Çocuklarda İhmal ve İstismar

Çocuk İstismarı

Çocuk istismarı yüzyıllardır hem dünyada hem ülkemizde yoğun olarak yaşanan bir problemdir. “Çocuğun sağlığına, fiziksel ve psikososyal gelişimine zarar veren, yetişkin veya toplum tarafından uygulanılan her türlü fiziksel, duygusal ve cinsel kötü muamele” olarak tanımlanmaktadır ( World Health Organization, 2020). 1962 yılında Henry Kempe’in “Hırpalanmış Çocuk Sendromu” tanımlaması çocuk istismarı konusu önemli bir gelişmedir.

“Ülkemizde UNİCEF tarafından yapılan (2010) çocuk istismarı ve aile içi şiddet konulu araştırmasına göre 7-18 yaş grubu çocuklarda, duygusal istismarın %51, fiziksel istismarın %43, cinsel istismarın %3 oranında görüldüğü saptanmıştır” ( Bakır, E., Kapucu, S., 2017). Ancak ne yazık ki bu veriler her geçen yıl katlanarak artmaktadır.

ÇOCUK İSTİSMAR TÜRLERİ

• Fiziksel İstismar: 18 yaşından küçük olan çocukların ailesi veya birincil bakım veren kişiler tarafından fiziksel hasara uğraması ve yaralanması olarak tanımlanabilir. En yaygın uygulanan istismar türüdür.

• Cinsel istismar: Psikososyal gelişimini tamamlamamış, 18 yaşından küçük olan çocukların yetişkinler tarafından cinsel tatmin sağlamak amacıyla kullanılmasıdır. Ne yazık ki kültürümüzde cinsellikle ilgili durumların ayıp olarak karşılanması çocukların bu durumu ailelerine bildirmesine engel olmaktadır. Yapılan araştırmalara göre cinsel istismara maruz kalan çocukların sayısı her geçen gün artmakta ve kız çocukları erkek çocuklarına oranla daha çok cinsel istismara maruz kalmaktadır.

• Duygusal istismar: Çocuğun kişiliğine ve duygusal gelişimine zarar veren, yetişkinler tarafından uygulanan ve gündelik hayatta karşımıza çok fazla çıkan bir istismar türüdür. Çocuğu aşağılamak, küçük düşürmek, görmezden gelmek bunlardan yalnızca bir kaçıdır.

• Ekonomik istismar: Çocuğun fiziksel, psikolojik ve duygusal gelişimini olumsuz yönde etkileyen ağır işlerde çalıştırmak olarak tanımlanabilir. En temel sebepleri yoksulluk, göç, işsizlik ve eğitimsizliktir.

Çocuk İhmali

Ebeveyn veya bakım veren kişinin çocuğun eğitim, sağlık, barınma, beslenme ve güvenli ortamın sağlanması gibi temel ihtiyaçlarını sağlayamaması ihmal olarak adlandırılmaktadır ( WHO, 1999). İhmal çocuğun hem fiziksel hem de psikososyal gelişimine zarar veren bir sorundur.

ÇOCUK İHMALİ TÜRLERİ

• Fiziksel İhmal: Ebeveynlerin çocuğun beslenme, barınma, sağlık ve beslenme gibi temel ihtiyaçlarını karşılayamaması olarak tanımlanabilir.

• Duygusal İhmal: Çocuğun ihtiyaç duyduğu ilgiyi, sevgiyi ve şefkati anne ve babasından görememesi duygusal ihmalin göstergesidir. 

NASIL ÖNLERİZ?

1. Çocuklara istismar ile ilgili detaylı bir anlatım yapılmalıdır. Bu konuda bilinçli olması kendilerini koruyabilmeleri açısından oldukça önemlidir.

2. Özellikle kötü dokunuşun ne olduğu, özel alanlarını ve bunlara kimsenin çocuğun rızası olmadan dokunamayacağını anlatmamız gerekir.

3. İstenmediği ve hoşlanmadığı durumlarda hayır diyebilmeyi öğretmemiz gerekir.

4. Çocuğu terbiye etmek için sözel veya fiziksel şiddet kullanarak ihmal ve istismarı meşrulaştırmamak gerekir.

5. Aileler çocuğun yaşadığı olayı küçümsememeli ve yok saymamalıdır.

6. Çocuğu suçlayıcı ya da yargılayıcı olmak yerine onu dinlemeli ve güvenliği için gerekli mercilere bildirim yapılması gerekmektedir.

7. Çocuğun cinsel istismara uğramaması adına temel cinsel eğitimin ebeveyn tarafından verilmesi gerekmektedir.