Çocuğunuza Sofra Adabı Öğretmenin Yolları

Birçok temel alışkanlık gibi sofra adabı da çocuklukta öğrenilir. Görgü kuralları çocuğun yaşına ve anlama becerisine göre farklı yaşlarda öğretilir. Sofra adabının öğretilmesi için çocuğun masa başında belli bir süre oturabilme becerisinin gelişmiş olması, çatal kaşık kullanarak yemeğinin çoğunu yiyebilecek olgunluğa ulaşması, istek ve gereksinimlerini ifade edebilecek dil becerisine sahip olması ve verilen yönergeleri anlayıp uygulayabilecek durumda olması gerekir.

Bu becerilerin gelişmesi genellikle 3 yaş ve sonrasında olmaktadır.

Sofra adabının öğretilebilmesi için öncelikle çocuğa beslenme alışkanlığının kazandırılması gerekir. Katı gıdalara geçişle birlikte mama sandalyesine oturtmak, 1 yaş itibariyle anne baba yemek yerken mama sandalyesinde masaya yakın oturarak onlara eşlik etmek, 1,5-2 yaş civarında kendine ait tabak, çatal, kaşık kullanarak yemeğe çalışmak, 2-3 yaş arası mama sandalyesinin tepsisi çıkarılmış halde iken mama sandalyesinde masa başında oturmak ve anne baba ile yemek gibi bir dizi davranışın kazandırılması gerekmektedir. Bunun yanı sıra televizyon ya da tablet karşısında yememek, sofrada oyuncakla oynamamak da gerekir.

Çocuğa sofra adabını öğretebilmek için her konuda olduğu gibi bu konuda da ona örnek olmak, uygulama sırasında yardımcı olmak, teşvik etmek ve ödüllendirmek (aferin, bravo, çok iyi yaptın gibi) gerekir.

3-4 yaş civarında başlayan sofra adabı ile ilgili kurallara yaş ilerledikçe yenileri eklenir.

Çocuğunuza sofra adabı ile ilgili olarak şu kuralları öğretebilirsiniz:

• Yemek tabağa konmadan önce sofraya oturup beklemek

• Herkes başlamadan yemeğe başlamamak

• Yemeğini bitirmeden kalkmamak

• Sandalyede dik oturmak

• Masaya yakın oturmak

• Yemek yerken ağız şapırdatmamak

• Beğenmediği yemek hakkında “iğrenç, pis, kötü” gibi kelimeler kullanmamak. Bunun yerine “sevdiğim bir yemek değil” demek

• Yemekte hoş olmayan konulardan bahsetmemek

• Ağızda yemek varken konuşmamak

• Ağzına sığacağından daha büyük lokma almamak

• Peçete kullanmak

• Ağzındakini çiğneyemediğinde tabağa değil, peçeteye çıkarmak

• Yemeği yapan kişiye “eline sağlık” demek

• Sofradan kalkarken izin istemek

• Yemeği bitirince sofradaki diğer kişilere “afiyet olsun” demek

• Yemek istediği bir yiyecek ya da içecek olduğunda bunu “verebilir misin” veya “alabilir miyim” diyerek istemek

• Çatalı sol, bıçağı sağ elle kullanmak

• Yemekte telefon, tablet gibi teknolojik aletleri kullanmamak

Öneriler:

• Doğru beslenme alışkanlığını kazanabilmesi için çocuğa kendi başına yemesi konusunda model olunmalı

• Kendi başına yemesi için teşvik edilmeli ve desteklenmeli

• Kendisinden beklenen uygun davranışları yerine getirdiğinde ödüllendirilmeli

• Yemek sırasında televizyon ya da tablet gibi dikkati bölen uyarıcılar açılmamalı

• Yemek yeme davranışının oyuna dönüştürülmesine izin verilmemeli

• Beklentiler çocuğun yaşına uygun olmalı (3 yaşındaki bir çocuğun yemeğini dökmeden yemesi beklenmemeli)

• Sofra kurallarının neden gerekli olduğuna dair kısa, basit açıklamalar yapılmalı

• Sofra kuralları ile ilgili model olunmalı

• Sadece sözel olarak kuralları söylemek yerine o davranışın uygulanması sırasında destek olunmalı (örneğin bıçakla eti keserken nasıl yapacağını anlatmak yerine birlikte uygulamak)