Horlama ve Uyku Apnesi

Horlama nedir?

Horlama, boğaz ve geniz bölgesinde, uyku esnasında gevşemiş olan yumuşak dokuların, solunumla oluşan hava akımı tarafından titreştirilmesi ile oluşur. Uyku derinleştikçe yumuşak damak, dil ve gırtlak kasları gevşeyerek hava yolunu daraltırlar. Hava yolu daraldıkça solunum için sarf edilen çaba artar. Buna bağlı olarak doku titreşimi de artar ve horlama daha gürültülü olur.Sesli ve sık horlama sağlık açısından problemlere neden olabileceği gibi, kişinin partneri ve çevresi ile olan ilişkilerinde de sorun yaratabilir. Yetişkinlerin üçte biri horlamaktadır.Horlama sadece sosyal rahatsızlık veren gürültülü bir uyku şekli değildir, uykuda soluk durmaları ile birlikte olduğunda ciddi bir hastalığın belirtisi olarak kabul edilir. Bu hastalığa uyku apnesi (sleep apne) denir ve mutlaka önemsenmesi gerekir. Horlayan kişilerin en az yarısında apne denilen bu soluk durmaları görülebilir.

Horlama neden olur?

Hastaların çoğunda yumuşak damak, küçük dil ve bademcikler bölgesinde veya yutak ve dil kökünde veya burun ve geniz boşluğundaki daralma ile tıkanıklıklar sonucunda horlama oluşur. Bu bölgelerdeki sorunların çeşitli kombinasyonları mümkündür. Bazı yüz ve çene kemiklerinin yapısal sorunları ve nörololjik sorunlarda da olabilir. Bunların yanında nezle, grip gibi akut hastalıklarda hastalık süresince burun tıkanıklığı (konjesyon) olacağından, geçici olarak horlama görülebilir.

Çocuklarda horlama neden olur?

Çocuklarda horlama varsa genellikle geniz eti ve bademciklere bağlıdır. Bu dokuların aşırı büyümesi sonucunda çocuklarda da uyku apnesi görülebilir. Çocuklarda uyku apnesi varsa mutlaka gecikmeden tedavi etmek gerekir. Tedavisiz kalmış çocuklarda uzun vadede ağız-yüz gelişiminde anormallikler görülebilir.

Kilonun horlama ile ilişkisi nedir?

Kilolu olmak, boğaz bölgesinde doku artışına yol açarak daralmaya neden olur. Ayrıca karın içi yağ kitlesinin aşağıdan akciğerleri sıkıştırması ve boyun dokularının kalınlaşması ile hava çıkış yolunu daraltabilir. Uyku apnesi hastalığı olan kişiler hemen daima aşırı kiloludurlar.

Alkol horlamaya nasıl sebep olur?

Horlama, uyku öncesi fazlaca alkol tüketimine bağlı olabilir. Alkol, sakinleştirici etkisiyle boğaz kaslarını gevşetir. Aynı şekilde sakinleştirici ilaçlar da benzer mekanizmalarla horlamaya yol açabilirler.

Uyku apnesi nedir?

Bazen horlama, uyku apnesi ile birlikte olabilir. Bu ciddi durumda hava yolu tam kapanarak solunum tamamen durur. Uyku apnesinde şiddetli horlamayı 10 saniye veya daha fazla sessizlik izler. Giderek azalan kan oksijeni ve artan karbondioksit vücuda “uyan !” sinyalini verirler ve kuvvetli bir soluk ile gürültülü bir horlama oluşur.Uyku apnesi basit olarak gündüz uyuklamaya neden olabileceği gibi tedavi edilmezse diabet, hipertansiyon ve kalp yetmezliğine dahi yol açabilir. Çocuklarda dikkat azalması ve hiperaktivite bozukluğuna neden olabilir.

Uyku apnesi nasıl teşhis edilir?

Eşlerinin apne tanımladığı hastalar mutlaka KBB muayenesinden geçmelidirler. Ciddi apne hastalığı yönünde bulgusu olanlar uyku laboratuarlarına gönderilir. Otel odası gibi hazırlanmış bu laboratuarlarda hastanın gecelemesi istenir ve sabaha kadar olan uykusu incelenerek apne sayısı ve diğer bazı önemli ölçüler belirlenir. Tanı bu araştırma sonucu kesinleştirilir.Ayrıca ileri endoskopik görüntüleme teknikleri sayesinde daralan bölgeler kolaylıkla muayene edilerek tedaviye yönelik yaklaşım planlanabilir.

Horlamanın tedavisi nasıl olur?

Horlama tedavisinde, eğer apne yoksa ya da apne sayısı düşük ise burun tıkanıklığı, yumuşak damak, küçük dil ve dil kökündeki engellemeler yada tıkanıklıklar değişik tekniklerle düzeltilebilir. Sebebe yönelik olarak, yumuşak damak küçültülmesi, burun etleri küçültülmesi, eğrilik varsa düzeltilmesi, küçük dilin çıkartılması operasyonları uygulanabilir.Ancak çoğu kez bu operasyonlara gitmeden önce hastanın kilo vermesi, düzenli yaşaması, sigara ve alkolün kesilmesi önerilir.

Tedavisindeki yenilikler nelerdir?

Önceden lazerle yapılan yumuşak damak ve küçük dil küçültme işlemleri için giderek radyofrekans dalgalarının kullanılması yaygınlaşmıştır. Burada radyofrekans, lokal anestezi ile yumuşak damak uyuşturulduktan sonra iğne gibi bir girişle yumuşak damak içerisine uygulanmakta ve böylelikle yumuşak damağın gerginleşmesi ve küçük dilin küçülmesi amaçlanmaktadır. Hastalığın ciddiyetine bağlı olarak yaklaşık 2-3 seans gerekebilir. Genellikle 10 dakikayı geçmeyen bir sürede uygulanır ve çoğu kez ağrısız, kanamasız basit bir operasyon olarak kabul edilir. Eğer hastada dil kökü yada burun içi sebepler de varsa genel anestezinin tercih edilmesi gerekir.

Uyku apnesi nasıl tedavi edilir?

Eğer horlayan hastanın apne sayısı belirli bir seviyenin üstündeyse kesinlikle bu hastaların basit tekniklerden yarar görmesi söz konusu değildir. Bu durumdaki hastaların tedavisi uyku kliniklerinde verilir ve hastaların CPAP denilen maskeleri takarak uyumalarının sağlanması ile yapılır. Bu maskeler uykuda hastaya daimi, pozitif basınçlı oksijen veren araçlardır. Başlangıçta çoğu hasta bu aracı kullanmak istememekte ama zamanla yararını çok belirgin bir şekilde gördüğü için bir süre sonra rahatlıkla kullanmaktadır. Ayrıca ağız protezleri ve burun açıcı bantlar ile ağız ve burun açıklığı sağlanarak solunum kolaylaştırılabilir.

Basit horlamadan kaçınmanın yolları nelerdir?
–Alkol ve sigara kesilmesi
–Kiloya dikkat edilmesi
–Göbek çevresi yağ dokusunun eritilmesi
–Spor yapılması
–Stresin yönetimi
–Akşam yemeklerinin az ve yatmadan en az 3 saat önce yenilmesi
–Yan yatılması
–Yatak ve yastık alışkanlıklarına dikkat edilmesi
–Uyku hapları ve sakinleştirici ilaç alınması olumsuz kabul edilir
–Varsa akciğer, mide ve barsak sorunlarının düzeltilmesi gerekir