İdrar Kaçırma

Üriner İnkontinans olarak adlandırılan idrar kaçırma istemsiz ve kontrol edilemeyecek seviyede bir idrar tutamama durumu olarak bilinir.

Bu rahatsızlık hastanın bir taraftan yaşam konforunu bozduğu için sürekli ıslaklık, tahriş ve kötü koku hissiyatı bireyde ciddi manada sosyal ve psikolojik sorunlara da yol açabilir. İdrar kaçırma görülme sıklığı ise yaşla birlikte artar ve kadınlarda erkeklere oranla daha sık görülür.

İdrar Kaçırma tipleri

Stres tipi idrar kaçırma: Efor sırasında (hapşırma, öksürme, ağır yük kaldırma, egzersiz vb) görülen idrar kaçırma durumu olarak bilinir.

İdrar kanalı (üretra), pelvik yapılar aracılığıyla tıpkı bir hamak gibi asılı tutulur. Bu kısmı destekleyen dokuların zayıflaması ile idrarı tutmayı sağlayan sfinkter denilen yapının zarar görmesi stres tipi idrar kaçırma durumu ile sonuçlanır. Sfinkter mekanizması düzgün çalışmadığı zaman tam olarak kapanamaz ve efor sırasında artan mesane içi basınçla idrar da istemsiz olarak dışarı kaçar.

Sıkışma tipi idrar kaçırma: Ani sıkışma hissi ile meydana gelen idrar kaçırma durumudur. Mesanede istemsiz olarak kasılmalar söz konusu olup idrar depolamakta sorun olabilir.

Karışık tip idrar kaçırma: Her iki tip idrar kaçırma birlikte meydana gelmektedir.

Taşma tipi idrar kaçırma: Mesanenin dolarak fazla idrarın sızıntıyla birlikte istemsiz olarak kaçırılmasıdır.

İdrar kaçırmanın sebepleri arasında;

Genetik yatkınlık,

Pelvik taban kaslarının zayıflığı,

Nörolojik hastalıklar,

Hormon eksikliği ve menapoz,

Gebelik ve zorlu doğumlar,

İdrar yolu enfeksiyonu,

Geçirilmiş prostat ameliyatları,

Geçirilmiş ürolojik, jinekolojik ve barsak ameliyatları,

Prostat büyümesi,

Aşırı aktif mesane,

Radyoterapi,

Obezite,

Doğuştan gelen ürolojik anomaliler görülebilir.

Değerlendirme ve Tanı

Öncelikle hastanın öyküsü detaylandırılır ve fiziki muayene yapılır. İdrar kaçırma durumunun ciddiyetini tespit etmek için işeme günlüğü tutulur. İdrarın analizi, kültürü, üriner ultrason, üroflovmetri, atık idrar ölçümü, ped testi, ürodinamik inceleme ve sistoskopi gereken durumlarda başvurulan incelemelerdendir.

Tedavi – Konservatif Yaklaşım

Aşırı sıvı alımının önüne geçilmesi ve sıvı alımının düzenlenmesi,

Kahve, çay, alkol ve gazlı içeceklerin tüketiminin sınırlandırılması,

Obez hastalarda kilo verilmesinin ve düzenli fiziksel egzersiz yapılmasının sağlanması,

Kabızlığın giderilmesi,

Mesanede iritasyon yapan acılı, baharatlı ve ekşi yiyeceklerden kaçınmak,

Sigara içenlerde bırakmaya teşvik etme,

İşeme eğitimi ve pelvik taban kaslarını güçlendiren egzersizler.

İlaç Tedavisi

İdrar kaçırma rahatsızlığının tipine göre tedaviler düzenlenir. Tedavide kullanılan başlıca ilaçlar ise muskarinik reseptör antagonistleri, mirabegron ve östrojendir. Diğer ilaçlar arasında desmopressin ve duloksetin yer alır. Bu ilaçların bazı olumsuz yan etkileri ve diğer ilaçlarla etkileşimi olabileceği için mutlaka bir uzman gözetiminde kullanılmalıdır.

Cerrahi Tedavi

Sıkışma tipi idrar kaçırma için:

Mesane içi botoks uygulması: Aşırı aktif mesane, nörojen mesane ve ağrılı mesane sendromlarının tedavisinde kullandılan bir tedavi yöntemidir. Genellikle lokal anestezi ile uygulanır ve bu işlemde mesanenin 20 ila 30 noktasına özel bir iğne yardımıyla botoks enjeksiyonu yapılır.

Yaklaşık olarak 6 ila 12 ay kadar süren bir etkinliği olan bu işlemde hastaların istemsiz mesane kasılmalarının azaltılması ve mesane kapasitesinin arttırılması amaçlanırken; bu sayede sık idrara çıkma ve idrar kaçırma gibi şikayetlerinin düzelmesi sağlanır.

Sakral Nöromodülasyon (Mesane Pili): İdrar kaçırma, idrar yapamama, dirençli aşırı aktif mesane ve ağrılı mesane sendromunun tedavisinde kullanılır. Sakral Nöromodülasyon (mesane pili) diye bilinen bu teknile sakrum kemiği içerisine yerleştirilen elektrotlar bir pil yardımı ile birlikte mesanenin fonksiyonlarını sağlayan sinirleri uyarır ve hastanın şikayetlerinin giderilmesini amaçlamaktadır.

Mesane Büyütme Ameliyatı (Augmentasyon)

Stres tipi idrar kaçırma için;

1. Askı Ameliyatları (TOT & TVT): Hastanın vajinasından yerleştirilen bir mesh yardımı ile birlikte idrar kaçırmayı engelleyecek desteğin sağlanmasıdır. Günübirlik yatışla gerçekleştirilebilen ve hastanın aynı gün içerisinde taburcu edildiği bu ameliyatın etkisini hastalar ertesi gün görebilir.

2. Burch Kolposüspansiyon

3. Periüretral Enjeksiyon

4. Artifisyel (Yapay) Üriner Sfinkter