Meme Hastalıklarında Kullanılan Görüntüleme Teknikleri

Bir tetkik yöntemidir, kullanıldığı yerler

• Yakınması olmayan kadınlarda kanser taraması için ,

  Yakınmaları olan hastalarda ise tanı amaçlı kullanılır.

• Elle hissedilmeyen kitlelerden biyopsi almak

• Elle hissedilmeyen kitlelerin yerini belirlemede, ameliyat öncesinde kılavuz tel koymak için, ameliyatta kitlenin yeri rahat ve doğru bir şekilde bulunabilsin diye

Meme kanseri taramasında kullanılan en önemli tetkiktir. Digital mamografinin duyarlılığı normal mamografiye göre daha fazladır. 

Mamografide CC ve MLO yönlerinde  olmak üzere 2 film çekilir ve incelenir. İncelemeden sonra yazılan rapor sonunda  BIRADS diye bir derecelendirme kullanılır. 

BIRADS raporlama sistemi ortak bir dil gibidir, meme  hastalıkları  ile ilgilenen tüm hekimler raporu gördüklerinde  ne belirtilmek istendiğini net olarak anlayabilirler.

BIRADS ( Breast Imaging Reporting and Data System) sınıflaması:

• BIRADS 0: Yapılmış olan incelemeyle hasta hakkında yorum yapmak mümkün değil, başka tetkiklere gerek var demektir.

• BIRADS 1: Yapılan incelemede bir patoloji saptanmadı, her şey normal demektir.

• BIRADS 2: Yapilan incelemede bulunanlar kesinlikle iyi huylu lezyonlar demektir.

• BIRADS 3: Bulunan lezyonlar büyük ihtimalle iyi huylu (%98) , fakat %2 oranında kanser riski var demektir. Bu gruptaki hastalar 2 yıl boyunca 6 aylık aralarla yakın takipte tutulmalıdır.

• BIRADS 4: Kanser açısından şüpheli bulgular saptandı demektir, biopsi yapmak gerekir, biopsi öncesi MR tetkiki yapmak gerekebilir.

  • BIRADS 4a: Kanser olma riski %2-9 dur

  • BIRADS 4b: Kanser olma riski %10-49 dur

  • BIRADS 4c: Kanser olma riski % 50-94 tür.

• BIRADS 5: Bulgular yüksek olasılıkla kanser olduğunu gösteriyor demektir (>%95) , biyopsi gerekir. Biopsiden önce MR istenip başka odakların olup olmadığının incelenmesi gerekir.

• BIRADS 6: Daha önceden biopsi ile kanser tanısı almış olan hasta olduğunu belirtmektedir.

Mamografi çekimi nasıl yapılır ?

Mamografide meme dokusu 2 plaka arasında sıkıştırılarak inceltilir, bu sırada bir miktar ağrı olabilir, ağrının az olması için tercihen adet bitiminden bir hafta sonra çekilmesi önerilir. Hasta çekime giderken deodorant ve pudra kullanmamalıdır, kullanması durumunda görüntülemede yanıltıcı bulgular ortaya çıkar.

Digital mamografide radyasyon dozu %30 oranında daha düşüktür  ve görüntüleme kalitesi daha yüksektir ayrıca çekilmiş olan görüntülemeler bilgisayarda işlenerek daha iyi bir hale getirilebilir, böylece ek çekim yapmaya gerek kalmaz.

Tomosentesis

Mamografiye benzer bir çekim tekniğidir, mamografide 2 yönlü çekim yapılır, tomosentesis de ise 10 kesit alınır, bunlar bilgisayarda işlenerek 3 boyutlu görüntü alınır. Mamografiye göre tanı koymada % 25 oranında daha başarılıdır. Dens (yoğun) meme yapısında tercih edilir, ama kullanımı yaygın değildir, çünkü her radyoloji merkezinde bulunmaz.

Meme Ultrasonografisi 

Bilindiği gibi ses dalgaları ile çalışır, saptanan bir lezyon hakkında daha fazla bilgi edinmek için  kullanılır, örneğin mamografide bir lezyon saptandığında o lezyonun içinin sıvı  olup olmadığını  ultrason ile saptarız, ayrıca mamografide görülmeyen bir lezyon ultrasonografide görülebilir. İğne biopsisi alma gibi işlemlerde de yol göstericidir. Elle hissedilmeyen kitle ultrasonografide görülüyor ise  amliyat öncesinde tel ile işaret konulur ki bu tel cerraha kılavuzluk eder kitlenin yerinin bulunması için.

Meme MR

Damardan kontrast madde verilerek çekim yapılır, 

• Mamografide görülemeyen lezyonları göstermekte büyük öneme sahiptir, 

• Yüksek riskli hastalarda mamografi ile beraber kanser taraması için kullanılır, 

• Meme kanseri şüphesi olan hastalarda saptanmış olan  kitle dışında başka bir kitle var mı diye araştırmak için yapılır. Ameliyat veya iğne biopsisi öncesi plan yapmak için.

• Daha önce meme ameliyatı olmuş kadınlarda tetkik amaçlı

• Meme protezi konulmuş olan kadınlarda tetkik amaçlı

• Meme kanseri teşhis edilmiş olan hastalarda ameliyat öncesi  kemoterapi uygulandıysa, tedavinin etkinliğini görmek için yapılır.

Rutin kanser  taramasında tek başına kullanılmamasının nedeni  kanser belirteci olan küçük kireçlenmeleri ve kanser öncüsü (prekanseröz) lezyonları gösterememesidir.

Meme kanserinin metastaz (diğer organ ve dokulara yayılma) yapıp yapmadığını inceleyen görüntüleme teknikleri

• Akciğer grafisi

• Bilgisayarlı tomografi (CT scan) , batın ve akciğer için çekilir

• MRI (magnetic resonance imaging)

• Ultrasound

• PET scan ,tüm vücudu metastaz açısından inceler

• Bone scan , PET gibidir, kemiklere metastaz olup olmadığını  inceler

Geliştirme aşamasında olan diğer teknikler

• Molecular Breast Imaging  MBI   diğer adı   (Breast-Spesific Gamma Imaging   BSGI)

• Positron Emission Mammography  PEM

• Contrast Enhanced Mammography  CEM

• Optical Imaging Test

• Electrical Impedance Imaging EIT

• Elastography