Fistül Nedir?

Fistül, makat bölgesindeki iki organ arasında oluşan normalde bulunmaması gereken bir bağlantı kanalıdır. Makat bölgesinde görülen fistül kanalları oluştukları bölgedeki organların apse oluşumu veya o bölgedeki yaralanmalar nedeniyle ortaya çıkmaktadır.

Anal Fistül Nedir?

Anal fistül, bağırsağın sonu ile makat çevresindeki deri arasında gelişen bir yapıdır. Genellikle anüsün etrafındaki bir enfeksiyon sonucu oluşan apse, fistül oluşmasına neden olur. Anüs bölgesinin iç kısmında oluşan fissürler, dışkı ile temasta olduğu için apse oluşumuna zemin hazırlar. Makat çıkışındaki salgı bezlerinin enfeksiyonu nedeniyle de apseler (kript apsesi) sık görülür. Bu apseler, anüs çevresinden deriye doğru ilerleyerek bir şişlik oluşturur. Apse spontan olarak patlayabilir veya cerrahi direne edilerek iyileşmesi istenir ancak yeterli iyileşme sağlanmayan apse yerlerinde fistül gelişebilir.

Anal Fistül Belirtileri

Anal fistül hastalığı makat bölgesinde görülen şikayetlere neden olmaktadır. Genellikle makat kenarında şişlik, dolgunluk hissi ve bazı durumlarda da apseye bağlı görülen şiddetli ağrı, kötü koku, akıntı ve ıslaklık anal fistülün en çok rastlanan belirtileridir.

Dışkılama sırasında yaşanan ağrı ve ortaya çıkan kanama ya da daha sonra iç çamaşırında görülen kan lekeleri de belirtiler arasındadır.

Anal Fistül Tanısı

Anal fistül, cilt altında gelişen bir makat hastalığı olduğu için kesin tanı konusunda muhakkak bir proktoloji uzmanına danışılmalıdır.

Uzman hekimin uygulayacağı fizik muayenede önce fistül olduğu düşünülen bölgede akıntı ve akıntının geldiği fistül dış ağzı araştırılır. Fistül hattı rectal tuşe de hissedilebilir. Gerekirse anoskopi veya rektoskopi ile fistül iç ağzı görülebilir. Dış ağızdan verilen renkli sıvıların makat içinden geldiğinin görülmesi fistül tanısını destekler. Fistül trasesi stile yardımı ile ortaya çıkarılabilir.

Bazı fistül vakaları, göründüğünden çok daha karmaşık bir yol izlemiş olabilir. Bu nedenle kolonoskopi, fistülografi, pelvik MR gibi yöntemler, tanı sürecinde faydalı olabilir.

Anal Fistül Çeşitleri 

Anal fistül hastalığı makat kaslarının arasında yerleştiği konuma göre isimlendirilerek sınıflandırılır. Bu fistül çeşitleri; 

1. Suprasfinkterik Fistül: Mukoza altından cilde açılır.

2. İntersfinkterik Fistül:İç ve dış sfinkterler arasından ilerler, cilde açılır. Fistüllerin %45’i bu şekilde oluşur.

3. Transsfinkterik Fistül: Dış sfinkteri geçerek cilde açılır. Fistüllerin %30’u bu şekilde oluşur.

4. Suprasfinkterik Fistül: İntersfinkterik başlar ama puborektal veya levator kası üzerinden içeri geçerek cilde açılır. Fistüllerin %20’si bu şekilde oluşur.

5. Ekstrasfinkterik Fistül: Bütün sfinkterlerin dışından geçer. Fistüllerin oluşumunda %5 etkilidir. 

Ayrıca fistüller basit fistül veya komplex fistül diye de sınıflandırılabilir. Anal fistül hastalığına sahip kişilerde yüzde 70-75 oranında basit fistül çeşitlerine rastlanmaktadır. Fakat tedavi ertelenirse bu hastalık süreci daha uzun ve zorlu fistül yapılarını dönüşmektedir.