Çocuk Göz Sağlığı

Göz kusurları erkenden yakalanabilirse çocukların eğitim, spor ve kültürel hayatı çok daha iyileşebilir. Görsel olarak iyi durumda olmayan bir çocuğun, okuldaki performansı, aile içerisindeki davranışı, gelecekteki hedefi ve işi olumsuz etkilenir. Bu yüzden çocukların doğumunu takiben, bebeklik öncesi, anaokulunda ve okul yıllarında göz muayenesini titizlikle yapmak esastır. Tıbbi sorunları olan çocuklar ( Down sendromu, prematüre, juvenil idiopatik artrit, nörofibromatoz), ailede görme tembelliği, şaşılık, retinoblastoma, konjenital katarakt, konjenital glokom öyküsü olan çocuklar, mutlaka zaman geçirmeden detaylı bir göz muayenesinden geçirilmelidir.

Bebekler doğdukları anda gözle görülebilir yapısal anormallik için incelenmeli, ayrıca ilk 3-6 haftada kırmızı yansıma testi ile optik ortam bulanıklığına yol açabilecek katarakt gibi patolojiler ekarte edilmelidir. Kırmızı yansıma testine ilave olarak şaşılık incelemesi aşı dönemlerinde tekrarlanmalıdır.Bakılan yere her iki gözün birlikte bakamaz gözlerden biri istenen hedefe bakarken diğeri başka yönlere bakıyorsa kişide şaşılık var demektir. Değişik tipleri vardır. Çocukluk döneminde meydana gelen şaşılıklarda tercih edilmeyen gözde ise tembellik gelişir. Göz tembelliği, tedavisi ancak çocukluk döneminde yapılabilen ciddi bir bozukluktur. Her şaşılık, anne, baba veya yakınların anlayabileceği şekilde ileri düzeyde olmayabilir. Hatta bazı şaşılıklar basit bir muayene ile bile tespit edilemeyebilir ve ileri incelemeler gerekebilir.Bazen de şaşılığı taklit eden durumlar görülür. Bunlara yalancı şaşılık denir. Yalancı şaşılıklar genellikle göz çukurlarının anormalliği, asimetrisi, göz kapağı bozuklukları ve burun kökü basıklığı gibi durumlarda meydana gelebilir. Şaşılığı taklit eden bu durumların ayırıcı tanısı yapıldıktan sonra bir kısmında etkene yönelik tedavi yapılırken bir kısmında da çocuğun gelişimini takip etmekle yetinilecektir.. Tipi ne olursa olsun her tip kayma önem taşır ve bir an önce teşhis edilerek tedavi ve takip planının yapılması gerekir. Gözlerde yanma, batma, kaşıntı, kanlanma ve çapaklanma gibi şikayetler genellikle konjonktivit dediğimiz göz yüzeyini örten saydam zarın iltihabına işaret eder. Konjonktivanın iltihapları enfeksiyöz, allerjik, immünolojik, toksik veya travmatik olabilir. Enfeksiyöz olanlar bakteri, virüs ve parazitlere bağlıdır. Genellikle temizlik kurallarına uyulmadığı ve hastalıklı kişilerin eşyaları ortak kullanıldığı zaman meydana gelirler. Ayrıca bünyenin zayıflaması da enfeksiyonlara yatkınlığı artırır. Bebeklik döneminde meydana gelen konjonktivitler çok şiddetli olabilir. Alerjik kökenli olan konjonktivitler genellikle bahar aylarında ortaya çıkmakla birlikte tüm mevsimlerde de görülebilir. Kaşıntı ve sulanma ön planda olur. Bazı allerjik durumlar çok şiddetli seyredip görmeyi dahi bozabilir. Tedavileri zor olsa da ihmal edilmemeleri gerekir. Göz kapağının iltihapları da gözde yanma, batma, kanlanma ve çapaklanma gibi şikayetler yapabilir. En belirgin özellikleri ise kirpik diplerinde kepeklenme, kirpiklerde dökülme ve kapak kenarında kızarıklıktır. Göz küresi yüzeyinde de ikincil sorunlar meydana getirebilirler.

Doğuştan Göz içi Basınç Yüksekliği, erken müdahale edilmediğinde kalıcı körlüğe yol açan ciddi bir bozukluktur. Daha bebeklik döneminde ışıktan etkilenme, gözde sulanma, gözleri kısma ve kırmızı göz gibi şikayetler meydana getirir. Kornea dediğimiz gözün ortasındaki saydam yapı büyür ve kesifleşmeye başlar. Göz içi basıncı tek taraflı arttığında korneadaki büyüme daha belirgin olarak izlenir. Göz içi basıncı yüksek seyretmeye devam ederse korneada çatlaklar oluşur, göz sinirinde de çukurlaşma meydana gelir. Yani sinir hücreleri ölür ve bunların fonksiyonları bir daha geri getirilemez.

Çocuklarda, “Baş pozisyonu” demek çocuğun başını düz tutmak yerine yukarı, aşağı, sağa, sola veya ileri tutmayı tercih etmesidir. Genellikle ciddi bir durum olup sebebinin bulunarak tedavisinin yapılması gerekir. Çocuklarda baş pozisyonu oluşturan bazı bozukluklar şunlardır; Şaşılıklar, Göz kası felçleri, Göz hareketlerini denetleyen beyindeki merkezlerin bozuklukları, Nistagmus (gözlerde titreşim), Görme alanı defektleri, Tek gözde görme kayması Düzeltilmemiş kırılma kusurları, Üst göz kapağı düşüklüğü, Işığa karşı aşırı duyarlılık

Çocuklarda gözlerde sağa-sola, yukarı-aşağı veya dönme tarzında titreşimler meydana gelmesine nistagmus denir. Hasta, bu hareketleri kontrol altına alamaz. Daha çok kas hareketlerini kontrol eden merkezlerin bozukluğu olmakla birlikte bazen görme azlığı yapan katarakt, albinizm, glokom ve göz sinir tabakası bozukluklarına işaret edebilir. Tedavisinde her ne kadar cerrahi girişim yapılsa da sonuçlar yüz güldürücü olmadığı için özellikle görme azlığına bağlı gelişen tiplere karşı önceden tedbir almak gerekir.