Çocukluk Çağında Sık Görülen Kalça Problemleri

Gelişimsel Kalça Displazisi

Halk arasında yaygın olarak doğuştan kalça çıkığı olarak bilinen ancak bilimsel ve doğru adı gelişimsel kalça displazisi (GKD) olan hastalık kalça ekleminin anne karnındaki gelişimi esnasında normal olduğu ancak doğum ve doğum sonrası dönemde oluşabilen çeşitli patolojiler nedeniyle meydana gelen dinamik bir hastalıktır.Kalça eklemini oluşturan baş kısmı ile(femur başı) ile yuva(asetabulumun) arasındaki normal anatomik ilişki bozulur.Bu durum kalçada gelişme geriliği(asetabular displazi) şeklinde görülebildiği gibi kalça eklemi yarı çıkık(sublukse) veya tam çıkık (disloke) da olabilir.

    Gelişimsel kalça displazisinin erken tanı ve tedavisi çok önemlidir.Bu  nedenle bebeğin doğum sonrası genel kontrol  muayenesinin yapılması   ve  ardından  30-45. günler arası  kalça muayenesi ile beraber ve kalça ultrasonografisinin  yaptırılması önem arz eder.

     Tedavide hastaların çoğunluğunda ilk 6 ay bandaj ve ortez tedavisi yeterli olurken bu tedavi ile yeterli sonuç alınamayan hastalarda tedavinin sonraki basamağı olan kapalı redüksiyon ve alçılamanın uygulanması gereklidir.

     Genel bilgi olarak 6-12 ay arası çocuklarda sınırlı kas gevşetmesi ile birlikte kapalı alçılama 12 aylıktan daha büyük çocuklarda ise açık ameliyatların uygulanması gereklidir.Yaş sınırları kesin kural değildir,istisnai durumlarda hastanın özel durumu ve hekimin tecrübeleri doğrultusunda. göre tedavi protokolü değişiklik gösterebilir.

      Hastalığın erken fark edilip tanı konulması ve gerekli tedavinin uygulanması çok önemlidir.

             Perthes Hastalığı 

       Perthes hastalığı çocukluk çağında ortaya çıkan,aksama ile kendini gösteren ve kalça ekleminin baş kısmında net bilinmeyen sebeplerle ortaya çıkan kanlanma (beslenme) bozukluğudur.Erkeklerde 5 kat daha fazla görülür.Hastalığın şiddeti ve hastaya ait faktörlere bağlı olarak  tama yakın iyileşme elde edilebileceği gibi ciddi sekkeller ve kalıcı sakatlıklara da yol açabilir. 

       Perthes hastalığı tedavisinde amaç, hastalığın seyri boyunca kalça eklemindeki deformasyonuna engel olmak ve erişkin dönem dejeneratif koksartroz (kalça kireçlenmesi) gelişimini önlemektir.Hastalığın iyi veya kötü yönde seyredeceğinin belirteci olarak hastanın yaşı,kliniği ve radyolojik bulguları kullanılır.Bazı hastalarda istirahat,yaşam tarzı değişikliği,yükten kurtarma,fizik tedavi v.b cerrahi dışı tedavilerle iyi sonuç alınabilmekte ancak bir kısım hastada hastalığın köyü seyrini durdurmak veya meydana gelen sekele yönelik çok çeşitli cerrahi tedavi seçenekleri gündeme gelir. 

          Femur Başı Epifiz Kayması

    Femur başı epifiz kayması sıklıkla  ergenlik  çağında görülen kalçayla ilgili bir patolojidir.Halk arasında oma kemiğinin kayması olarak bilinir. Kalça ekleminde  uyluk kemiğinin baş kısmında bulunan büyüme çekirdeğinin (epifiz)  kayması olarak tanımlanabilir. 

    Hızlı büyüme çağındaki kilolu erkek  çocuklarda daha sık görülür.Tedavi yaş,hastalığın başlangıç süresi  ve kayma derecesine bağlı olarak değişiklik gösterir.Erken ve düşük dereceli kaymalarda tedavi kapalı vidalama ile daha basit bir işlem ile yapılabildiği gibi ileri derece ve kronik kaymalarda tedavi daha kompleks cerrahiler  gerektirebilir.

            Serebral palsi ve kalça

      Serebral palsili çocuklar doğduklarında normal kalça yapısına sahiptirler ancak kalça çevresindeki bazı kasların aşırı kasılması sonucu kalçada yarı çıkık ve tam çıkık oluşabilir.Bu durumda  kalça çıkığının önlenmesi ve tedavisine yönelik cerrahi girişimler gerekiyorsa bebeklik döneminden itibaren uygulanmalıdır.Erken önlem alabilme açısından  hastalar belirli aralıklarla çekilecek kalça grafileri ile takip edilmelidir.

          Kalça septik artriti

    Kalça septik artriti, eklem zarında ve eklem içi   sıvıda bakteri, virüs ya da mantarların oluşturduğu iltihabi durumdur.İltihabi etkenin kaynağı  direkt travma ,kan yolu veya komşu organlardan yayılım şeklinde olabilir. Septik artritli olgularda genellikle ateş yükselmesi, halsizlik, iştahsızlık, bulantı vb. bulgular saptanır. Eklemde şişlik, kızarıklık, ısı artışı, hassasiyet ve hareket kısıtlılığı belli başlı bulgulardır. Yenidoğan bebeklerde psödoparalizi yani yalancı felç olarak adlandırılan bulgu görülür.Çocuk bacağını hiç hareket ettirmez.Bu klinik bulguları yapılan tetkikler de destekliyorsa septik artrit tanısı konur.Kalça septik artriti tedavisi acil cerrahidir.Kalçadaki iltihabın boşaltılıp eklemin yıkanması ve ardından uzun süreli antibiyotik tedavisiyle birlikte çocuğun yakın takibi gereklidir.Zamanında yapılmayan başvuru ve geç kalınmış müdahaleler sonucunda septik artritin kalça ekleminde ciddi boyutta kalıcı hasara yol açabileceği unutulmamalıdır.

            Kalçanın transiyent (geçici) sinoviti

      Çocukluk çağında en sık görülen kalça ağrısı ve topallama nedenidir.En sık 4-8 yaş arası görülür.Erkek çocuklarda kızlara oranla 2 kat fazla görülür.Sıklıka haftalar öncesi geçirilmiş üst solunum enfeksiyonu veya bağırsak enfeksiyonunu takiben görülebildiği gibi bazı ilaçların kullanımına bağlı da oluşabilir.Kalça eklemini çevreleyen zarda yangı ve ödem meydana gelir ve bu tablo genelde 1 hafta içerisinde düzelir.Tedavisi istirahat ve ağrı kesici -ödem çözücü ilaç kullanımı şeklindedir.