Çocuklarda Ekran Kullanımı

Teknolojinin yaşamın tüm alanlarında yaygınlaşmasıyla beraber herkes gibi çocukların da televizyon, tablet, bilgisayar, telefon gibi ekranlar üzerinden harcadığı süreler daha çok artmaya başlamıştır.

Ekran ile geçirilen süre çocuklarda bilişsel, dil, sosyal, duygusal, öz bakım ve psikomotor gelişim alanlarında oldukça öneme sahiptir. Erken çocukluk diye adlandırdığımız 0-6 yaş döneminde çocuk gelişiminin kritik olma sebebi çocukların etkileşim içinde oldukları uyaranların gelişim temellerinde güçlü etkiye sahip olmalarından kaynaklanır.

Bu durumda 0-6 yaş için ekran kullanımı olmalı mı ya da nasıl kullanılmalı soruları ebeveynler tarafından merak edilmektedir.

Günümüz koşullarında özellikle pandemi dönemiyle beraber dijital çağın etkilerini hayatımızın içinde daha fazla hissederek çocuklarımız için ekranı eğitime, sosyal imkanlara ve oyuna aracı etmiş bulunmaktayız.

Öncelikle ebeveynler ekran kullanımıyla ilgili olarak çocuğun kaliteli zaman geçirmesini sağlamak ile çocuğun zaman öldürmesine göz yummak durumları arasındaki ayrımı çok iyi yapmalıdır. Ancak bu sağlandıktan sonra ekranın olumlu etkilerinden söz edebilmek mümkün olacaktır.

Ekran; amaç değil araç olarak görülmelidir. Bu iki kavram arasındaki en büyük farklılık ekran amaç olduğunda çocuklarımız ekranın içindekilere hizmet eden ‘’asosyal’’ bireylere dönüşürken, araç olarak kullanıldığında ekran çocuklarımıza hizmet eder hale gelir ve çocuklarımız sosyalliklerini sürdürebilirler.

Çocuklarımızın ekran üzerinde ne ile vakit geçirdikleri ve bunların çocuklarımıza nasıl etkileri olduğunu anlamak çok önemlidir.

0-2 yaş arasında ekran kullanımı çok hassastır. Bu yaş aralığında bebeğin tek başına ekrana bakmaması, ebeveyn ile birlikte gelişimine uygun şarkı, ninni, masal, dans, müzik gibi destekleyici içeriklere ulaşmak için araç olarak kullanımı önerilebilir.

2-6 yaş arası çocuklarda ekran kullanma süresi 1 saat şeklinde olabilir. Ancak tek seferde bir saat ekrana maruz kalmak çocukların hem göz sağlığı hem de psiko-sosyal gelişimi için önerilmemektedir.

İletişim ve göz teması kurma becerileri sağlıklı şekilde gelişmiş 2-6 yaş dönemi çocukların yaşlarına göre on beşer dakikalık ya da yarım saatlik periyotlar ile ekran kullanımı genellikle uzmanlar tarafından önerilen ideal sürelerdir. Elbette bu süre yönetiminin ve ekran içeriğinin yine ebeveynlerin gözetimi altında olması gerekir.

*Çocukların ekran kullanım yeri, zamanı, içeriği, niteliği ve süresi belirli kurallara bağlanmalıdır.

*Uyku vaktinden en az bir- bir buçuk saat önce ekran kullanımı bırakılmalıdır.

*Ekran kullanımı sonrası çocuğu nötr hale getirebilmek için çocukla birlikte aktif oyun ve iletişim kurabildiği sosyal bir ortam yaratmak tavsiye edebilir.

Unutmayalım; fazla ekran kullanmak çocuğun dikkat becerilerini zayıflatabilir, hayal gücü ve yaratıcılıklarını köreltebilir, sosyal beceri eksikliğine neden olabilir, uyku ve obeziteyi etkileyebilir ve çocuklarımızda saldırgan davranışları arttırabilir. Ve bu okul ve sosyal ortamlarda uyumsuzluk ile kendini gösterebilir.