Bilinçsiz Tüketici Misiniz?

Sevdiklerinizle birlikte veya tek başınasınız, belki bir sohbet ortamındasınız. Ortamdan kopmuş hissettiğiniz ve sonra tekrar odaklandığınız anı düşünün. Bir bakıyorsunuz önünüzdeki tabağın hepsini bitirmişsiniz. Yediğinizin farkında değilsiniz, çünkü en son ilk lokmayı ağzınıza atışınızı hatırlıyorsunuz.

İşte çözüm yolları:

NE YEDİĞİNİZE DAİR GÖRSEL KANITLAR KULLANIN

Yapılan çalışmalarda aşırı yemek yemenin asıl sebebinin, besin yönelimlerinde açlık-tokluk gibi içsel sinyallerden ziyade dışsal sinyallerin dikkate alınması olduğu rapor edilmiştir. Bu konuda yapılan iki çalışmayı sizinle de paylaşmak istedim.

Birinci çalışmada, televizyonda yayınlanan bir spor etkinliğini izleyen katılımcılara sınırsız tavuk kanadı servis edilmiştir. Birinci gruptakilerin masaları ve yemek artıkları sürekli temizlenirken ikinci gruptakilerinkilerin temizlenmemiştir. Tüketilen besinin kalıntılarını/kanıtlarını gören 2. grup katılımcılarının diğer gruba göre %34 daha az tavuk kanadı tükettiği rapor edilmiştir.

Diğer bir çalışmada ise sınırsız çorba servis edilen katılımcılar yine 2 gruba ayrılmıştır. Birinci gruptakilere çorba tüketirken yavaşça tekrar dolacak dipsiz kaselerde servis yapılırken, ikinci gruptakilere normal kaselerde servis yapılmış ve bittikçe doldurulmuştur. Sonucunda dipsiz kaseler ile çorba içen grubun %73 daha fazla tüketim gösterdiği ve tokluk hissetmedikleri rapor edilmiştir.

Görsel kanıtlara ihtiyaç duymak insan olmanın doğal bir sonucudur. Bu yüzden ne yediğinize, ne kadar yediğinize dair görsel ipuçlarını etrafınızda bulundurarak besin alımınızı daha bilinçli bir hale getirebilirsiniz. 

DAHA KÜÇÜK PAKETLER TERCİH EDİN

Tüketilen besin ambalajının daha küçük olması, tüketilen miktarda %25 azalma sağlamaktadır. "Porsiyon boyutu etkisi" olarak bilinen bu durumu açıklayan bir çalışmada katılımcılar iki gruba ayrılmıştır. Birinci gruba 200 M&M tek bir pakete verilirken; diğer gruba 10 adet 20'li M&M paketleri halinde verilmiş. Sonucunda tek paket halinde verilen grubun tüketim miktarı %33 daha fazla bulunmuştur.

DAHA KÜÇÜK TABAKLAR KULLANIN

Yapılan araştırmalar, insanların kendi servis ettiği yiyeceklerin %92'sini tüketme eğiliminde olduklarını göstermektedir. Bu yüzden serviste kullandığınız tabak boyutunu azaltarak, aldığınız enerji miktarında ciddi bir fark yaratabilirsiniz. Örneğin 32 cm'lik tabaklar yerine 24 cm'lik tabaklar tercih etmek, besin tüketiminde %27 azalma sağlamaktadır. 

ÇEŞİTLİLİĞİ AZALTIN

Öğündeki yiyecek çeşitliliğinin artması, toplam besin alımını %23 arttırmaktadır. Bu fenomenin ismi "Duyuya Özgü Tokluk". Duyularımız aynı tat gibi benzer uyarıcılara birçok kez maruz kalınca uyuşma eğilimindedir. Çeşitlilik arttıkça bu doğal uyuşma durumu gecikir ve farkında olmadan daha fazla besin tüketmiş oluruz. 

YAVAŞ YİYİN

Yiyecekleri tüketme hızı arttıkça, besinden tat/keyif alma ve doygunluk hissi azalırken; tüketilen miktar artar. Araştırmalar bir öğünü 20-30 dakika arasında bitirmenin sağlıklı olduğunu göstermektedir. Bu süre sayesinde vücut tokluk hormonlarını devreye sokarak ikinci porsiyonu tüketmeyi düşündüğünüzde yeterli yemek yediğinizi size hatırlatır. 

Yavaşlamanın kolay yolu yemek yerken baskın olmayan elinizi kullanmak olabilir. Buna ek olarak her lokmayı iyice çiğnemek de size yemek yerken zaman kazandıracaktır. 

"SAĞLIKLI" YİYECEKLERE DİKKAT EDİN

Akıllı pazarlama teknikleri nedeniyle sağlıklı olarak yansıtılan yiyecekler bazı insanlarda bilinçsiz yemeye sebep olabilmektedir. Örneğin ambalajında "az yağlı" etiketi olan bir granola; normal granoladan yalnızca %10 daha düşük kalori değerine sahiptir. Yapılan bir çalışmada Mc Donald's ve Subway'de yemek yiyen katılımcıların kalori alımları kıyaslanmıştır. Sonucunda daha sağlıklı olduğu düşünülen Subway'deki katılımcıların düşündüklerinden %34 daha fazla enerji aldıkları rapor edilmiştir. Bunun yanı sıra Subway menülerini sağlıklı/düşük kalorili sandıklarından, burada yemek yiyen katılımcılar kendilerini bir de kurabiye/patates cipsi ile ödüllendirmiştir. 

YEMEK YERKEN FİŞİNİZİ ÇEKİN

Dikkat dağınık bir şekilde yemek yemek; daha hızlı yemeye, daha az tokluk hissine ve daha fazla besin tüketimine sebep olmaktadır. Televizyon izlerken yemek yiyen bireylerin %36 daha fazla besin tükettikleri rapor edilmiştir. Ayrıca seyredilen program süresi uzadıkça, besin tüketim miktarı da bilinçsiz bir şekilde artmaktadır. Bu yüzden yemek yerken televizyon, radyo, bilgisayar, telefon ve benzeri dikkat dağıtıcı cihazlardan uzak durulması, tüketilen miktarın kontrolü açısından çok önemlidir.