İlk 1000 Gün

Gebeliğin oluşumu ile başlayan ilk 1000 günü ifade eder. Gebelik dönemini ve bebeğin ilk iki yaşını kapsayan bir beslenme programıdır.

270 gün (9ay) + 365 gün (1.yaş) + 365 gün (2.yaş) = 1000 gün

İlk 1000 gün beslenmesinin anne ve bebek için önemi tüm dünyada bilimsel araştırmaların da katkısı ile artmaktadır. Yeterli, çeşitli, doğru ve dengeli beslenme anlamına gelir.

İlk 6 ay sadece anne sütü, 2 yaşına kadar da emzirmenin devam edilmesi önemlidir.

Bir çocuğun gelecekteki sağlığını büyük oranda etkileyen anne ve çocuk beslenmesini tanımlar. 

    Bu süre içerisinde anne ve çocuğun maruz kaldığı stres, toksik maddeler ve kullanılan ilaçların (antibiyotikler, steroidler vs) da uzun vadede olumsuz etkileri bilinmektedir.

    Doğru ve yeterli beslenme annede yüksek tansiyon (gebelik zehirlenmesi), şeker hastalığı ve vitamin-mineral yetersiziliğine engel olur. Bebekte düşük doğum ağırlığı, erken doğum, gelişme geriliği, bebek ölümü ve kısa-uzun dönem sağlık sorunlarını önlemede çok etkindir. 

    Sadece sağlıklı gelişim ve büyüme için değil ileri yaşlarda obezite, şeker hastalığı, akciğer ve kalp damar hastalıkları, osteoporoz, kanser ve ruhsal sağlık sorunları gibi kronik hastalıkları önlemede de çok önemlidir. Bebeğin tüm hayatı için yapılacak en önemli şeylerden biridir.

    İlk 1000 gündeki yetersiz beslenme kronik hastalıklara, mental ve psikiyatrik bozukluklara, vitamin-mineral eksiklikleri veya obeziteye, bağışıklık sistemin zayıflamasına (ciddi enfeksiyonlara neden olabilir), metabolik değişimlere ve beyin gelişiminin olumsuz etkilenmesine ve epigenetik değişikliklere yol açmaktadır. Nörolojik ve allerjik hastalıklar daha sık görülür. Yetişkin dönemde görülen kronik hastalıklarda artışa sebep olur. 

    İlk 1000 gündeki doğru beslenme anne ve bebek ölüm oranlarını etkileyen önemli bir faktördür. 

    Yenidoğan bir bebeğin beyni 300 gr. dır, 2 yaşına geldiğinde 1200 gr. olur. Yetişkin beyni 1400 gr. dır. Beynin en önemli gelişimi (%80’i) bu ilk 2 yılda olur. Beyin hücreleri arasındaki bağlantıların çoğu ilk 1 yaşta tamamlanır.

    İlk 1000 gün beslenmesi mental gelişim ve kapasiteyi artırır, okul başarısını olumlu etkiler. IQ daha yüksek olur. 

    Gebelikte 12 haftadan itibaren vitamin D 10 damla/gün kullanılmalı, sonrasında da emzirme boyunca (en az 6 ay) devam edilmelidir.İyotlu tuz kullanılmalıdır. Vitamin A desteği sağlanmalıdır. Folat ve vit B12 de eklenmelidir. Yemeklere C vitamini içeren besinler eklenmelidir. (maydanoz, kıvırcık, lahana, biber, domates, karnabahar, kuşburnu, portakal, mandalina, elma, şeftali ve taze meyve suları) Her öğünde 1-2 porsiyon sebze (1 porsiyonu çiğ) olmalı, değişik renk ve yapıda olmalıdır. Her öğünde 1-2 porsiyon meyve olmalıdır.

    Gebelik döneminde demir içeren besinler bol tüketilmeli gerektiğinde de dışarıdan desteklenmelidir.

    Maternal kötü beslenme tıpkı stres ve sentetik steroid almış gibi annede kortizol seviyesini artırır ve plasenta tarafından inaktive edilmesini de azaltarak bebeğe kortizol geçişini artırır. Bu da fetal büyüme ve gelişme geriliğine neden olur. 

    Kemik gelişimi için gerekli olan kalsiyum, fosfor, çinko ve magnezyum alımı yeterli olmalıdır. 

    Çalışmalar gebe kalındığında annenin ortalama 68kg olmasını ve gebelikte yaklaşık 13.6kg alınmasını iyi sonuçlarla ilişkilendirmiş.

    Türkiyede her üç evlilikten biri çocuk yaşta (<18) yapılmaktadır. Büyümesi tamamlanmamış çocuk bir de hamile kaldığında besinler için bebekle yarışmaya giriyor ve annenin büyümesi bozuluyor bunun yanında da sağlıksız bebekler doğuyor. 

    Fazla sayıda doğum yapma, erken ve geç yaş gebelikler, gebelikler arası sürenin kısalığı, beslenme ile ilgili bilgi eksiklikleri, gerekli besinlere ulaşma zorlukları ile anne sütünün yeterli süre devam ettirilmemesi de sorunlar arsında sayılabilir. 

    Bu durum kız çocuklarının eğitimine odaklanmanın önemini ortaya çıkarmaktadır. 

    Türkiyedeki yeni nesillerin gelişimine katkısı olacaktır. Ayrıca buna bağlı gelişen problemlerin ekonomiye yansımasının, özellikle sağlık harcamalarına ve artan kronik hastalıkların topluma getireceği yükler dikkate alındığında ülke ekonomisi açısından da önemili olduğu anlaşılmaktadır. 

    Dünyada son 10 yılda yetersiz ve kötü beslenme ile ilgili gösterilen çabalara rağmen hala milyonlarca çocuk anne karnından başlayan yetersiz beslenme nedeniyle potansiyelini kullanamamaktadır. 

    Üretilen besinlerin vitamin, mineral ve mikro besinlerle zenginleştirilmesi, çeşitli besin destek ürünlerinin geliştirilmesi de doğru anne ve bebek beslenmesi için çok önemlidir.