Alzheimer Hastalığı (Bunama – Demans)

Bunama, Demans, Alzheimer Hastalığı Terimleri Ne Anlama Gelmektedir?

Bu konuda ciddi bir kafa karışıklığı göze çarpmaktadır. Halk arasında kullanılan bunama kelimesinin latince karşılığı demans kelimesidir. Hastalık boyutunda unutma anlamına gelmektedir. Alzheimer ise bunamanın (demansın) en sık görülen bir alt tipidir.

Bunama ile Yaşlılık Unutkanlığının Farkı Nedir?

Bunama; hafıza, öğrenme, uyum, dil fonksiyonları ve kişilik gibi zihinsel fonksiyonların bozulması ile karakterize, sosyal ve iş hayatını etkileyen, çoğunlukla geri dönüşsüz ilerleyici bir beyin hastalığıdır. Normal yaşlanma sürecinde beyin fonksiyonları bir miktar geriler. Bunama ile ayrımında en iyi kriter kişinin kendi işlerini yardımsız olarak yapabilmesidir. Fiziksel hastalığı olmadığı halde günlük yaşam aktiviteleri (yemek yeme, giyinme, temizlenme vb.) için bile yardım gereken hastalarda bunama düşünülmelidir. 

Bunamanın Diğer Nedenleri Nelerdir? 

Ciddi hafıza problemi yaşayan bir kişide öncelikle bu durumun altında yatan bir neden var mı bunun araştırılması gerekir. Bu tarz bunamalara sekonder bunama adı verilmektedir. Böyle bir durumun varlığında nedene yönelik tedavi son derece yüz güldürücü olabilmektedir. Bu nedenler arasında beyin damar hastalıkları, enfeksiyonları, travmaları, B12 vitamin eksiklikleri, normal basınçlı hidrosefali, beyin tümörleri gibi durumlar sayılabilir. Belirli bir nedenin olmadığı tipe ise primer bunama adı verilmektedir. Bu guruptaki bunamalarda ise kesin bir tedavi yoktur. Bunamanın en sık nedeni Alzheimer hastalığıdır. 

Alzheimer Hastalığı Kimlerde Daha Sık Görülür? 

*Alzheimer hastalığı en sık 65 yaş üzerinde görülmektedir. Yaş ilerledikçe sıklık belirgin olarak artmaktadır. 

*Kadınlarda daha sık görülmektedir. Kadınlık hormonunun (östrojen) rolü suçlanmakla birlikte kesin değildir. 

*Birinci derece yakınında Alzheimer hastası bulunanlarda risk normale göre 4 kat daha fazladır. *Eğitim seviyesi düşük olanlarda risk daha fazladır. 

*Boksörlerde olduğu gibi uzun süre kafaya alınan darbeler riski arttırmaktadır. *İleri yaşta yapılan doğumların riski arttırdığına dair yayınlar bulunmaktadır. Alzheimer Hastalığında Beyinde Ne Olmaktadır? 

Beyinde belirli bölgelerde ciddi şekilde hücre kaybına bağlı olarak küçülme (serebralatrofi) olmaktadır. 

Alzheimer Hastalığında Seyir Nasıl Olmaktadır? 

Alzheimer hastalığında hafıza sorunu sinsi şekilde yavaş olarak ilerler. Ani olarak ortaya çıkan veya kısa sürede ilerleyen hafıza sorunu Alzheimer hastalığında olmaz. 

Teşhis Nasıl Konulmaktadır? 

Alzheimerin kesin teşhisi beyinden parça alınıp (biyopsi) değerlendirilmesi ile mümkündür. Ancak bu mümkün değildir. Günlük pratikte hastanın ve yakınlarının anlattıkları, nörolojik muayene, laboratuvar tetkikleri ve beyin fonksiyonlarını değerlendiren testler ile teşhis konulmaktadır. 

Laboratuvar Tetkikleri Neyi Gösterir? 

MR, tomografi gibi görüntüleme tetkiklerinde beyindeki küçülme gösterilebilmektedir. Kan tetkiklerinde B12 eksikliği, tiroid fonksiyon bozukluğu, metabolik bozukluklar gibi altta yatan başka nedenlerin varlığı gösterilebilir. 

Doktor Babama/Anneme Alzheimer Teşhisi Koydu. Ama Eski Olayları Benden Daha İyi Hatırlıyor. Teşhis Yanlış mı Yoksa? 

Bu hastalıkta unutkanlık öncelikle yakın hadiselerdedir. Hastalık ilerledikçe eski hadiseleri hatırlamada da güçlükler olur. Yani hasta sabah kahvaltı yaptığını unutur ama ilkokul öğretmeninin ismini, askerde yaşadıklarını gayet güzel hatırlar. Bu durum hasta yakınlarının kafasını sıklıkla karıştırmaktadır. 

Alzheimer Hastalığında Tedavi Var mı? 

Kesin bir tedavi yok. Ancak hastalığın seyrini yavaşlatma veya durdurmaya yönelik ilaçlar mevcuttur. Ayrıca ortaya çıkabilecek uyku bozukluğu, aşırı sinirlilik, halüsinasyonlar gibi durumların da tedavisi yapılabilmektedir.