Kalp Pili ve Defibrilatörler

KALICI KALP PİLLERİ

Kalbimizin elektrik şebekesine benzer bir şekilde, uyarı çıkaran merkezi ve oluşan bu uyarıyı ileten yolakları vardır. Kalbimizde bu olay şu şekilde gerçekleşmektedir. Sağ kulakçıkta yer alan ana merkezden (sinus düğümü) çıkan uyarılar kulakçıklarla karıncıklar arasında yer alan bir ara istasyondan (atriyoventriküler düğüm ) kısa bir bekleme ile geçtikten sonra yine özelleşmiş iletim yolları ile karıncıklara yayılır ve böylece ana merkezde üretilen elektriksel uyarı tüm kalp kası hücrelerine iletilerek kalbin kasılması sağlanmış olur. Bu odakların herhangi birinde meydana gelen aksaklık sonucu kalpte ritim-iletim bozukluğu hastalıkları gerçekleşir. Nedenleri kullanılan ilaçlar, yaşa bağlı iletim sisteminde meydana gelen bozulmalar, yapay kapak yerleştirilmesi veya ablasyon gibi işlemlere bağlı ya da bilinmeyen sebepler olabilir. Bu ritim bozuklukları genellikle kalp hızında (nabızda) yavaşlamaya neden olur böylece kişide halsizlik, yorgunluk, çarpıntı ve bayılma (senkop) gibi şikayetlere neden olabilir.

Kalıcı kalp pili nedir, neden bu işlemlere gereksinim duyulur?

Uyarı merkezinin (sinus düğümü) yeterli hızda uyarı oluşturamaması veya iletim yolları üzerinde herhangi bir kesinti olması nedeniyle kalp atışlarının aşırı yavaşlaması halinde hastanın normal yaşamını sürdürebilmesi için gerekli kalp atış hızını sağlayamaz. Kalıcı kalp pilleri kalbin çalışmasını sürekli hissederek gereğinde devreye girerler. Bazı türlerinde hastanın kalp hızının artması gerektiğinde buna hızlanarak yanıt verirler. Böylece hastanın kalp hızı yavaşlamasından dolayı bayılma, fenalık, baş dönmesi, nefes darlığı gibi yakınmaları ortadan kalkacağı gibi yaşam niteliği de düzelir.

İMPLANTE EDİLEBİLEN DEFİBRİLATÖRLER;

Kalbin ileti sistemi hastalıklarına, kalp yetersizliğine ve bazı yapısal kalp hastalıklarına bağlı olarak kalpte hayatı tehdit edici ritim bozuklukları gelişebilir. Bu gibi özel durumlarda ani kardiyak ölüm denilen olay meydana gelebilir. Ani kardiyak ölüm için risk taşıyan hastalara ve özellikle kalp yetersizliği hastalarında meydana gelecek tehlikeli ritim bozukluklarında hastalara implante edilebilen kardiyak defibrillator yani elektro şok özelliği olan kalp pilleri gerekmektedir.

Kalbin ileti sistemi hastalıklarına, kalp yetersizliğine ve bazı yapısal kalp hastalıklarına bağlı olarak kalpte hayatı tehdit edici ritim bozuklukları (ventriküler taşikardi, ventriküler fibrilasyon) gelişebilir. Bu gibi durumlarda ani kardiyak ölüm denilen olay meydana gelebilir. Ani kardiyak ölüm için risk taşıyan hastalara ve özellikle kalp yetersizliği hastalarında meydana gelecek tehlikeli ritim bozukluklarından koruma amaçlı hastalara implante edilebilen kardiyak defibrillator yani elektro şok özelliği olan kalp pili gerekmektedir. Bu cihaz kalbin çalışma fonksiyonlarında bir iyileşme sağlamayıp sadece koruma amaçlı kullanılmaktadır. Cihaz tehlikeli ritim bozukluğu geliştiği durumda bunu tespit eder ve gereken durumlarda şok uygulamsını yapar ve gerektiği durumlarda pil vazifesini yerine getirir.  İşleme hastayı uyutmadan lokal anestezi (bölgesel uyuşturma yöntemi) ile pil takılacak bölgenin uyuşturulması ile başlanır. Hastanın sol veya sağ köprücük kemiğinin 1-2 cm altında cilt altı bölgesine pili içerisine alacak kadar genişlikte cep açılır. Kalbe giden büyük toplardamarların içinden lead (pil kablosu) denilen ve kalp ile cilt altına yerleştirilecek jeneratör arasındaki iletiyi sağlayacak olan ince teller kalp odacıklarına 1 veya 2 adet yerleştirilir. Daha sonra bu elektrotlar cilt altına yerleştirilecek olan jenaratöre bağlanır. Bu işlem yaklaşık 30-60 dakika kadar sürer ve hastanede yatış süresi yaklaşık 1-2 gündür. İmplante edilebilen kardiyak defibrillator (ICD) takma işlemi anjiyografi (veya kateter) laboratuvarında yapılmaktadır. Kalıcı kalp pili takma işlemi özel eğitimli girişimsel kardiyolog hekimler, hemşireler ve teknisyenlerden oluşan bir ekip tarafından yapılmaktadır. 

Kalıcı kalp pili ve defibrilatör  nerede, nasıl ve kim tarafından yapılır, tahmini süresi nedir? 

Hastayı uyutmadan lokal anestezi (bölgesel uyuşturma yöntemi) ile pil takılacak bölgenin uyuşturulması ile başlanır. Hastanın sol veya sağ köprücük kemiğinin 1-2 cm altında cilt altı bölgesine pili içerisine alacak kadar genişlikte cep açılır. Kalbe giden büyük toplardamarların içinden lead (pil kablosu) denilen ve kalp ile cilt altına yerleştirilecek jeneratör arasında iletiyi sağlayacak olan ince teller kalp odacıklarından birine veya her ikisine yerleştirilir. Daha sonra bu elektrotlar cilt altına yerleştirilecek olan jenaratöre bağlanır. Bu işlem yaklaşık 30–60 dakika sürer ve hastanede yatış süresi yaklaşık 1-2 gündür. Kalıcı kalp pili takma işlemi   anjiyografi (veya kateter) laboratuvarında yapılmaktadır. Kalıcı kalp pili takma işlemi özel eğitimli girişimsel elektrofizyolog kardiyolog hekimler, hemşireler ve teknisyenlerden oluşan bir ekip tarafından yapılmaktadır. 

Kalıcı kalp pili ve defibrilatör uygulaması sırasında işlem ile ilişkili istenmeyen olaylar (komplikasyonlar) söz konusu olabilir mi, işlemin riski nedir? 

Kalıcı kalp pili uygulaması küçük ölçekli bir cerrahi işlemdir. Dolayısıyla uygulamada istenmeyen durumlar ortaya çıkabilir. Bu oran yeni takılacak kalp pili işlemi için % 4-5, daha önce pil takılmış ancak ömrü bitmiş pil jenaratör değişimi için % 2-3’tür. Uygulama sırasında ortaya çıkabilecek istenmeyen durumlar arasında damara girerken akciğer zarının yırtılması, toplardamar yerine iğnenin atar damara girmesine bağlı kanamalar, ritim bozuklukları, kalp pili lead (iletim kablo) yerleşim yerinden ayrılması, kalp duvarlarında delinme ve işlemden sonra yara yerinin enfekte olması (mikrop kapması) olasılıklar arasında sayılabilir. Yara yeri enfeksiyonunu önlemek üzere koruyucu antibiyotik tedavisi hastalara verilmektedir. Yine nadiren kalp pili takıldıktan bir süre sonra, pil jeneratörü veya kablolar kendiliğinden cilt dışına çıkabilir. Bu durumda kalıcı kalp pili cebinin yeniden açılarak onarımı gerekebilir. 

Kalıcı kalp pili takılan hastaların takibi nasıl yapılmaktadır? 

İşlem sonrası en az 24 saat hastanede yatmanız gerekmektedir. Hastada ek bir problem yok ise ertesi gün taburcu edilir. Hastaya takılan pilin özelliklerini markasını belirten ve üzerinde acil durumlarda ulaşabileceği sorumlunun olduğu pil kartı verilir. İşlemden 6–10 gün sonra dikişler alınır. Hastalar kalp pili takıldıktan sonra 6 aylık periyotlarda pil kontrolüne çağırılır ve gerektiği durumlarda bu kontroller daha da sıklaştırılabilir. Kalp pilinin ömrü ortalama 6–7 yıl kadardır ancak bu hastanın durumuna göre farklılık gösterebilir. Her pil kontrolünde pilin ne kadar ömrünün kaldığı belirlenebilir. Pilin değiştirilme zamanı geldiğinde pilin sadece jeneratörü değiştirilir ve tellere dokunulmaz. 

Kalıcı kalp pili uygulaması gerekli olmasına rağmen yapılmaması durumunda ne tür sorunlarla karşılaşılabilir ve yaptırmaya karar verdiğimizde nasıl bir yol izlenmelidir? 

Hastanın mevcut olan şikayetleri devam edecek bazı durumlarda hayatı tehdit edici sonuçlara neden olabilecektir. Kalp hızı ileri derecede yavaşlarsa veya istenmeyen bir ortamda bayılma olduğunda travmalar hatta ölüme neden olabilir. Eğer hasta tedaviyi reddeder, daha sonra kalıcı kalp pili takılmasına karar verir ise bu durumda hastanın kardiyoloji polikliniğine başvurması önerilir. Burada yapılacak gerekli değerlendirmeler sonrası işlemin yapılması için hastaya randevu günü ve saati belirlenecektir. 

Kalıcı kalp pilinin yerini tutabilecek alternatif tetkik yöntemleri mevcut mudur? 

Kalıcı kalp pili takılması gereken hastalarda bu tedavinin yerine geçebilecek alternatif bir tedavi seçeneği yoktur. 

Yapılması gereken yaşam tarzı değişiklikleri ve dikkat edilmesi gereken  hususlar nelerdir?

Kalıcı kalp pili yerleştirildikten sonra genelde yaşamınızda önemli bir değişiklik olmayacaktır. Ancak kalp pilinizi olumsuz etkileyebilecek davranışlar ve çevre koşulları ile ilgili olarak hekiminiz sizi bilgilendirecektir. Kalp pili uygulaması hastayı kısıtlayan bir işlem olmayıp aksine hastanın yaşam kalitesini artıran ve hastanın kalbini destekleyen bir tedavi yöntemidir. 

Dikkat edilmesi gereken hususlar; 

 Evde yaranın bulunduğu tarafta ki omuzun 1 ay süre ile fazla hareket etmemesi gereklidir. Omuz dışında ön kol ve el hareket ettirilebilir. Kolu sabit vücuda yapıştırmak doğru değildir. Kol serbest olmalı ve sadece omuz hareketleri kısıtlanmalıdır. 

 Kalıcı kalp pilinin yerleştirildiği bölüme basınç uygulanmamalı ve bir süre (20-30 gün) yüzüstü yatılmamalıdır. 

 Yaranın bulunduğu taraf temiz ve kuru tutulmalıdır. İlk 1 hafta sonra yapılan kontrolde yara bakımı doktorunuz tarafından yapılmalıdır. 

 Kalıcı kalp pili takılan her hastaya pil firması tarafından özel bir kart verilir. Bu kart üzerinde hastanın kimlik bilgileri ve kalıcı kalp pili bilgileri yazılıdır. Hastaların bu kartı devamlı yanında taşıması gereklidir.