Kısırlık Tedavisi

Çiftlerin herhangi bir korunma yöntemi uygulamaksızın 1 yıl boyunca düzenli cinsel ilişkiye girmeleri ve çocuk istemelerine rağmen gebelik oluşmamasına ya da oluşan gebeliğin taşınamamasına infertilite (kısırlık) denir. Çiftlerin yaklaşık %15 ‘inde infertilite (kısırlık) problemi vardır.

Kısırlık kadına ya da erkeğe bağlı olabileceği gibi açıklanamayan kısırlık denilen durum da söz konusu olabilir. Yani kısırlık nedenleri çiftin bir üyesini ilgilendirmeyebilir. Bundan dolayı, değerlendirmeniz yapılırken sizin ve eşinizin ayrı ayrı araştırılması ve problemler var ise bunların teker teker ortaya çıkarılması gerekmektedir.

Erkeğe ait genital organlar bazı doğuştan gelen özellikler ve gelişimsel özelliklerine göre değişik nedenlerle infertiliteye sebebiyet verebilmektedir. Bu nedenleri kısaca şu başlıklar altında toplayabiliriz;

Sperme Ait Nedenler:

Sperm sayısının 20 milyondan az olması, sperm ileri hareket hızının % 50’den düşük olması, spermlerin %14 ‘ünde şekil bozukluğu olması gibi…

Erkek Tüplerine Ait Nedenler:

Sperm yolundaki tıkanıklıklardır.

Erkek Üreme Organlarına Ait Nedenler:

Varikosel, hidrosel, inmemiş testis gibi nedenlerdir.

Diğer Nedenler:

Enfeksiyonlar, travmalar, tiroid hormon bozuklukları, psikolojik ve cinsel nedenlerdir.

İnfertilitenin Değerlendirilmesi:

Hastanın tıbbi özgeçmişi

Geçirilmiş kabakulak, bazı ateşli hastalıklar, cerrahi girişimler veya travmalar, cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar fertiliteyi etkileyebilir. Ayrıca kimyasal maddelere maruz kalma, stres, ilaç ve alkol kullanımı, egzersiz alışkanlıkları, cinsel ilişki zaman ve sıklığı, ailede bu tip problem varlığı da önemlidir.

Fizik muayene

Ürolog üreme organlarını muayene eder. Testislerin yerinde olup olmadığı, testislerin durumu, sperm kanalları, skrotum içinde genişlemiş damarların olup olmadığı (varikosel) araştırılır. Prostat muayenesi de yapılmalıdır. Ayrıca vücut yağ ve kıllarının dağılımına bakılır.

Laboratuar testleri:

Semen (meni) analizi: 48 saatlik cinsel perhizden sonra alınan taze semen makroskopik ve mikroskopik değerlendirmeye tabi tutulur. Sperm sayısı değişkenlik gösterebildiği için semen analizi en az 2 kez yapılmalıdır. Burada sperm sayısı, hareketliliği ve şekli değerlendirilir. Bu test tek başına fertilite durumunu göstermez, çünkü burada spermin tüm fonksiyonlarını görmek mümkün değildir. Fakat infertilitenin başlangıç değerlendirmesi için ilk yapılan kolay ve yararlı bir testtir.

Tanı Koydurucu Testler:

Semen analizinde herhangi bir anormallik varsa yapılır.

•İdrar analizi: İdrarda beyaz kan hücrelerinin (lökosit) varlığı idrar yolu enfeksiyonunu veya prostat enfeksiyonunu gösterir. İdrarda önemli sayıda sperm bulunması idrar torbasına semen kaçtığına işaret eder.

• Hormon analizi: Serum FSH, LH ve testosteron düzeylerine bakılır. Bunlar testis fonksiyonları hakkında bilgi verir.

•Semende lökosit sayısı: Özel boya veya antikorlar yardımıyla semendeki beyaz kan hücrelerinin sayısı araştırılır. Bunların fazlalığı genital sistem enfeksiyonunu gösterir ve mutlaka tedavi edilmelidir, aksi halde spermlere zarar verir.

•Antisperm antikor testi: Bu test kadında veya erkekte sperme karşı antikor var olup olmadığını gösterir. Antisperm antikorlar spermle reaksiyona girip onlara zarar verir ve hareketsiz kılar.

•          Ultrasonografi: Testislerin yapısı, damarlardaki genişlemeler (varikosel) ve sperm kanallarındaki darlıklar hakkında bilgi verir.

•          Testis biyopsisi: Semen analizinde çok düşük sayıda sperm olması veya hiç olmaması durumunda yapılır. Her iki testisten anestezi altında birkaç adet doku parçası ve aynı anda iğne ile doku emilimi yapılarak testisteki sperm üretiminin haritası çıkarılır. Alınan örnekler mikroskop altında incelenerek sperm hücresi aranır. Bu yöntemle testislerin sperm üretimi hakkında bilgi sahibi olunur.

Tedavi

•          Enfeksiyonlar ve hormonal bozukluklar ilaç verilerek tedavi edilir.

•          Varikosel operasyonu; İnfertil erkeklerin % 60'ında varikosel bulunur. Varikosel sperm üretimini etkiliyorsa veya testiste küçülme yapıyorsa tedavi edilir. Varikosel ameliyatı mikroskop altında yapılmalıdır.

• Sperm kanallarındaki tıkanıklıkların giderilmesi; Sperm kanallarının prostata açılan yerindeki darlık yapan sebepler endoskopik olarak kesilerek açılır. Diğer düzeylerdeki tıkanıklık bölgeleri ise mikroskop altında bulunup çıkartılır geri kalan sağlam bölgeler birbirine tekrar dikilerek meninin doğal yolla dışarı atılması sağlanır.

Yardımcı Üreme Teknikleri – İntrauterin inseminasyon: Düşük sperm sayısı, endometriosis, açıklanamayan infertilite, servikal mukus yetersizliği ve sperme karşı antikor varlığında uygulanır. Erkekten alınan semen özel solüsyonlarla yıkanıp kaliteli spermler elde edilir ve daha sonra kadın rahmine özel bir sonda ile verilir. Bu yöntem hormon tedavisi ile birlikte yapılmalıdır.

•          GİFT; Dışarı alınan kadın yumurtası ve sperm birlikte kadın yumurtalık yollarına yerleştirilip doğal döllenme sağlanır.

•          ZİFT; Laboratuar şartlarında döllenmiş yumurta kadın yumurtalık yollarına yerleştirilir.

•          ICSI (Mikroenjeksiyon); Laboratuar şartlarında kadın yumurtası içine erkekten elde edilen sperm iğne ile yerleştirilerek elde edilen döllenmiş yumurta kadın haznesine konur. ICSI’de spermin hangi yolla elde edildiğinin önemi yoktur. Böylece spermin kadın üreme yollarındaki ilerlemesine, yumurtayı aramasına ve yumurtayı doğal olarak döllemesine gerek kalmaz. İşlem öncesi kadın yumurtalıkları ilaç ile uyarılır. ICSI için birkaç sperm hücresi yeterlidir.

•          TESE+ICSI; Menide sperm hücresi yoksa testis biyopsisi materyalinden elde edilen sperm hücresi, ICSI için kullanılır.