Çocuklar Neden Evde ve Okulda Birbirinden Farklı Davranır?

Bazı çocuklar evde ve okulda farklı davranırlar. Bu durum ebeveynler için kafa karıştırıcı olabilir. Çocukların farklı ortamlarda farklı davranması alışıldık bir durumdur. Örneğin, bir çocuğun bir arkadaşının doğum günü partisinde farklı şekilde, anneanne veya dedesinin evinde başka bir şekilde davranmasını beklenir. Bu farklılık öngörülebilirdir. Ancak bazı çocukların davranışları, özellikle de kaygı eşiği yüksek olan çocuklar özellikle evdeyken okuldakinden veya okuldayken evdekinden çok farklı davranabilirler. Bu tutarsızlık, ebeveynleri üzgün veya şaşkın hissetmelerine neden olur ve yanlış giden bir şeyler olduğunu düşünerek endişe edebilirler.

Bazı çocuklar öğretmenleri ve akranlarıyla iletişim kurmaya çalışırken zorlanır. Eve geldiklerinde ise sık sık okuldaki sorunlardan ve deneyimlediği üzücü olaylardan bahsedebilirler. Ev çalışmalarına direnirler ve hatta öfke nöbetleri geçirebilirler.

Yine bazı çocuklar evde çok konuşkan, esprili ve enerjik olabilir. Okula geldiğinde ise öğretmenleri ve arkadaşları ile hiç konuşmayan, okul içi yaşamda sık kaygılanan bir profile sahip olabilir.

Peki çocuklar neden farklı ortamlarda bu kadar farklı tepkiler gösterir?

Okula eve kıyasla daha olumlu tutum geliştiren çocuklar

Akademik başarı: Okulda akademik anlamda başarılı olan çocuklar, öğretmenlerinin beklentilerini karşıladıkları için okulda daha olumlu davranabilirler. Eve geldiğinde aynı tutumu ebeveynlerinde görmediklerinde, ebeveynler onları rekabet içeren bir duyguya soktuklarını hissettiklerinde evde özellikle ev çalışmalarını yaparken bekledikleri yıkıcı davranışlarda bulunabilirler.

Rutinler: Okulda bütün süreçler rutinler çerçevesinde gerçekleştiği için ve tüm çocuklar rutinlerle uymak durumunda olduğu için okul içi rutinleri öğrenci için tercih edilebilir, hayatı kolaylaştırıcı bir özelliktir. Evde rutinler okulda olduğu kadar uygulanmadığında ebeveynler evde tepkilerle karşılaşılabilir.

Sosyal modelleme: Okulda öğrencilerin birbirlerinden ve öğretmenlerinden modelledikleri evde ebeveynlerinden modellediklerinden daha fazla ve etkilidir. Olumlu davranışları modelleyebilir ve evdekinden fazla uyum sağlayabilirler.

Kurallar: Okulda, davranışların ve davranışların sonuçların tutarlı bir şekilde gerçekleşmesi öğrenciyi bir sisteme tabi tutar. Öğrencinin okulda verilen yönergeye hemen uyup, evde ebeveynlerinin yönergelerini önemsememesi ve tepki göstermesinin temel nedeni budur.

Çocuk rolü: Çocukların okulda olumlu davranmasının bir diğer önemli nedeni evde kendilerini en olumsuz davranışlarda bulunsalar bile ebeveynlerin bir süre sonra görmezden gelip mecburen kabul edeceklerine dair olan inançları, bu bağlamda kendilerini güvende hissetmeleridir.

Eve okula kıyasla daha olumlu tutum geliştiren çocuklar

Kaygılar: Başkaları tarafından nasıl algılandıkları konusunda endişeleri olan, sosyal kaygısı olan veya performansla ilgili kaygıları olan çocukların evde herhangi bir sorun davranışı olmayabilir. Ancak okula gittiklerinde ve derslerde aktif olmak veya örneğin sınıf içinde çalışmanın bir bölümü yüksek sesle okumak zorunda kaldıklarında, bundan kaçınmak için bazı olumsuz davranışlarda bulunabilirler. 

Kendi kuralları: Evde ekran zamanı veya Lego vb oyunlara gereğinden fazla zaman ayıran, bu konuda ebeveynlerin değil, kendi kurallarını uygulayan çocuklar okula geldiklerinde, bunları yapmalarına izin verilmemesi veya evde sınırsız olarak yapabilecekleri aktiviteleri beklemek onlar için zor olduğundan okul içinde olumsuz davranış sergileyebilirler. 

Yapılabilecekler;

1. Ev ve okul arasındaki işbirliğini ve açık iletişimi sağlamak. Ev içindeki durumu ve okul içindeki durumu hakkında iletişimde olma, öğrenci için evde veya okulda uygulanan yöntemler veya teknikler varsa bunlar paylaşılması ve ortak bir yol haritası belirlenmesi

2. Okulda uygulanan takip çizelgeleri gibi görsel çizelgelerin ev için de oluşturulması ve sonucunun öğretmenleri ile paylaşılması

3. Yukarıdaki başlıklara dikkat ederek evde ve okulda hangi alanda ne tepki veriyor olduğunun farkına varılması

4. Tepkisel davranışları evde ortaya çıkan çocuklar için okuldan eve geldiklerinde önce rahatlamaları için bir fırsat tanınması, fırsat tanınırken ev içi kurallarına hala uyulması gerektiğini anlamaları 

5. Çözümlemekte güçlük çekildiği durumlarda ise öz düzenleme, kaygılar ve güçlü duygularla baş edebilmeleri için destek almalarına imkan sağlanması