Dudak damak yarığı (DDY) nedir, nasıl tedavi edilir?

DDY, embriyolojik dönemde çeşitli nedenlerden dolayı bebeğin yüz bölgesindeki yapıların birleşme kusuru nedeniyle ortaya çıkar. Halk arasında tavşan dudaklılık olarak bilinir. Toplumda her 1000 doğumdan birinde görülür.Bebekte dudak yarığı, damak yarığı ya da her ikisi birden olabilir.

Dudak Damak Yarıklarında Ortodontistlerin Rolü

Dudak, damak ve çeşitli yüz yarıkları hamileliğin ilk 2 ayı içinde yüzü oluşturan yapılarda çeşitli sebeplerle birleşmenin tamamlanamaması ile ortaya çıkar. Halk arasında “tavşan dudak” olarak bilinir. Toplumda her doğan 1000 bebekten 1’inde dudak damak yarıkları görülmektedir. Bebekte sadece dudak yarığı, sadece damak yarığı ya da hem dudak, hem de damakta yarık olabilir. Bu yarıklar tek taraflı olabileceği gibi, çift taraflı da olabilir.

Ortodontistler dudak damak yarıklı bireylerin hayatlarında büyük ve hayati rol oynarlar. Ortodontistler, doğumu takip eden 1. gün ile 20’li yaşlara kadar geçen uzun bir yaşam aralığında, çeşitli dönemlerde hastanın tedavisinde aktif rol oynarlar.

Bebek damağında bir yarık ile doğmuşsa, ilk müdahale edilmesi gereken konu beslenmedir. Doğumu takiben 1-2 gün içinde bebekler ortodonti kliniklerine sevk edilirler. Damağında yarık olan bebek anne memesini veya biberonu olması gerektiği gibi ememez. Emme fonksiyonunu, dolayısıyla beslenmeyi düzene sokabilmek için öncelikle “beslenme plakları” yapılması gerekebilir. Böylece bebeğin aldığı besini yutabilmesi ve dolayısıyla sağlıklı beslenebilmesi sağlanır. Ayrıca beslenme zorluğu çeken bebeklerde özel biberon ve biberon başlıklarının da kullanılması faydalı olacaktır.

Bu erken dönemde, beslenme plakları dışında farklı uygulamalar da mevcuttur. Bu uygulamalar ile bebeğin 4-6 aylık olduğunda geçireceği dudak kapatma ameliyatına kadar ağız içi ve burun dokularına şekil verilmesi ve böylelikle ameliyatın başarısının arttırılması da mümkündür. Bu alternatiflerin de ortodontistler ile görüşülmesi ve detaylı bilgi alınması yerinde olacaktır.

Hekimler ve ekoller arasında ufak değişiklikler olmasına rağmen, ortalama olarak 4-6 aylık bebeğin dudağı, 1-1,5 yaşındaki bebeğin damağı ameliyatla kapatılır. Bu ameliyatlara bağlı olarak üst çenenin bir miktar geride konumlanması, dar kalması ve üst çenedeki dişlerin düzgün sürememesi çok normaldir. Bu sorunların tedavisinde de yine ortodontistler devreye girecektir. Dudak-damak yarığına sahip olan çocuğunuzun 7-8 yaş civarında tekrar bir ortodontist muayenesine götürülmesi gerekmektedir. Ortodontist gerekli görürse hemen, gerek görmezse biraz daha ileri yaşlarda sizi tekrar tedaviye alacaktır. Üst çeneyi genişletecek, öne alacak, dişleri düzeltecek tedaviler uygulayacaktır.

Üst köpek dişleri genellikle yarık olan bölgede konumlanırlar. Bu sebeple köpek dişlerinin sürmesinde sorunlar yaşanabilir. Ortodontist ve cerrahlar bu dişlerin sürme dönemleri yaklaştığında yarık bölgesine kemik ilavesi yaparlar. Bu konuda da hekimlerinize danışmanız gerekmektedir.

Mevcut tüm dişleri yerine yerleşen ve düzgünce sıralanan dudak damak yarıklı bireylerde yapılan tüm tedavilere rağmen üst çeneleri geride konumlanabilmektedir. Bu çok sık rastlanan bir durumdur. Üst çenenin geride konumlanmasının sebebi; bebeklikte yapılan kapatma ameliyatlarına bağlı ameliyat izleridir. Özellikle dudaktaki ve damaktaki izler üst çenenin düzgün büyümesini engeller. Ama bu durumu da ortodontistiniz ve birlikte çalıştığı cerrahi ekibi başarıyla tedavi edecektir. Çocuğun gelişimi tamamlandığında, yani erişkin olduğunda üst çeneyi öne alacak bir ameliyat daha geçirmesi gerekebilecektir. Bu ameliyat ile dudak damak yarıklı bireyin ortodontisti ile yaşadığı macera finale yaklaşsa da aslında rutin kontroller ile daha uzun yıllar devam edecektir.

Üst çenesi ameliyatla öne alınan ve ortodontik tedavisinde sona yaklaşılan birey protetik diş tedavisi uzmanlarına yönlendirilecektir. Eksik diş mevcut ise, bu dişler sabit köprü protezler ile tedavi edilecektir.