Beslenme ve Yeme Bozuklukları Nedir?

Beslenme ve yeme bozuklukları, yiyecek tüketimi ile ilgili anormal davranışlar içermektedir. Bu bozuklukları alt başlıklar halinde inceleyecek olursak;

*Anoreksiya Nervoza

*Bulimiya (Bulimia) Nervoza

*Tıkanırcasına Yeme Bozukluğu

*Pika

*Ruminasyon ( Geri Çıkarma-Geviş Getirme Bozukluğu)

*Kaçıngan / Kısıtlı Yiyecek Alımı Bozukluğu

*Tanımlanmış veya Tanımlanmamış Diğer Beslenme ve Yeme Bozuklukları

Pek çok davranış gibi yeme davranışında da aşırıya kaçıldığında tehlikeli olabilir hatta ölümcül boyutlara yol açabilir.

Bunları teker teker açıklamakla birlikte daha yoğun karşılaştığımız Anoreksiya, bulimia ve tıkanırcasına yeme bozukluğu üzerinde duracağım. Bunlar arasında en sık rastlananları sıralayacak olursak, tıkanırcasına yeme bozukluğu-bulimia nervoza – anoreksiya nervoza şeklinde sıralanabilir.

ANOREKSİYA NERVOZA

Bu tanıya sahip bireyler, yiyecek alımını gözle görülür bir farkla azaltırlar, kilo almaktan ve obez olmaktan çok korkarlar ve normal dışı bir zayıflıkları olmalarına rağmen kendilerini şişman olarak görürler. Bu da beden algılarında ciddi bir çarpıklık olduğunun göstergesidir. Kendilerini aynada şişman olarak gördükleri ve buna inandıkları için, yakınlarının hatta uzmanların bile, sınırın altında bir zayıflığa sahip olduğunu ikna etmeleri oldukça zorlaşır. Bunun yanı sıra bu bireylerde gün içinde yoğun egzersizler , kusma ve müshil (laksatif) ile yediklerini çıkarma davranışları görülmektedir.

AN’si olan hastalar başka sağlık sorunlarını da beraberinde getirirler. Hastada menstrüasyonun kesilmesi, yavaş kalp atışı, düşük tansiyon, anemi, kemik yoğunluğunun azalması, EKG deki değişim, gibi sorunlarla karşılaştıkları görülebilmektedir. Ne yazık ki bu hastalık daha ciddi boyutla, ölümle sonuçlanabilmektedir. Bu yüzden de erken tanı ve tedavi, hayati önem taşımaktadır.

BULİMİYA (BULİMİA) NERVOZA

Bulumia tanısına anoreksiya tanısından daha çok karşılaşılır. Bu hastalar, normal bir öğünde normalde tükettiklerinin çok daha fazlasını tüketirler ve bundan pişmanlık duyup yediklerinin hepsini çıkarırlar. Genel olarak stres ve depresyon sebebiyle kontrolsüz yeme görülür. Bu kontrolsüz yeme davranışlarından utandıkları için de yemeklerini yalnız başına yemeyi tercih ederler. Bazen o kadar çok yerler ki, normal dışı ve fazlasıyla rahatsız edici bir tokluk hissi yaşarlar. Bu tıkınırcasına yeme her zaman görülmeyebilir.

Anoreksiyadan farklı olarak çarpık beden algıları yoktur. Yani şişman olmasa da şişman olduklarını düşünmezler. Bu hastalarda kilolu ya da normal düzeyde kiloyu görebilirsiniz.

Kusma davranışından kaynaklı, alt dişlerinin mineleri yok olabilir. Bununla birlikte müshil(laksatif) ya da başka ilaçlar da kullanabilirler. Bazılarında aşırı egzersiz yapma da görülebilir. Tıkınmaları arasında hiçbir şey tüketmeyen hastalar da görülebilir. Fakat hemen hemen hepsinde kusma davranışı görülür.

TIKANIRCASINA YEME BOZUKLUĞU

Telafi edici bir davranışı gerektirmeden (kusma, aşırı egzersiz yapma, müshil kullanma) , kontrolünü kaybetmiş bir şekilde, tek seferde normalde tüketebileceğinden çok daha fazlasını tıkınırcasına tüketir. Bu durum suçluluğa ve başkalarının yanında yeme davranışını gerçekleştirememeye sebep olabilir.

Tıkanırcasına yeme bozukluğu kısmen kalıtsal olmakla beraber , genellikle diyetin bozulmasıyla, üzüntü ve kaygıyla başlar. Yemek yeme davranışını gerçekleştirmek için aç olmasına gerek yoktur ve hızlı yediği için de mide aşırı dolup rahatsızlık verene kadar bu davranışı devam ettirir.

PİKA

Hasta yemek için uygun olmayan şeyler tüketir. Toprak, plastik, sabun, tebeşir gibi ürünleri tüketir ve bunların çeşitliliği zamanla değişir. Genellikle küçük çocuklarda ve hamilelerde görülebilmektedir. Özellikle otistik çocuklarda ve zihinsel engeli olan hastalarda pika daha çok görülür. Bu duruma genellikle demir eksikliği sebep olabilmektedir ve sonucunda bir çok hastalığı beraberinde getirir. Tedavisi için eksik olan demir veya diğer minerallerin eksikliğinin tedavisi ile başlanır.

RUMİNASYON

Kişi sürekli olarak yediği yiyeceği midesinden geri çıkarır ve tekrar tekrar çiğner.

KAÇINGAN/KISITLI YİYECEK ALIMI BOZUKLUĞU

Kişinin yeteri kadar yemek tüketememesinden kaynaklı kilo kaybı ve kilo alamama problemidir.