Diskalkuli- Günlük Yaşamda Tanımlamak ve Ele Almak
Yazar Guşef Aydemir • Psikolog • 31 Ağustos 2021 • Yorumlar:
Sizin veya çocuğunuzun neden sayılarla uğraştığını ve basit görünen görevleri çözmenin neden zor olduğunu merak ediyor musunuz?
Diskalkuliyi Anlamak;
Diskalkuli genellikle matematik veya daha uygun olarak aritmetik için belirli bir öğrenme farkı olarak algılanır. İzole diskalkulide okuma ve yazmada herhangi bir eksiklik yoktur. Diskalkuli, hastalıklar ve zihinsel bozukluklar için bir sınıflandırma sistemi olan WHO ICD-10 kapsamında şu şekilde sınıflandırılır:
“ Açıklık, cebir, trigonometri, geometri veya kalkülüsle ilgili
daha
soyut matematiksel becerilerden ziyade toplama, çıkarma, çarpma ve bölme gibi temel hesaplama becerilerindeki ustalıkla ilgilidir
.”
Amerikan Psikiyatri Birliği'nin DSM-IV'ü (Zihinsel Bozuklukların Tanısal ve İstatistiksel El Kitabı) diskalkuliyi şöyle tanımlar:
"Temel aritmetik gerçekleri öğrenmede, sayısal büyüklüğü işlemede ve doğru ve akıcı hesaplamalar yapmada bozulmalarla karakterize edilen belirli bir öğrenme bozukluğu."
Belirti ve bulgular
Diskalkuli ile, okulda sayıları öğrenmenin en başından itibaren hesaplama zorlukları ortaya çıkabilir. Ancak çocuğun öğrenme ve başarısı genel olarak yüksekse, aritmetikteki eksiklikler ancak daha sonraki bir aşamada, yani okul taleplerinin arttığında fark edilebilir. Diskalkulinin ilk belirtileri okul öncesi çağda görülebilir. Sayıları ve miktarları anlamak, sayma becerilerinin yanı sıra basit toplama ve çıkarma görevleri zordur. Bununla birlikte, küçük çocuklarda hesaplama gücü henüz yeterince kararlı olmadığından, diskalkuli teşhisi genellikle okul hayatında çok daha sonra yapılır.
Diskalkuliden etkilenen çocuklar, depresif veya psikosomatik semptomlar gibi zihinsel sağlık sorunlarına daha yatkındır. Bazı çocuklar okuldaki zorluklar nedeniyle giderek daha fazla içine kapanırken, diğerleri saldırgan davranışlara daha yatkındır. Çocuğunuz diskalkuliye ek olarak, ek hiperaktivite bozukluğu (DEHB) olan veya olmayan disleksi veya dikkat eksikliği bozukluğu (ADD) yaşayabilir.
Sıklık ve Nedenleri
Uluslararası araştırmalara göre, tüm çocukların ve ergenlerin yaklaşık %3 ila 8'i diskalkuliden muzdariptir. Kızların mı yoksa erkeklerin mi daha sık etkilendiği henüz netlik kazanmamıştır. Bazı araştırmalarda bu konuda bir fark bulunmazken, diğerleri kızların diskalkuliye yakalanma olasılığının daha yüksek olduğunu gösteriyor. Diskalkuli nedenleri bugün hala bilinmemektedir. Bununla birlikte, genetik, sinirbilim ve bilişsel faktörler gibi hesaplama becerilerini etkileyen çeşitli faktörlerin olduğuna inanılmaktadır.
Ek olarak, çocuğun ebeveynleri, akranları, öğretmenleri, finansal güvenliği ve ebeveynlik şekli ile olan ilişkisi, mevcut hesaplama sorunlarını karmaşıklaştırabilir. Çocuğun DEHB veya zihinsel sağlık sorunları gibi diğer alanlarda eksiklikleri olup olmadığı da önemlidir.
Diskalkulinin Etkileri
Araştırmalar, diskalkuliklerin okulu erken bıraktığını ve diskalkulisi olmayan akranlarına göre mesleki bir nitelik kazanma olasılıklarının daha düşük olduğunu göstermiştir. Ayrıca, örneğin para kullanırken veya saat okurken zorluk çekebilecekleri için günlük yaşamları büyük ölçüde etkilenir.
Bununla birlikte, diskalkuli erken teşhis edilirse ve tedavi uygunsa, aritmetiğin daha sonra öğrenilebileceği prognoz iyidir.
Değerlendirme ve Teşhis
Teşhis mümkün olduğunca erken ve deneyimli uzmanlar tarafından yapılmalıdır.
Teşhis Sonrası Tedavi
Tedaviye ne kadar erken başlanırsa, gelişme şansı o kadar iyi olur. Eğitimli uzmanlar tarafından kişiselleştirilmiş terapiler şiddetle tavsiye edilir, çünkü o zaman sadece diskalkuli değil, depresyon veya psikosomatik semptomlar gibi tüm durum da odaktadır. Bu, uzun vadede hesaplama zorluklarını ve zihinsel sağlık zorluklarını kontrol etmenin en iyi yoludur. İlk girişim, çocukların sayıları ve miktarları anlamalarına izin vermektir.
Sadece ikinci adımda basit aritmetik işlemler tartışılır. Diskalkuli birkaç hafta içinde tedavi edilemediğinden, finansman programları uzun vadeli olmalıdır. Ayrıca bire bir terapi, grup terapisine veya sınıf içi terapiye göre daha etkilidir. Tedaviyi aniden durdurmak yerine, kademeli olarak durdurmak için seanslar arasındaki süreyi artırmanız önerilir.