Hamilelikte Yemek Yiyememe

İlk hamile olduğunu öğrendiği andan bebeğini kucağına alana kadar geçen her anıyla çok özel bir dönemdir hamilelik anne adayları için. Pek çok güzel duyguyu, kazanılan kiloları, hormon değişikliğine bağlı görülen fiziksel değişiklikleri ve daha birçok durumu kapsar. Minik bir canlı annenin içinde günden güne büyür. Bu durumda anneler bebeğim yeterince beslenebiliyor mu diye endişelenebilmektedir. Hamilelikle birlikte anne adayında görülen iştahsızlık, bulantı, kusma, tiksinme vb. nedenlerle görülen yemek yiyememe durumu bu endişeyi daha çok arttırmaktadır.

Hamilelikte yemek yiyememe nedenleri:

• Bulantı ve kusma: Hamilelikte sık karşılaşılan bulantının nedeni de hormonal değişiklerdir. Hamilelik hormonu olarak da bilinen HCG hormonunun artışı hamilelikte görülen bulantının nedenidir. İşte hamilelik döneminde görülen bulantı anne adayının yemek yiyememesine neden olabilir.

• Koku hassasiyeti: Hamilelik döneminde oluşan koku hassasiyeti de hamilelikte bulantıya neden olur. Normalde sevilen yiyeceklerin kokusu bile bu dönemde rahatsız edici gelebilir. İşte bu tarz tiksinilen kokular da hamilelikte bulantı şikâyetine neden olabilir veya bu şikâyetleri arttırabilir. Bu durumda da yine yemek yiyememe durumu görülebilir.

• Stres: Hamilelik güzel olduğu kadar stresli de bir süreçtir. Stres de anne adayında iştahsızlığa ve yemek yiyememesine neden olabilir.

• Anemi: Hamilelik sürecinde demir mineraline olan gereksinim artmaktadır. Bu artan gereksinim karşılanmazsa anemi olarak adlandırılan kansızlık durumu görülür. Buna bağlı olarak da iştahsızlık görülebilir.

• Kabızlık: Hamilelik sürecinde gebelerin en sık karşılaştığı sorunlardan biri olan kabızlık anne adaylarına rahatsızlık vererek iştah kaybına neden olabilmektedir. 

• Mide yanması/ekşimesi: Hamilelikte sık görülen sorunlardan biri olan mide yanması/ekşimesi, bebeğin büyümesiyle mideye baskı yapması sonucu oluşur. Bu baskı ve yanma şikâyetleri annenin besin tüketimini olumsuz etkileyebilir.

• Rahim ve bebeğin büyümesi: Özellikle hamileliğin son dönemlerinde bebeğin büyümesiyle bağırsaklara olan baskı anne adayının yemek yeme isteğini de baskılayabilir.  

Hamilelikte görülen iştahsızlık/yemek yiyememe anne veya bebeği etkiler mi?

Hamilelikteki besin tüketimini engelleyen bulantı, hormonal değişikler ve koku hassasiyeti nedeniyle görülür ve bu bulantı normaldir. Hamilelikte birçok anne adayının karşılaştığı bulantı şikâyetleri genellikle hamileliğin ilk 3 ayında görülür. En sık ve şiddetli görüldüğü 8-10. haftaların sonunda vücudun bu hormonal değişime uyum sağlamaya başlamasıyla birlikte bulantı hafiflemeye başlasa da bir süre daha devam eder. Normal şartlarda bu bulantılar azalarak 16. haftaya kadar düzelir. Ancak bu durum tüm anne adayları için geçerli olmayabiliyor maalesef. Bazı anne adayları hamileliğin 5-6. aylarında da bu sıkıntıyı yaşayabiliyor. Hatta hamilelik süreci bitene kadar da sürebiliyor.  

İşte hamilelikte yaşanan bu bulantı ve iştahsızlığa bağlı olarak yemek yiyemeyen anneler bu durumdan bebeğim etkilenir diye endişelenmektedir.

Aslında bu durum endişe edilecek bir durum değil de içgüdüsel bir korumadır. Bu süreçte özellikle sağlık açısından riskli olan aşırı yağlı ve şekerli besinler, işlenmiş gıdalar bulantıyı arttırır ve anne adayları tarafından tercih edilemez. Bu durum da aslında organ gelişimi sürecinde olan bebeğe zararlı maddelerin gelmesini engellemiş olur.

Hamilelikte bebek ihtiyaçlarını anneden sağladığı için gereksinim artmaktadır. Ancak hamileliğin 1. trimester dediğimiz ilk 3 aylık sürecinde bebeğin ihtiyacı minimal düzeydedir ve bu dönemde günlük beslenmeye ek yapmaya gerek kalmayabilir.  Özellikle bu dönemde anne adayları kendini zorlayarak fazla yemeye çalışmamalıdır.  Bebeklerin de ihtiyacı çok olmadığından bu süreçte olumsuz olarak etkilenmez. Anne adayları bu konuda rahat olabilirler.

İkinci ve özellikle üçüncü trimesterda bebeğin ihtiyaçları arttığı için annenin besin tüketimini arttırması gerekmektedir. Anne adayları iştahsızlık nedeniyle bu süreçlerde de yeterli miktarda beslenemezse kendi de bebek de olumsuz etkilenir. Bu durumda mutlaka doktora başvurulmalıdır. Doktor bulantı için ilaç önerebilir veya serum tedavisi gerekebilir. Yemek yiyememe sorunu nedeniyle yaşanılan açlık ve susuzluk durumu bedeni olumsuz etkilemeye başladıysa ve ortalama 10. haftadan sonra da anne adayı yemek yiyemiyorsa doktora danışmasında fayda vardır.

Hamilelikte görülen bulantılar besin alımını güçleştirebilir. Kusmaya bağlı olarak da sıvı ve elektrolit kaybı yaşanabilir. Anne adayında;  kilo, sıvı ve elektrolit kaybına neden olmayan hafif bulantılar normaldir ve anne ve bebek için zararlı değildir. Ancak şiddetli kusma sonucu annede oluşan sıvı ve elektrolit kaybı tedavi edilmezse anne ve bebeğe zarar verir. Bu durum hekim kontrolünde ciddi bir tedavi ve izlem gerektirir. 

Anne adayı gün içinde çok kusuyorsa, karın ağrısı ve kramplar yaşıyorsa, bulantı ve kusmaya ateş veya ishal eşlik ediyorsa, kilo kaybı yaşıyorsa, dehidratasyon bulguları (idrar miktarında azalma, renginin koyulaşması vb.) oluşmaya başladıysa ve bulantı nedeniyle yiyecek ve içecek tüketemiyorsa mutlaka doktora başvurulmalıdır. 

Hamilelikte İştahsızlık ve Yemek Yiyememe Sorunu Yaşayanlar İçin Öneriler 

• Yemeğe bir anda yüklenilmemeli ve mide boş bırakılmamalıdır. Az az ve sık sık beslenmeye özen gösterin.

• Yemekleri yavaş yavaş ve iyice çiğneyerek tüketin.

• Aşırı yağlı, baharatlı, şekerli yiyecekleri tercih etmeyin.

• Stres ve yorgunluk da besin tüketimini olumsuz etkiler. Bu nedenle yeterince dinlenmek ve stresten uzak kalmak çok önemlidir.

• Tuzlu kraker, kuru ekmek, leblebi gibi mide asidini azaltan besinleri tüketmek bulantıyı önleyebilir. Bulantı nedeniyle besin tüketilemediğinde mideyi bastırmak için tercih edilebilir. Ayrıca çeşitli meyve suları (elma, limonata gibi), limonlu nane çayı, zencefil çayı,  ıhlamur, ayran gibi içecekler ve haşlanmış patates, etimek, yoğurt, peynir gibi yiyecekler de bulantıyı azaltabilir.

• Hamilelikte kokulara karşı bir hassasiyet oluşur ve iştahsızlığa neden olur. Bulantı yaşanan süreçte bulantıya neden olabilecek ağır kokulu yiyecekler ve parfümlerden uzak durulmalıdır.

• Mideyi fazla dolduracağından ana öğünlerle birlikte sıvı gıdalar tüketmeyin. Sıvı gıdaları ara öğünlere kaydırabilirsiniz. 

• Sıvılar bir anda değil, yudum yudum tüketilmelidir.

• Çay, kahve vb. kafeinli içecekler mide yanması ve ekşimesinin artmasına sebep olarak iştahsızlık oluşturur.

• Size uygun hafif egzersizler yapın.