Diş Hekimliğinde Obstrüktif Uyku Apnesi ve Horlama

1. Uyku apnesi nedir?

Uyku apnesi çocukluktan yetişkinliğe her yaşta görülebilen bir hastalıktır. Uyku sırasında solunumun durması veya çok sığ nefes alınmasıyla kendini gösterir. Nefes almadaki bu duraklamalar birkaç saniyeden dakikalara kadar sürebilir ve uyku süresince defalarca tekrar edebilir.

Uyku apnesinin klinik bulguları arasında horlama, gece nefessiz kalarak uyanma, gündüz aşırı uykulu hissetme, sabah baş ağrısıyla uyanma, konsantrasyon güçlüğü ve ağzı kuru hissederek uyanmak yer alabilir. Uyku apnesi eğer tedavi edilmezse hipertansiyon, kalp hastalığı, felç, diyabet gibi sistemik hastalıklara ve aşırı uykululuğa bağlı araç ve iş kazalarına yol açabilir.

Uyku apnesinin teşhisi için tüm gece uyku testi (polisomnografi) uygulanması gerekir. Tedavi seçenekleri arasında kilo verme veya uyku pozisyonunun değiştirilmesi gibi yaşam tarzı değişiklikleri, sürekli pozitif havayolu basıncı (CPAP) kullanımı, ağız içi apareyler, cerrahi ve diğer bazı tıbbi tedavi seçenekleri yer alır. Hangi tedavinin uygulanacağı hastalığın şiddeti ve sebebine göre değişir. Bu hastalığın teşhisi ve uygun tedavinin ne olacağının belirlenmesi mutlaka bir doktor tarafından gerçekleştirilmelidir. Daha sonra doktor ve eğer tedavide rol alıyorsa diş hekimi beraberce hastanın takibini yaparlar.

2. Diş hekimliğinin uyku apnesindeki rolü nedir?

Diş hekimliği başlıca nefes yolundaki tıkanmaların anatomik sebeplerle olduğu obstrüktif uyku apnesiyle ilgilenir. Diş hekimlerinin bu hastalığın teşhisi ve tedavisiyle ilgili bazı rolleri vardır. Bunlar:

• Anatomik risk faktörlerinin değerlendirilmesi: Uyku apnesi olan hastalarda ağız içi, çeneler ve yüz bölgesinde pek çok bulgu olabilir. Diş hekimleri hastalarının klinik muayenesi sırasında uyku apnesi ile ilişkili olabilecek üst çene darlığı, alt çene geriliği gibi bu bulguları fark edip hastalarını doğru bölümlere yönlendirebilirler.

• Anatomik risk faktörlerinin düzeltilmesi: Alt çene geriliği, üst çene darlığı gibi hastanın uyku apnesi riskini arttıran durumlar varsa ortodontistler bu bozuklukların tedavisini gerçekleştirebilir. Bu tedaviler küçük yaşlarda çene büyümesinin yönlendirilmesi veya üst çenenin genişletilmesi gibi ortopedik tedavi yöntemleriyle gerçekleştirilebileceği gibi erişkinlerde ortognatik cerrahi tedaviler gerekli olabilir.

• Ağız içi aparey tedavisi ve takibi: Basit horlama veya uyku apnesinin tedavisinde yaygın olarak kullanılan bir yöntem de ağız içi apareylerdir. Mandibuler ilerletme apareyleri veya horlama protezi olarak da isimlendirilen bu apareyler hastaya özel hazırlanır ve gece yatarken takılır. Aparey hazırlanırken alt çene önde konumlandırıldığı için boğazın arka tarafındaki yumuşak dokuların gevşemesi önlenir ve soluk yolu gece boyunca açık kalarak nefessiz kalmalar azaltılır veya ortadan kaldırılır. Bu apareyler hafif düzeyli veya CPAP kullanamayan orta düzeyli uyku apnesi hastalarında tercih edilirler.