Aşı nedir?

Aşı nedir?

Aşı, bir mikroorganizmanın tüm yapısının veya bazı kısımlarının belirli işlemlerden geçirildikten sonra canlılara verilmesi ve sonucunda da doğal enfeksiyon sonrası gelişen bağışıklık yanıtına benzer bir cevap oluşturularak, hastalıklardan korunmanın elde edilmesidir.

Aşılama neden önemlidir?

Aşılama bulaşıcı hastalıkların önlenmesinde, sıklığının azaltılmasında hatta bazı mikroorganizmalara yönelik hastalığın dünya üzerinde ortadan kaldırılmasında, çocuk ve erişkin sağlığını korumayı sağlayan en etkili, güvenilir ve maliyeti düşük uygulamalardır.

Aşılar nasıl uygulanır?

Aşılar çeşitlerine göre, kas içine, deri içine, deri altına ve ağızdan uygulama yolu ile yapılır.

Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı Ulusal Aşı Takvimi nasıldır?

Doğumda : HBV

1. ay: HBV

2. ay: DaBT-IPV-Hib, KPA, BCG

4. ay: DaBT-IPV-Hib, KPA

6. ay: DaBT-IPV-Hib, KPA, HBV, OPA

12. ay: KPA, KKK, Suçiçeği

18. ay: DaBT-IPV-Hib, OPA, Hepatit A

24. ay: Hepatit A

İlköğretim 1. Sınıf (4-6 yaş): DaBT-IPV, KKK

İlköğretim 8. Sınıf (10-12 yaş): dT

 

Kısaltmalar:

• HBV: Hepatit B aşısı 
• BCG: Verem aşısı 
• DaBT-IPA-Hib: Difteri, aselüler boğmaca, tetanoz, inaktif polio virüs,Hemofilus İnfluenza tip b
• OPA: Oral polio virüs aşısı
•  KPA: Konjuge pnömokok aşısı 
• KKK: Kızamık-kızamıkçık-kabakulak aşısı 
• DaBT-IPA: Difteri, aselüler boğmaca, tetanoz, inaktif polio virüs 
• dT: Erişkin tipte difteri, tetanoz aşısı 

Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı  Ulusal Aşı Takviminde bulunan aşılar:

Hepatit B aşısı

Hepatit B hastalığı nedir?

Hepatit B hastalığı, karaciğer kanseri, siroz, kronik hepatit veya kronik karaciğer hastalığına sebep olabilen, etkeni virüs kaynaklı bir hastalıktır.

Hepatit B virüsü nasıl bulaşır?

Ortak kullanılan çatal, kaşık, tabak, diş fırçası, havlu, tıraş bıçağı tercih edilmemelidir. Çünkü Hepatit B hastalığı tükrük salgıları ile bulaşabilir. Ayrıca semen-vajina salgıları, kan ile de virüs aktarılabileceği için, cinsel yolla bulaş görülmektedir. Cerrahi aletler, enjektörler ve diğer kan ürünlerinin kullanımı sırasında gerekli önlemler alınmazsa yine bulaş görülebilir.

Hepatit B aşısı ile ne zaman aşılanmalıyız?

Bebeklere Hepatit B aşısının ilk dozu genelde doğdukları zaman hastanede uygulanır. Aynı zamanda aile sağlığı merkezlerinde de ilk doz Hepatit B aşılaması yapılmamış bebeklere ilk bir hafta içinde yapılır. Takip eden süreçte bebeklere 1. ayda ve 6. ayda Hepatit B aşısının kalan dozları uygulanır.

Eğer bebek zamanından önce yani prematüre olarak doğduysa ve annesi Hepatit B virüsü taşıyıcısı değilse, ilk doz aşı doğar doğmaz yapılmaz, 1 aylık olunca uygulanır.

Annesi Hepatit B virüsü taşıyıcısı olan, zamanında doğan bebeklerde aşılama nasıl olur?

Doğar doğmaz Hepatit B aşısının ilk dozuna ilave olarak Hepatit B immunglobulin (HBIG) tedavisi de verilir.

Annesi Hepatit B virüsü taşıyıcısı olan, fakat zamanından önce prematüre olarak doğan bebeklerde aşılama farklı mıdır?

Yine doğar doğmaz Hepatit B aşısının ilk dozuna ilave olarak Hepatit B immunglobulin (HBIG) tedavisi de verilir. Fakat bebeğin tartısı 2 kg altındaysa, doğar doğmaz yapılan bu Hepatit B aşı dozu ilk doz olarak sayılmaz. 1. ayın sonunda yapılan ikinci doz aşı, ilk doz olarak kabul görür.

Hepatit B aşısının yan etkileri var mıdır?

Diğer aşılarda da olabileceği gibi, hafif ateş ve enjeksiyon yerinde ağrı kısa dönem için gelişebilir. Çok nadir olarak aşının içeriğindeki maddelerden birine karşı, aşılanan kişinin hassasiyeti varsa, anafilaksi denilen ciddi alerjik reaksiyon görülebilir. Anafilaksi gelişen kişilere bir daha Hepatit B aşısı uygulanmamalıdır.

BCG aşısı ( Verem aşısı)

Halk arasında bilinen adı verem olan tüberküloz hastalığı tüm dünyada önemli bir sağlık sorunudur. Verem hastalığı, kemik, böbrek, beyin akciğer gibi pek çok organı etkileyebilir. Her sene dünyada bir buçuk iki milyon arasında kişi verem nedeni ile ölmektedir. Ölümleri önlemede aşı önemlidir.

Verem aşısı nasıl ve ne zaman yapılır?

Doğumdan sonra 2. ayda sol kolun üst dış bölgesine, cilt içine yapılır.

Verem aşısının yan etkisi var mıdır?

Aşı; cilt içi alana değilde, daha derin bölgeye uygulanırsa, sol koltuk altında, boyunda veya çene altı bölgede lokal lenfadenit olarak adlandırılan lenf bezi reaksiyonuna yol açabilir. Lokal lenfadenit gelişirse genelde kendiliğinden düzelir.

Verem aşısı yapılmaması gereken hasta grubu kimlerdir?

Bağışıklık sistemi bozuk olan hastalara, gebelere, iki kilo altında tartısı olan bebeklere ve aşının yapılacağı bölgede cilt enfeksiyonu olan kişilere aşı yapılmamalıdır.

Pnömokok aşısı

Pnömokok; ağır akciğer enfeksiyonu, menenjit, eklem-kemik iltihabı, kalp ve kalp zarı iltihabı ve orta kulak iltihabına sebep olabilen bir bakteri çeşididir. İki yaşın altındaki çocuklar, yaşlılar ve bağışıklık sistemi bozuk olan hastalar pnömokok enfeksiyonları için risk altındadırlar.

Pnömokok aşıları kaç tiptir?

Polisakkarit pnömokok aşıları ve konjuge pnömokok aşıları olmak üzere geliştirilmiştir.

Polisakkarit pnömokok aşıları, 2 yaşın altındaki çocuklarda bağışıklık sistemi tam olgunlaşmadığı için yeterli koruyuculuk sağlayamamaktadır. Risk altındaki hastalara uygulandığında beş yılda bir tekrarlanmalıdır.

Risk altındaki hasta grubu;

• HIV enfeksiyonu pozitif hastalar,
• Bağışıklık sisteminin diğer bozukluklarının olduğu hastalar,
• Kronik akciğer hastalığı olanlar,
• Diabeti olan hastalar,
• Nefrotik sendrom dahil böbrek yetmezliği olan hastalar,
• Dalak işlevlerinin bozulduğu veya dalağı olmayan hastalardır.

Konjuge pnömokok aşıları, en yüksek oranda ilk yaş grubunda etkilidir. 2 yaş altında korunma %90 civarı iken 2 yaş üstünde %60 dır.. Birincil bağışıklama ile ömür boyu bağışıklık sağlarlar.

Pnömokok aşısı ile aşılama ne zaman ve nasıl yapılır?

Aşı kas içi veya cilt altına uygulanır.

Bebeklerde aşılama;

Zamanında doğmuş bebeklere başlatılacak aşılama için doğumdan sonraki 2.- 4.-6. Aylarda ve takiben 12. Ayda aşılama yapılır.

Zamanından önce doğmuş 1500 gr altındaki bebeklerde ise gestasyonel yaş kriter alınmadan, bebek kronolojik olarak 8. haftaya ulaştığında aşılama başlatılır. Doz sayısı ve dozlar arası süre aynıdır.

İlk aşılama 6. aydan sonra başlatılacaksa ve çocuk 6-12 aylıksa;2 ay ara verilerek 2 doz yapılır ve son doz olan 3. doz 12. ayda yapılır.

İlk aşılama 12. aydan sonra başlatılacaksa;2 ay ara verilerek toplam 2 doz yapılır.

Pnömokok aşısının yan etkileri var mıdır?

Kısa süreli ateş, kas ağrısı ve aşı yerinde ağrı, kızarıklık ve şişlik olabilir. Çok nadir olarak anafilaksi, aşı içeriğindeki maddelerden birine karşı duyarlılığı olan kişilerde görülebilir.

Karma aşı (Beşli aşı)

Beşli aşı hangi hastalıklara karşı koruyucudur?

Difteri, boğmaca, tetanoz, çocuk felci virüsü ve Hemofilus influenza Tip b bakterisine karşı aşı koruyuculuk sağlar.

Boğmaca nasıl bir hastalıktır?

Boğmaca, solunum yollarında hızlı seyirli bulgularla giden, etkeni bakteri olan bir hastalıktır. Kırıklık, hafif ateş, burun akıntısı, iştahsızlık, hafif öksürük başlangıçta görülür. 1-2 hafta sonra 5-20 kez tekrarlayan değişen zorunlu kuru vasıfta öksürük ile ataklar gelişir. Öksürük nöbeti sırasında hasta morarabilir, balgam çıkarabilir ve kusma görülebilir. Bir yaşından küçük çocuklarda ölümle sonuçlanabilir.

Boğmaca nasıl bulaşır?

Yakın temas ve damlacık yoluyla bulaşır. Aynı evde yaşayan kişilerden birinde boğmaca varsa, diğer kişilere %90 oranında geçiş olur.

İlk aylarında yenidoğan bebeklerin boğmacaya yakalanmaması için yeni doğanlar ile teması olan anne, baba, kardeş, bakıcı, sağlık personeli gibi diğer kişilerin boğmacaya karşı bağışıklıklarının tam olması gerekir.

Doğum sonrası dönem boyunca, annelerle ve yenidoğanlarla teması olan kişilere, boğmaca pekiştirme doz aşının yapılmasını önerilmektedir. Koza stratejisi olarak adlandırılan bu yaklaşım, aslında 1 yaş altında süt çocukları ile teması olan tüm kişilere uygulanmalıdır. Böylece aileler, hem kendilerini hem de bebeklerini boğmacaya karşı koruyabileceklerdir

Boğmaca aşısı nasıl ve ne zaman uygulanır?

Kas içine uygulanır. Sağlık Bakanlığı tarafından Türkiye’de uygulanan aşı takvimine göre aile sağlığı merkezlerinde 2-4-6. aylarda yapılır. 18.ayda pekiştirme dozu vardır. İlkokul 1. sınıfta ve 8. sınıfta yetişkin tipi difteri aşısı ve tetonoz aşısı birlikte uygulanır.

Boğmaca aşısının kimlere yapılması sakıncalıdır?

Karma aşı yapıldıktan sonraki yedi gün içinde ensefalopati olarak adlandırılan uykuya meyilli olma ve giderek beyin fonksiyonlarında bozulma yaratan klinik durum gelişmişse ve yirmi dört saat içinde düzelmeyen havale geçirilmişse, boğmaca aşısı yapılmamalıdır.

Tetanoz nasıl bir hastalıktır?

Tetanoz hastalığına yol açan bakteri, toprak, toz, insan ve hayvan dışkısında bol miktarda bulunur. Vücuda açık yaralar ve sıyrıklardan geçer. Bulaştan 1-2 hafta sonra ilk olarak çene ve boyun kaslarından başlamak üzere tüm kaslarda kontrol edilemeyen kasılmalar gelişir. Bu sırada hastanın bilinci açıktır. Başlangıçta kasılma atakları daha hafif ve seyrek sayıdayken, giderek daha ağrılı ve sık aralıklarla olur. Solunum kaslarının tutulumu ile solunum zorluğu, koma hatta ölüm görülebilir.

Tetanoz aşısı ne zaman yapılır?

Türkiye’de sağlık bakanlığı aşı takvimine göre, karma aşı içeriğinde 2-4-6. aylarda ve 18. ayda kas içine uygulanmaktadır. Tetanoz için gerekli koruyuculuğun devam edebilmesi için her on yılda bir tetanoz aşısı tekrarlanmalıdır. Erişkinlerde yetişkin tipte tetanoz aşısı(dT) kullanılmalıdır.

Difteri nasıl bir hastalıktır?

Halk arasında kuşpalazı olarak bilinen etkeni bakteri olan bir hastalıktır. Hastalık için tek kaynak insanlardır. Bulaşma hasta ya da taşıyıcı kişilerle yakın temas sonrası olur ve bulaş sonrasındaki 2-4. günler belirtiler ortaya çıkar. Boğaz ağrısı ile birlikte üst solunum yolunda çeşitli anatomik bölgelerde membranlar oluşur. Deri, kulak, göz, genital bölge, kalp ve sinir sistemini de etkileyebilir.

Difteri aşısı nasıl ve ne zaman uygulanır?

Kas içine uygulanır. Sağlık Bakanlığı tarafından Türkiye’de uygulanan aşı takvimine göre aile sağlığı merkezlerinde 2-4-6. aylarda ve 18. ayda yapılır.

Yedi yaşından büyüklere erişkin tip difteri aşısı uygulanır. Başlangıç aşılama için en az bir ay ile üç doz aşılama yapılmalıdır. Üçüncü doz aşı ile dördüncü doz arasında en az altı aylık bir süre olmalıdır. Difteri aşılaması, tetanoz toksoidi ile birlikte yapılmalıdır. Yeterli bağışıklığın sağlanabilmesi için, on yılda bir tekrar aşılama gereklidir.

Hemofilus influenza Tip b aşısı

Hemofilus influenza, solunum yolları normal florasında bulunan bir bakteridir. Yapısal özelliklerine göre çeşitli alt tiplere sınıflandırılmıştır. İçlerinde Hemofilus influenza Tip b’nin (Hib) klinik seyri daha ağır olmaktadır.

Hemofilus influenza Tip b aşısı kaç çeşittir, nasıl ve ne zaman uygulanır?

Hemofilus İnfluenza Tip b (Hib) aşısı kas içine uygulanır. Aşının ilk çıktığında üretilen formu, bağışıklığı istenildiği kadar sağlamadığı için, daha sonraki dönemlerde aşı geliştirilmiştir. Bağışıklığı arttırmak amacı ile aşının yapısına farklı proteinler eklenmiştir. 3 ayrı çeşit Hib aşısı bulunur. Bu aşılar karma aşıdan farklı olarak sadece Hib için etkilidir.

Zamanından önce doğanlar dahil olmak üzere bütün bebeklere 2 aylıkken Hib aşısı başlanılması önerilir. Türkiye’de uygulanan aşı takvimine göre, karma aşı içeriğinde 2-4-6. aylarda ve 18. ayda kas içine uygulanmaktadır.

Polio virüs aşısı

Polio virüs, halk arasında çocuk felci denilen hastalığın nedenidir, sadece insanları enfekte eder. Hijyen koşullarının kötü olduğu yerlerde yiyecek ve dışkı yoluyla bulaşır.

Hastalığın ilerleyişi kişiden kişiye fark gösterebilir. Nispeten daha hafif seyirli hastalık tablolarında, yüksek ateşle birlikte farenjit, kas ağrısı, mide bulantısı, kusma, baş ağrısı ve ense sertliği meydana gelir. Ağır hastalık durumlarında ise, hastaların çoğunda menenjit geliştikten sonra, şiddetli kas ağrı ve kramplarının eşlik ettiği ve kas zayıflığının görüldüğü nörolojik bulgular ön plandadır. Bazı hastalarda yutma, konuşma, solunum yetersizliği gelişir.

Polio virüs aşıları kaç çeşittir?

Polio virüs aşıları, inaktif polio virüs aşısı ve canlı zayıflatılmış oral polio virüs aşısı (OPA) olmak üzere iki çeşittir.

Türkiye’de uygulanan aşı takvimine göre beşli aşı kapsamında, polio virüs aşılaması kas içi uygulanarak 2-4-6. aylarda ve 18. ayda gerçekleştirilir. Ayrıca 6. ayda ve 18. ayda OPA yapılmaktadır. OPA’nın her dozu 2 veya 3 damla, ya da aşının prospektüsünde belirtilen miktardır. OPA ağızdan uygulanır.

Kimlere karma aşı uygulanmaz?

Karma aşının herhangi bir dozunda anafilaksi denilen ciddi alerjik durum meydana geldiyse, aşının içinde bulunan maddelerden herhangi birine karşı hassasiyet varsa, karma aşı kalan dozları yapılmaz.

Karma aşının yan etkileri var mıdır?

Kısa süreli aşı yerinde kızarıklık, ağrı, şişlik, kaşıntı olabilir. Ateş gelişebilir

Kızamık-Kızamıkçık-Kabakulak aşısı

Kızamık nasıl bir hastalıktır?

Kızamık etkeni virüs olan bir hastalıktır. Virüs bulaştıktan yaklaşık 10 gün sonra hafif nezle benzeri solunum sistemi belirtileri başlar. Bunu izleyen dönemde döküntüler önce yüzde ve göğüste, sonra karın bölgesinde, kol ve bacaklarda görülür. Döküntüler 3-5 gün sonra kahverengi hale dönüşerek solar ve kaybolur. Kızamığın en önemli komplikasyonu, mevcut hastalık seyrine eklenen ikincil bakteriyel enfeksiyonlardır. Akut orta kulak iltihabı, sinüzit, akciğer enfeksiyonu veya tüm vücutta organ sistemlerini etkileyen sepsis tablosu bütün hastaların %5-10’unda gözlenir.

Kızamıkçık nasıl bir hastalıktır?

Kızamıkçık virüs kaynaklı bir hastalık olup ilk bulgular virüs vücuda girdikten yaklaşık 16-18 gün sonra oluşur. Döküntü yüz ve göğüsten başlar. 24 saat içerisinde tüm vücuda yayılır. Döküntüler, deriden hafif kabarık veya deri ile aynı hizadadır ve birleşme eğilimi göstermez. İkinci günden itibaren döküntü hızla solar, nadiren 3-4 günden uzun sürer. Hemen hemen her hastada sıklıkla başın arka-alt kısmında, kulak arkası ve boyun bölgelerinde olmak üzere, bir hafta veya daha uzun süre devam eden büyümüş lenf bezleri saptanabilir.

Kabakulak nasıl bir hastalıktır?

Kabakulak tükrük bezlerinin iltihabı ve bazı hastalarda da testisler, pankreas ve diğer organları etkileyen viral enfeksiyon hastalığıdır. İştahsızlık, halsizlik, hafif ateş, baş ağrısı ile başlar. Bir iki gün içinde kulak altı tükrük bezleri çene kemiğinin arka bölgesi üzerindeki alanda şişerek belirginleşir. Yaklaşık 1 hafta içinde normal boyutlarına döner. Hastaların %10’unda beyin zarı iltihabı (menenjit) gelişebilir. Genelde iyi seyirlidir hasar vermeden iyileşir. Ergenlik döneminde olmak üzere vakaların dörtte birinde testis iltihabı tabloya eklenebilir. Testisler şiş, kızarık, ağrılı ve sıcaktır. Normal boyutlarına 2-3 haftada döner. Hastaların ileri dönem yaşamlarında kısırlık çok ender olarak gelişebilir.

Kızamık-kızamıkçık-kabakulak aşısı nasıl ve ne zaman uygulanır?

Derialtına uygulanır. Türkiye’de uygulanan aşı takvimine göre aşılama zamanı, 1 yaşında ve ilkokul birinci sınıftadır. Aşı etkisi zayıflatılmış canlı virüs aşısıdır. Aşılamadan sonra 20-30 gün içerisinde koruyuculuk başlar. Koruyuculuk %95 civarındadır.

Kızamık-kızamıkçık-kabakulak aşısı yapıldıktan sonra ne tür yan etkiler olabilir?

Ateş, döküntü, lenf bezlerinde şişme, eklem ağrısı, çok nadir olarak kan sayımıda trombosit düşüklüğü, beyin fonksiyonlarında giderek bozulma ile seyirli ensefalopati tablosu ve anafilaksi olarak adlandırılan ciddi alerjik reaksiyonlara neden olabilir.

Kimlere kızamık-kızamıkçık-kabakulak aşısı yapmamalıyız?

Aşının içeriğinden ötürü neomisin, jelatin alerjisi olan kişilere aşı yapılmamalıdır.

Ayrıca canlı zayıflatılmış aşı özelliği olduğu için, bağışıklık sistemi bozukluğu olan veya bağışıklık sistemini baskılayıcı tedavi alan hastalara uygulanmamalıdır.

Hamilelerde yapılmamalıdır. Erişkinlerde aşı uygulandıktan sonra 3 ay hamile kalınmamalıdır.

Aşının içeriğinden dolayı, ağır yumurta alerjisi olan çocuklara kızamık aşısının duyarsızlaştırma yöntemi ile yapılması uygundur.

Hepatit A aşısı

Hepatit A nedir?

Hepatit A; Hepatit A virüsünün (HAV) neden olduğu, karaciğeri etkileyen, hızlı seyirli, bulaşıcı bir hastalıktır. Pek çok kişi hastalığı belirti vermeksizin atlatabilir. Hastalığın belirti verdiği kişilerde ise bulantı, kusma, ishal, sarılık, ateş ve karın ağrısı görülebilir. Hastalığın bulaşması ile belirtilerin ortaya çıkması arasındaki süre 2-6 hafta arasında değişir.

Hepatit A virüsü nasıl bulaşır?

Hepatit A virüsünü içeren dışkının bulaştığı gıdanın yenilmesi ya da suyun içilmesi ile bulaşır. Hastalığın bulaştığı kişiyle yakın temas yolu ile de başka kişilere yayılabilir.

Hepatit A aşısı ile neden aşılanmalıyız?

Karaciğerde gelişen iltihaplanma, bazen ciddi karaciğer yetmezliği ve nadir olarak ölüme yol açabilir.

Hepatit A aşısı ne zaman ve nasıl yapılır?

Aşı takvimine göre 18. ayda ve 24. Ayda uygulanır. Aşı kas içi yapılır.

Suçiçeği aşısı

Suçiçeği, virüs kaynaklı çok bulaşıcı bir enfeksiyondur. Kişiden kişiye ya solunum yoluyla veya doğrudan temas yoluyla geçer. Bulaştıktan sonra bulguların ortaya çıkması için geçen süre 10-21 gün arasında değişir.

Hastaların enfeksiyonu başka kişilere bulaştırıcılığı, döküntüler ortaya çıkmadan 1-2 gün önce başlar. Döküntüler kabuklanana kadar bulaştırıcılık devam eder. Döküntüler saçlı deriden başlayarak aşağıya gövde ve kol-bacaklara yayılır. Pembe renkli kaşıntılı kızarıklıklar şeklinde başlayan döküntüler kısa sürede ufak boyutlu içi sıvı dolu hal alır. Suçiçeği etkeni virüs ile ilk karşılaşma erişkinlik dönemi olursa, enfeksiyon daha ağır geçirilir. Bağışıklık sistemi baskılanmış hastalarda da ağır enfeksiyon hatta ölüm görülebilir.

Suçiçeği aşısı nasıl bir aşıdır?

Canlı zayıflatılmış (hastalık yapma yeteneği ortadan kaldırılmış) bir aşıdır. Deri altına uygulanır.

1 yaşından 13 yaşına kadar tek doz uygulanır. 13 yaşından büyüklere 1 ay ara ile 2 doz uygulanır.

Türkiye’de uygulanan aşı takvimine göre 12. ayda tek doz yapılmaktadır.

Suçiçeği aşısını kimlere yapalım?

Koruyuculuk düzeyinin çok iyi olması nedeni ile anaokulu ve ilköğretime giden öğrencilere aşı yapılırsa, yüksek oranda hastalığın önüne geçilir.

Daha önce aşılanmamış ve suçiçeği geçiren kişi ile teması olan kişilere, temas sonrası 3-5 güne kadar aşının yapılması koruyucu olmaktadır. Bu kişilerde aşı yapılmasına engel olacak bir durum varsa, pasif bağışıklama VZIG ( Varicella Zoster Immunglobulin) uygulanır.

Suçiçeği aşısının yan etkileri nelerdir?

Aşı uygulandıktan 1-3 hafta sonra daha hafif seyirli az sayıda suçiçeğine benzer döküntüler görülebilir. Ateş, aşı yapılan yerde geçici ağrı, kızarıklık, hassasiyet olabilir.

Suçiçeği aşısı kimlere yapılmamalıdır?

Ağır orta derecede hastalığı olanlarda aşı ertelenmelidir.

Hamile kişilere aşı yapılmamalı. Hamilelik planlanıyorsa en az aşıdan 1 ay sonra hamile kalınmalıdır.

Aşı içeriğine karşı hassasiyeti olan kişiler, alerjik reaksiyonlardan ötürü aşı yaptırmamalıdır.

Bağışık sistemi bozuk hastalara aşı yapılmamalıdır.

On dört günden uzun süredir yüksek doz steroid tedavisi alan kişilere, steroid içerikli ilaç kesildikten en az 1 ay sonra aşı yapılabilir.

Suçiçeği aşısı diğer aşılarla birlikte uygulanabilir mi?

Türkiye’de uygulanan aşı takvimine göre kızamık-kızamıkçık-kabakulak, konjuge pnömokok aşısı ve suçiçeği aşısı 12. aydadır. Bu aşılar farklı enjektörlere çekilerek, vücudun farklı yerlerine aynı gün içinde uygulanabilir.

Kızamık-kızamıkçık-kabakulak veya başka bir canlı zayıflatılmış aşı ile aynı gün uygulanmayacaksa, en az 1 ay sonra yapılmalıdır.

Özel aşılar:

Rota Virüs aşısı

Rota virüs çocuklarda nasıl etki yapar?

Rota virüsler genellikle 3 ay- 2 yaş arasındaki çocukları etkiler ve ishale sebep olurlar. Rota virüsler ile kontamine olmuş nesnelere temas ve damlacık yolu ile bulaş görülür. Bol miktarda sulu ve sarı renkte gelişen ishaller, ani başlangıçlı ateş, kusma ve halsizlik ile birliktedir.

İshal ve kusmadan kaynaklanan vücut su-elektrolit dengesi bozukluklarından küçük çocuklar erişkinlerle kıyaslandığında, çok daha ciddi ve hızlı bir biçimde etkilenmektedirler. Bu nedenle Rota virüs ishallerine karşı aşı ile korunma önemlidir.

Rota virüs aşıları ne zaman ve nasıl yapılmalıdır?

İki çeşit rota virüs aşısı vardır: Biri 2 doz uygulanırken, diğer çeşit aşı 3 doz yapılır. Her iki aşı da oral yol ile verilmektedir.

Aşı dozları arasında en az 4 hafta olmalıdır.

Aşılama başlangıcı süt çocuğunun yaşı 6-12 haftalar arasında ise de başlatılabilir.

Ama son doz 32 haftalıktan daha büyük çocuklara verilmemeli, aşılama planı önceden yapılmalıdır. Aşı yapıldıktan hemen sonra bebeğin kusması veya tükürmesi durumunda, tekrar aşı uygulamasına gerek yoktur.

Rota virüs aşıları sonrasında yan etki gelişir mi?

Süt çocuklarına ilk doz aşı 3. aydan sonra yapıldığı takdirde, invajinasyon olarak adlandırılan, belli bir barsak bölgesinin takip eden diğer barsak bölgeleri ile iç içe geçmesi durumu çok nadir olarak görülebilir. Bu gibi durumlarda çoğunlukla sorunsuz normal barsak fonksiyonlarına dönüş vardır.

Grip aşısı

Grip etkeni “influenza” virüsüdür. İnfluenza virüsünün A ve B olarak sınıflandırılan alt tipleri ile ani başlayan ateş, boğaz ağrısı, burun akıntısı, halsizlik, gözlerde yanma hissi şeklinde grip bulguları gelişir. Grip çoğunlukla hafif atlatılan bir hastalık olmasına rağmen, küçük çocuklarda, yaşlılarda, astım, diabet gibi kronik hastalığı olan kişilerde istenmeyen sonuçlara ve ölüme neden olabilir.

İnfluenza enfeksiyonları, özellikle okul çağı çocuklarında ve erişkinlerde de salgınlara yol açabilmekte böylece eğitim ve çalışma hayatında aksaklıklara neden olmaktadır.

Grip aşısının özellikleri nelerdir, nasıl, ne zaman yapılır?

İki çeşit grip aşısı vardır. Ülkemizde bulunan ve yaygın olan inaktif influenza grip aşısıdır.

6 ay-3 yaş arasındaki çocuklara normal aşı dozunun yarısı miktarda yapılır. 3 yaşından büyük çocuklara erişkin dozunda uygulanır. 9 yaşın altındaki çocuklara ilk kez uygulanacaksa, 1 ay arayla 2 kez yapılır. 9 yaşından büyüklerde ve erişkinlerde ilk sefer yapıldığında tek doz yapılır.

Grip aşısının uygulanması için en uygun zaman Eylül, Ekim, Kasım aylarıdır. Her yıl bu aylarda aşı tekrarlanmalıdır.

Grip aşının yan etkileri nelerdir?

Aşı yerinde ağrı, kızarıklık, şişlik olabilir.

Aşı içeriğindeki maddelere karşı hassasiyet mevcutsa nadiren ciddi alerjik reaksiyonlar gözlenebilir.

Grip aşısı inaktif aşı olduğu için, uygulandığında kendisi gribe neden olmaz.

Kimler grip aşısı olsun?

6 ay- 2 yaş arasındaki tüm çocuklar (özellikle zamanından erken prematüre doğan bebekler)

2 yaşından küçük çocuğu olan anne baba ve çocukla aynı evde yaşayan diğer aile üyeleri.

Astım, kistik fibroz, amfizem veya diğer kronik akciğer hastalığı bulunan kişiler.

Bağışıklık sistemi bozukluğu olan hastalar.

Kronik kalp ve böbrek hastalıkları olanlar.

Kreşte yaşayan çocuklar ve bakımevinde yaşayan yaşlılar.

Kreş, bakım evi çalışanları ile tüm sağlık çalışanları.

Grip aşısının yaptırmaması gerekenler kimlerdir?

6 aylıktan küçük çocuklara ve bebeklere yapılmamalıdır.

Ateşli hastalıklar sırasında yapılmamalıdır.

Gebeliğin ilk 3 ayında grip aşısı yapılmamalıdır.

Yumurta ve aşının içeriğindeki maddelerden herhangi birine karşı alerjisi olanlara yapılmamalıdır.

Meningokok aşısı

Meningokok 13 tane alt grubu bulunan bir bakteridir. Tüm dünya genelinde erişkin ve çocuk hastalarda %10 oranında menenjit (beyin zarı enfeksiyonu) ve %20 oranında sepsis ( bakterinin kan dolaşımına geçerek çok sayıda organ fonksiyon bozukluklarına, bazı hastalarda şok, koma ve ölüme yol açabilmesi ile seyirli klinik durum) yapabilmektedir. Hastalığı geçiren kişilerin %15’inde zekâ geriliği, sağırlık, sara atakları gibi kalıcı hasarlar da bırakabilmektedir. 5 yaş altında çocuklar vakaların önemli bir kısmını oluşturmaktadır.

Meningokok enfeksiyonları aşı ile önlenebilir hastalıklar arasında en üst sıralardadır.

Kaç çeşit meningokok aşısı vardır?

Polisakkarit meningokok aşısı: Aşının koruyuculuğu 5 yaşından küçük çocuklarda 1-3 yıl, daha büyük çocuklarda ve erişkinlerde ise 3-5 yıl devam eder. Bu nedenle tekrar dozları aralıklı uygulanmalıdır. Günümüzde polisakkarit yapılı meningokok aşıları yerine, konjuge meningokok aşıları tercih edilmektedir.

Konjuge meningokok aşıları: Aşıların vücutta yapması beklenen bağışıklık yanıtının güçlü olması ve uzun sürmesi amacı ile “difteri toksoidi veya tetanus toksoidi veya non toksik difteri proteni” gibi farklı yapılar aşının içeriğine eklenmiştir. Konjuge meningokok aşılarının bu eklenen içerikler doğrultusunda, uygulanım dozları ve zamanları değişmektedir.

Meningokok aşısının bileşiminde difteri toksoidi varsa; 9-23 aylık bebeklere kas içine, 3 ay ara ile 2 kez yapılır. Çocuklarda 2 yaşından sonra ve erişkinlerde 1 kez yapılması yeterli olur.

Meningokok aşısının bileşiminde non toksik difteri proteini varsa; 2 yaşın üstündeki çocuklara ve erişkinlere tek doz kas içine uygulanır.

Meningokok aşısının bileşiminde tetanus toksoidi varsa; 1 yaşın üstündeki çocuklara ve erişkinlere tek doz kas içine uygulanır.

Meningokok aşısını kimler yaptırmalıdır?

Meningokok enfeksiyonu için riskli bölgelere seyahat edecek kişiler (Suudi Arabistan, Afrika ülkeleri...)

HIV pozitif hastalar.

Anatomik veya fonksiyonel aspleni ( dalağı olmayan hastalar).

Yurtta kalan ortaöğretim-lise ve üniversite öğrencileri.

Askere başlayan kişiler.

Sağlık çalışanları.

Meningokok aşısının yan etkileri nelerdir?

Aşı yerinde ağrı, kızarıklık, ateş, halsizlik ve baş ağrısı yapabilir.

Papilloma virüs aşısı (rahim ağzı kanseri için koruyucu aşı)

HPV (human papilloma virüs), kadınlarda genital bölgede siğil oluşumuna ve rahim ağzı kanseri de dahil olmak üzere genital bölge kanserlerine neden olabilen bir virüstür. Özellikle gelişmiş ülkelerde sık görülür.

HPV aşısı kaç çeşittir ve nasıl uygulanır?

2 çeşittir. Bu aşılardan bir tanesi HPV virüsünün alt tiplerinden genital bölge siğilleri ve genital bölge kanserlerine yol açan HPV 6,11,16,18’e etkilidir. 3 doz kas içine yapılır. Aşılama 9-45 yaş arası herhangi bir zamanda olabilir. 1. dozdan sonra 2. aşılama 2 ay sonradır. 3. doz aşılama ise başlangıçtan dozundan 6 ay sonrasında uygulanır.

İkinci aşı ise, genital bölge kanserlerine daha çok neden olan HPV 16,18 alt tiplerine etkilidir. Aşılama 10-55 yaş arasında 3 doz kas içine uygulanır. İlk dozdan sonra ikinci aşılama 1 ay sonradır. 3. doz aşılama ile ilk doz arasında 6 ay olmalıdır.

HPV aşısının yan etkileri nelerdir?

Uygulamadan sonra, hafif ateş, bulantı, baş ağrısı, kısa süreli kas ve eklem ağrısı, aşı bölgesinde kaşıntı, yanma görülebilir.