl skleroz

Baş ağrısı nedenleri :

• Sıklıkla
• Migren
• Basit günlük baş ağrısı
• Gerilim tipi baş ağrısı
• Boyun bölgesindeki omurlardan kaynaklı baş ağrısı
• Travma sonrası kafa zarları arasında kanama

Omuz ağrısı:

• Sıklıkla
• Omuz çıkığı
• Omuz ekleminde kireçlenme
• Donuk omuz
• Omuz bölgesi tendinit (tendonlarının iltihabi)

.Karın ağrısı :

• Sıklıkla
• Zona sonrası gelişen ağrı
• Geçirilmiş karın ameliyatları sonrası geçmeyen karın duvarı ağrıları
• Karın içi organlarının(Pankreas, mide, karaciğer) tümörleri veya iltihabi durumları

Bel ağrısı :

• Bel bölgesindeki adale spazmları
• Bel fıtığı
• Omurgada kayma
• Omurgalar arası eklemlerde kireçlenme
• Karın içi organlarının tümörleri (Pankreas, böbrek)

Bacak ağrısı:

• Bel fıtığı
• Varis
• Tendinit
• Bacak damarının pıhtı ile tıkanması
• Kemikte oluşan iltihabi veya tümöral oluşumlar