Çocuklarda Sağlıklı Beslenme Alışkanlığı Ek Gıdaya Geçiş Dönemi İle Başlıyor

Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Ayşe Yiğit Keskin, iştahsız çocuklara bütüncül bir yaklaşım yapılarak değerlendirilmesi gerektiği ve bu sürecin ek gıdaya başlarken yanlışlarla başlayabileceğini belirtti.

Ek Gıdalara 6. Ayda Başlanmalı Bebeğin doğumdan itibaren 6 aylık süre yaşamın en önemli dönemi. Sağlıklı büyümenin temellerinin atıldığı bu dönemde annede bir sağlık problemi olmadığı sürece bebek sadece anne sütü ile beslenmelidir. 6. aydan itibaren ise zorlamadan yavaş yavaş alerjik bir reaksiyon gözlenip gözlemlenmediğini 3 günlük sürelerle denenerek ek gıdalara başlamalıdır. Bebeğimize ayına uygun olarak; evde hazırlanan sağlıklı sebze çorbaları, günlük yoğurtlar, meyve püreleri vermeliyiz. 6.aydan 9. Aya kadar %70 anne sütü %30 ek gıda, 9 aydan 1 yaşına kadar ise %50 anne sütü %50 ek gıda ile beslenmelerini öneriyoruz. Bebekler ek gıdaya zorlanmamalı; istedikleri miktarları tüketmelerine izin verilmeli bu şekilde ek gıdaya alışırken yumuşak bir geçiş yapılması sağlanmalıdır.
Ek besinlere başlanırken annelerin şunlara dikkat etmelerini tavsiye ediyorum:
* Ek besinler çocuk aç ve uyanık olduğu, hasta olmadığı bir dönemde denenmelidir.
* Bebek alamadığı besinler için zorlanmamalı, birkaç gün sonra tekrar denenmelidir.
* Tüm ek besinler aynı anda başlanmamalı, 2-3 gün aralarla yeni besinler denenmelidir.
* Ek besinler az miktarda başlanmalı, tepki görülmezse 3-4 gün içinde arttırılmalıdır.
* Alerjik belirtiler olursa besin kesilmeli, 15-20 gün sonra tekrar az miktarda başlanıp denenmelidir. Öğünlerde alacağı besin miktarı bebeğe bırakılmalı, ısrar edilmemeli, yeme hızını bebek belirlemeli, acele edilmemelidir * Bebeğe verilecek besinler doğal, taze ürünler kullanılarak hazırlanmalı, konserve, dondurulmuş yiyecekler, katkı maddesi içeren hazır besinler verilmemelidir * 1 yaşına kadar tuz verilmemeli, şekerde mümkün olduğunca ilave edilmemelidir.
* ananas, çilek, patlıcan gibi sebze ve meyveler; hazır gıda ürünleri; konserve gıda ürünleri; sucu , sosis, salam gibi işlenmiş et ürünleri ;kola , çay , gazoz, hazır meyve suyu gibi içecekler; kızartma, inek sütü , bal , çerez , baharat gibi gıdaların 1 yaşına kadar verilmemelidir.

Ek gıdaya bebeğin Hazır Olduğunu Gösteren Belirtiler: Bebeğin katı gıdaya başlayabilmesi için sinir-kas, sindirim ve boşaltım sistemlerinin olgunlaşması gerekir. Eğer bebeğimiz; -Bebeğimiz başını dik tutabiliyorsa -Aspirasyon riskine karşı destekli veya desteksiz oturmaya başladıysa -el-göz koordinasyonu geliştiyse -sofrada ebeveyn yemek yerken gıdalara ilgi gösteriyor, gıdalara veya çatala kaşığa uzanıyorsa -Kaşığı uzattığımızda ağzını açıyorsa ve yemek yiyenleri gözlemleyerek ağız hareketlerini yapıyorsa,katı besin verildiğinde emmeye çalışmak yerine çenesini dilini oynatıp çiğneme hareketi yapıyorsa ek gıdaya geçiş için hazır demektir. Çocuklarda İştahsızlık Çocuğunun iştahsız olması ve yemek istememesi birçok annenin şikayet ettiği bir durum.İştahsız olan bir çocukta ilk dikkat etmemiz gereken en önemli nokta beslenme eksikliğinin büyüme gelişmede geriliğe yol açıp açmadığıdır.Eğer büyüme gelişme geriliği varsa; gastrit reflü kabızlık,çöliak,besin allerjileri gibi sindirim sistemi hastalıkları; karaciğer kalp ve böbrek rahatsızlıkları;demir ve vitamin eksiklikleri ;hipotiroidi gibi endokrin hastalıklar araştırılmalıdır.Psikolojık faktörlerden huzursu aile ortamı da çocukta görülen iştahsızlığın önemli bir sebebidir. İştahsız Çocukta Ebeveynler Neler Yapabilir: *Öğün sırasında çocuk sunulan besini reddederse fazla ısrarcı olunmamalı ,öğünde iki seçenek sunulmalı ,eğer yemek istemiyorsa bir sonraki öğüne kadar beklenmelidir.Reddedilen besine bir süre ara verilmeli fakat yine belli aralıklar çocuğa sunulmalıdır.Mide kapasiteleri küçük olduğundan 7 8 kaşıktan sonra yemeyebilir.Çocuklar kıyaslanmamalı , yemek yedirmek için korkutulmamalı, tehtid edilmemelidir. *Çocuğun öğün saatleri düzenli olmalı,ebeveynleri ile beraber masaya oturmalı kendinin yemesine izin verilmelidir.Çocuğun kalabalık bir sofrada yemek yemesi iştahını olumlu etkiler. *çocuğun tabağı ilgini çekecek şekilde süslenerek beslenme isteği arttırılmaya çalışılabilir. *yemek saatleri düzenli olmalı, yemek aralarında iştahı kesebilecek besinler ve tatlı atıştırmalıklardan uzak durulmalı, aile bireyleri çocuğa karşı ortak tutum sergilemelidir. *Yemek sırasında televizyon ve tablet kullanılmamalıdır.Çocukları ekran karşısında beslemek beslenme kontrolünün bozulmasına ve iştah kaybına neden olabileceği gibi; yediğini kontrolsüzce yediğinden obesiteyede yol açabilir. *Meyva suyu,süt,çay,kola gibi içecekler öğün öncesinde yada öğün sırasında verilmemelidir. *Aktivite ve egzersiz iştah üzerine olumlu etkilere sahiptir.yemek öncesi oyunlar oynanarak çocuğun acıkması ve yemek sırasında ilgisinin dağılması engellenebilir.Ancak ağır aktiviteler iştahı kapatabilir buna da dikkat etmek gerekir. İştahsız çocuğun Değerlendirilmesi: Birçok neden çocuklarda iştahsızlığa neden olabilir.Bunun için öncelikle çocukların hekim tarafından düzenli kontrollerinin yapılması, büyüme çizgilerinin (persantil eğrilerinin)takip edilmesi ;iyi bir öykü alınması,tam bir fizik muayene ile gerekirse labaratuar tetkiklerinin yapılarak altta yatan bir neden varmı değerlendirilmesi gerekir.Çocukların çoğunda organik bir neden saptanamayabilir.Burada aileden alınan öykü ve çocuğun yediği 3 -7 günlük gıdanın listesinin değerlendirilmesi çok önemlidir. *Ailesi tarafından iştahsız kabul edilen fakat yaşına uygun gelişen,yediği gıdalar yaşına ve vücut yapısına uygun olan çocuklarda ; aileye temel beslenme kuralları anlatılmalıdır. *Yemeğe ilgisiz içine kapanık çocuklarda ;genellikle psikolojik faktörler göz önüne alınmalı ,çocukla yeterince kaliteli zaman geçirilip geçirilmediği,özbakımında ve ihtiyacı olduüğu zamanlarda koşulsuz yanında olunduğunun ona hissettirilip hissettirilemediği,karşılıklı güvenli bağlanmanın sağlanıp sağlanamadığı sorgılanmalı gerekirsse ailenin bir uzmandan destek alması sağlanmalıdır. *Yemek seçen çocuklarda; iştah sevdikleri gıdalara karşı iyidir ancak sevmediği gıdalarda yemek yemeyi reddederler.Bu çocuklarımızı zorlamak yerine teşvik edilmeli ,rol model olunmalı,akranları ile yemek yemesi sağlanarak gözlem yapmasına fırsat verilmelidir. *iştahsız ve hareketli çocuklar;yemek yemeye ilgisizdirler ve kolay doyarlar.Onlar için yemek hızlıca bitmeli ve oyuna tekrar dönülmelidir.Bu çocuklarda yemek öncesinde oyunlar oynanarak oyun ihtiyacı karşılanmalı ve sofrada keyifli yemek ritüelleri oluşturulmalıdır. *Hastalıktan dolayı iştahı azalan çocuklarımızın beslenme isteksizliğine ise saygı göstermeliyiz.Hekimimizle işbirliği yaparak bu süreci atlatmalıyız.