Ebeveyn Tutumları

Aşırı verici, koruyucu ve aşırı disiplinsiz tutum : Bu tutumda sevgi ve

disiplinsizlik iki aşırı uçtadır. Çocuktan az şey beklenir ve disiplin

uygulanmaz, çocuk ne kadar büyürse büyüsün aile ona ilk yıllarda

olduğu gibi daima vermeye ve korumaya eğilimlidir. Bu tarz yetişen

çocuk sorumluluk almakta güçlük yaşar. Sınırlarını bilmekte zorlanabilir

ve özgüven sorunu yaşayabilir. Aşırı koruyuculuğun bir sonucu da aşırı

hoşgörü ve şımartma olabilir ve bu kez çocuk, anne babasını

yönetmeye başlar. Bu çocuklar şımarık, bencil, başkalarına hak tanımaz

olur ve sonu gelmez isteklerle çevrelerini bıktırırlar.

 

İlgisiz ve aşırı disiplinsiz tutum : Bu tutum içerisinde çocuk yeterli sevgi

ve bakım görmez ve hazır olmadığı çağlarda bağımsızlığa zorlanır. Bu

tutuma reddedici tutum da denebilir. Çocuk kendisini değerli görme

duygusundan yoksun kalır. Bu tutum içindeki çocuklar duygularını

açıklamakta zorlanırlar.

 

Aşırı verici, koruyucu ve aşırı disiplinli, denetimli tutum: Sevgi aşırı verici

ve koruyucu bir davranışla sunulur. Ancak çocuğa bir bebek gibi

bakıldığı halde kendisinden beklenenler çoktur. Bu beklentiler sevgi ile

beraber sunulduğunda çocuklar tarafından kolay benimsenir ve benliğe

sindirilir. Bu tarz tutum içindeki çocuk kendisine aşırı kontrol koyar ve

başkalarını anlamakta zorlanabilir. Çocuk kurallara uyan, dikkatli

olabilir. Ama çekingen, kendi kararlarını veremeyen bir kişiliğe girebilir.

 

Dengesiz ve kararsız tutum: Çocuğa davranışları karşısında bazen

“Evet” bazen de “Hayır” denmesi çocuğun doğru ile yanlışı

ayıramamasına neden olur. Çocuk kararsız ve tutarsız davranışlar

karşısında nasıl davranacağını bilemez . Çünkü bu durumdaki davranış,

diğer bir durumda kabul edilemez bir davranış olmuştur. Çocuk bu

durumda iç çatışmalar ve huzursuzluklar yaşayacaktır. Bu tutum

karşısında tutarsız ve dengesiz davranışlar göstermeye başlayacaktır.

 

Anne – babanın tutumları arasında tutarsızlık : Bu tutumda, bir çocuğa

annenin ayrı, babanın ayrı bir tutum izlemesi söz konusudur. Çocuğa

konulan sınırların sürdürülebilmesi için anne-babanın davranışlarında

tutarlı olması gerekir.

Çocuğun benlik kavramı, kendi için önem taşıyan büyüklerin ona gösterdikleri

tutumların bir yansıması olduğundan ana babadan gelen olumsuz tutumlar,

çocuğun kendini değersiz bulmasıyla sonuçlanabilir. İstenen davranışları

yaptığında ödüllendirilmeyen ve desteklenmeye çocuk onaylanan ve

onaylanmayan davranışlarının ayrımını yapmada giderek güçlük çeker.

 

Bütün bu tutumların yanı sıra çocuğun sağlıklı kişilik gelişimini sağlayan bir

tutum daha vardır:

 

Güven Verici, Hoşgörülü – Demokratik Aile Tutumu:

Çocuğa karşılıksız sevgi verilmesi esastır. Demokratik anne-baba çocuğa

insan olarak saygı gösterir. Her çocuğun kendine haz özellikleri olduğunu

kabul eder, abla, abi, kardeş karşılaştırması yapmaz. Çocuğun yeteneklerini

en iyi düzeyde açığa çıkarmasına, kendini gerçekleştirmesine izin verir. Katı

kurallar yerine prensipler getirir, bu prensiplerin nedenini açıklar. Çocuğun

özdisiplin geliştirmesini hedefler. Girişimci, sorumluluk alan çocuk yetişmesini

sağlar.

Çocuğa sınırlar öğretilir ve bu sınırlar içinde özgür ve söz sahibi olması

hedeflenir. Çeşitli konularda karar alınırken çocuğun da fikri alınır.

Demokratik anne-baba tutumunda eşler arası uyum söz konusudur. Ortak tavır

sergilenir. Böyle bir ortamda yetişen çocuklar bağımsız, kendine güvenen,

benlik saygısı yüksek, sorumluluk sahibi bireyler olarak yetişirler.

Her anne babanın bilerek ya da bilmeyerek çocuklarına karşı tutumu değişik

olabilmektedir. Bazı çocuklar daha çok sevilmekte, bazılarına baskı

yapılmakta, bazıları ise sevilmeyen istenmeyen çocuklar olarak görülmektedir.

Bütün bu tutumlar çocuğun hem kişiliğinin hem de sosyal gelişiminin değişik

biçimler kazanmasına neden olmaktadır.

Sizler ebeveyn olarak ; işbirliğine yatkın, çalışmaktan zevk alan, kendini ve

diğer insanları seven, yaratıcı, vicdan sahibi bireylerin yetişmesi için, sevecen

ve dengeli bir ortamda, sorumlulukların paylaşıldığı, hoşgörünün hakim

olduğu, demokratik bir tutumla, duyarlı, dengeli ve sağlıklı çocuklar

yetiştirebilirsiniz.