Guatr Hastalığı

Boyun ön kısımda trakeayı ön ve yandan saran tiroid bezinin iltihap ve kanser dışındaki bir sebeple büyümesine guatr denir. Salgıladığı hormon ile metabolizma hızını belirler. Ürettiği hormon azalırsa vücudumuzun çalışma hızı düşer, fazla hormon salgılarsa çalışma hızı artar. Guatr hastalığı farklı klinik tabloları içerir. Guatr hastalıklarını üç ana gruba ayırabiliriz;
1. Hipotiroidi: Tiroid bezinin az hormon salgıladığı durumlar. Bezin salgıladığı hormon yetersiz olduğu için vücudun hızı yavaşlar, hareketler ağırlaşır, duyular hissizleşir. Bu hastalara gereken hormon ilaç şeklinde verilerek tedavi edilir.
2. Hipertiroidi (tirotoksikoz): Tiroid bezinin fazla hormon salgıladığı durumlar: Bu gruba zehirli guatr da denir. Vücutta fazla tiroid hormonu bulunması sebebiyle vücudun çalışma hızı artmıştır. Ellerde titreme, sinirlilik, kalp çarpıntısı gibi şikayetler görülür. Bu grupta üç tip guatr vardır;
3. Hormon dengesizliği olmayan guatr hastaları: Her üç grupta tiroid bezi şekli nodülsüz büyüme,  tek veya çoklu nodüler yapı şeklinde olabilir.
Hastalık çeşitlerine göre guatr hastasının şikayetleri de değişir. Hormonların fazla üretildiği (zehirli guatr) tiplerde, ellerde titreme-terleme, kalp çarpıntısı, sinirlilik, gözlerin yuvalarından taşması, ishal, iştah artması kilo alamama ve adet düzensizlikleri görülür. Hormonların az üretildiği durumlarda ise hareketlerde ve duygularda yavaşlama, ellerde kuruma, saçlarda kuruma-dökülme ve adet düzensizlikleri görülür. Hormonsal dengesizliğin olmadığı hastalarda da farklı klinik şikayetler olabilmektedir. Bu hastalıkların hepsinde tiroid bezi büyüyebilir, nodul oluşabilir. Tiroid bezi iyot elementini kullanarak hormon üretir. Bu elementin eksik olduğu yerlerde guatr çok görülür, iyot eksikliğinin giderilmesiyle guatr hastalığı engellenebilir. Basitçe kandaki hormon miktarlarını kontrol etmek ve tiroid bezinin yapısını görmek için ultrason yaptırmak genellikle teşhiste yeterlidir. Bu iki testten sonra gerekli görülürse sintigrafi ve iğne biyopsisi gibi başka testler de yapılır. Her guatr hastalığı ameliyat gerektirmez. Ameliyat bazı durumların gelişmesi gereklidir;
1.Boynunda büyümüş guatrın estetik problem oluşturması.
2. Büyümüş hastalığın yemek borusunu ve soluk borusunu sıkıştırması.
3. Guatrın hormon dengesizliği yapması.
4. Kanser tespit edilmesi veya kanser şüphesidir. Bütün guatrlı hastalar düşünüldüğünde %15 oranında kanser gelişme ihtimali vardır.
Hastalığın bazı tiplerinde ilaç tedavisi, bazısında radyoaktif iyot tedavisi (radyasyon ile tiroid bezinin tahrip edilmesi), bazısında da ameliyat gerekir. Guatrın hastalıkları çeşitli olduğu gibi ameliyatları da çeşitlidir. Tiroid bezi iki parçalıdır. Ameliyatta bu parçalardan biri veya her iki parçası çıkarılabilir veya her iki parçasından bir miktar çıkarılabilir. Ne kadar tiroid bezi çıkarılacağı, yani bu ameliyat seçeneklerinden hangisinin uygulanacağı hastalığın çeşidine göre planlanır. Özellikle çok sayıda nodulu olan guatr hastalığında ameliyat sonrası tiroid dokusu kalmışsa zamanla büyüyüp guatrın tekrar etmesine yol açabilir. Bu sebeple ameliyatı, hastalığa uygun planlamak önemlidir. Ameliyat çeşidine göre birçok hasta tiroid hormon ekstresi (ilaç) kullanmak zorunda kalabilmektedir. Ameliyat edilen ya da edilmeyen tüm guatr hastaları, hastalıklarına bağlı olmak üzere belirli aralıklarla kontrol edilmelidirler.