Ekrana Bağlanan Çocuk

Günümüzde çocuklar teknoloji, bilgisayar, telefon ve tablet ile çok erken yaşlarda tanışabiliyorlar. Bunu tamamen engellemek mümkün değil çünkü şu an bu yazıyı bile elinizde bulunan veya karşınızda duran teknolojik aletleri kullanarak okuyorsunuz. Teknoloji hayatımıza sayısız kolaylık getirmiş olsa da, çocuklar için tehlikeli bir duruma, bağımlılığa dönüşebiliyor. Çocukların teknolojiyle ilgilenmesini tamamen engellemenin mümkün olmadığını belirtmiştim ancak bu teknolojik aletlerin kullanımına sınırlar getirerek çocukları ekran bağımlılığı tehlikesinden korumak mümkün.

Çocuğun telefon, tablet gibi nesnelerle tanışması ve bunların çocukların dikkatini dağıtmak için kullanılması ilk başlarda anne-babalar için kolaylık olarak görülebilir. Yemeğini yememek için direnen, dışarıda ağlayan, evin içinde koşturan çocukları sakinleştirmek ve istediklerini yaptırmak için eline verilen tablet, telefon gibi nesneler zamanla çocukta bağımlılık ortaya çıkarabilir. Ekran süresinin zamanını kontrol edemeyen ve oyunlardan, uygulamalardan vazgeçemeyen çocuklarda ortaya çıkma olasılığı daha fazladır. Ekran bağımlılığında çocuklarda yaşa göre farklı belirtiler ortaya çıkmaktadır.

Uzmanlar tarafından 0-2 yaş aralığında teknoloji kullanımı kesinlikle önerilmemektedir. Bu yaş aralığında teknolojik aletlere çok fazla maruz kalmış çocuklarda konuşma becerilerinde gerilik, diğer insanlarla iletişimde eksiklik, dikkat eksiklikleri veya sosyal yaşamda genel olarak isteksizlik ortaya çıkabilir. Çocuk zorluk çıkarmadan yemek yesin diye karşısına koyulan tabletler veya telefonlar ileride çocuğun düzgün bir beslenme düzeni olmamasına sebep olabilir. Ekran süresi arttıkça çocuklarda çeşitli uyku bozukluklarına, yeme bozukluklarına, iletişimsizliğe sebep olabilir.

Çocukların ekranla tanışmaları olabildiği kadar geç olmalı ve ebeveynler tarafından kontrol altında tutulmalıdır. Bu sadece ekran süresinin kontrol altında tutulması anlamına gelmez. Ebeveynler çocukların hangi oyunları oynadıklarına, hangi videoları/çizgi filmleri izlediklerine, internet üzerinden kimlerle iletişim halinde olduklarına dikkat etmelidirler. Çocuklar üzerinde olumsuz etki bırakabilecek türden oyunlar ve videoların çocuklardan uzak tutulması gerekmektedir. Teknolojik ortamdaki oyunların çocukların dikkatini bu denli çekmelerinin sebebi kısa sürede sonuca ulaşmaları, kolayca kazanabilmeleri ve karşılığında ödül kazanmaları gibi avantajları vardır.

Ebeveynlerin burada yapması gereken şey çocuğun elinden tüm teknolojik aletleri alıp onu tamamen teknolojiden mahrum bırakmak değildir. Bunun gibi aşırı kısıtlayıcı davranışlar yerine çocuklarıyla telefonsuz/tabletsiz etkinlikler yapmak, onunla daha fazla vakit geçirmek çocuğun ekran süresini azaltmasına ve sosyal hayatla daha ilgili olmasına yardımcı olabilir. Ortak hobilerinizi bulup beraber bunları gerçekleştirmek çocuğun ihtiyacı olan ilgiyi telefondan veya tabletten beklemesi yerine anne-babadan görmesini sağlar. Çocuklarla yaşına uygun çeşitli kutu oyunları oynamak çocuğun ebeveynleriyle (varsa diğer insanlarla) keyifli vakit geçirmesine ve iletişimlerinin artmasına yardımcı olacaktır. Çocukla beraber okumaktan hoşlanacağı, yaşına uygun kitaplar seçip ailece okuma saatleri yapılabilir. Böylece hem çocuğunuzun okuma becerileri gelişmiş olur hem de ekran yerine okuma alışkanlığı kazanabilir.

Çocuğunuzun arkadaş kazanması ve sosyal çevreye uyum sağlaması amacıyla çeşitli sosyal aktivitelere katılım sağlanabilir. Arkadaşlarıyla vakit geçirmesini sağlayacak çeşitli oyunlar öğretilebilir. Çocuğun çeşitli hobilere yönlendirilmesi sağlanabilir. Anne-babanın boş zamanlarında hep beraber çocuğun sevdiği bir yemek beraber yapılabilir.