Mevsim Değişikliği ve Psikolojik Etkisi
Yazar Ali Rıza Erdoğan • 6 Aralık 2023 • Yorumlar:
Mevsimlerin değişmesi , mevsim koşullarındaki farklılık algılarımıza da yansır ve algılarımız etkiler. Mevsimsel depresyonlardan sıkça bahsedilmektedir. Her mevsim değişikliği bizim uyumumuz anlamına ge gelmektedir. Mevsim değişiklikleri direncimizi de etkilemekte ve bu değişim dönemlerinde hastalıklar fazla olmaktadır.
Dolayısı ile mevsimler fizyolojimiz üzerinde olduğu kadar psikolojimiz üzerinde de etkili olmaktadır .
Güneş ısısından yararlanma süresi, gece uzunluğu, ısı değişiklikleri değişmektedir. Harmonal değişiklikler olmaktadır. Sosyal hayat da farklılaşmakta, giyim biçimi farklılaşmakta, beslenme biçimi farklılaşmakta, açık kapalı ortamlarda bulunma süresi değişmekte,seyahatler, ekonomik masraflar FARKLILAŞMAKTADIR.
Canlılık, sakinlik,depresiflik, coşkululuk, neşe hali bu durumlardan etkilenmektedir.
Mevsimler insanlarda bir takım duygusal değişikliklere neden olmaktadır. Geleceğe dair beklentikler bunlardan etkilenmektedir. Kaygı, umut, zorluk, kolaylık konusundaki bakış açısı değişmektedir.
Zihin yaşamda var olan alakalı alakasız her şeyle bağ kurmaktadır. Buralardan çıkarımlarda bulunmakta ve ona göre riskleri hesaplayıp önelem almaktayız. Gereğinden fazla önlem almak hayatı daraltmakta daha da zorlaştırmakta ve sonuçta insanı mutsuz etmektedir.
Mevsimlere neleri atfediyoruz. Mevsimlerle farkında olmadığımız yaşam olayları arasında zihin bağ kurmuş olabilir. Bir mevsim geldiğinde otomotik olarak hüzün çöküyor olabilir. Acaba zihin o mevsim ile hangi olayı birleştirmiş olabilir diye bakmak. Örneğin bir mevsimde kimisinin çok acı bir kaybı olmuş olabilir. Bir mevsimde aşık olmuş, bir mevsimde terk edilmiş olabilir. Bir mevsim boyunca acı yaşamış başka bir mevsimde çok heyecan yaşamış olabilir. Zihin farkında olmadan bunlarla füzyon yaparak mevsimleri algılamayı ve derinlerde anlamlandırmayı bu şekilde farklılaştırmış olabilir.
Yaz mevsimi kimisi için tarlada çalışmak, zor koşullar, yorgunluk çile anlamına gelirken kimisi için tatil, eğlence, deniz keyif anlamına gelebilir. Kar kimisi için ısınma problemi, kapanan yollar hayatın risklerinin artması anlamına gelirken kimisi için romantizm, kayak keyif eğlence anlamına gelebilir. Dolayısı ile herkes mevsimleri aynı şekilde algılamıyor. Ama her değişim bir uyum problemnin beraberinde getiriyor.
Kışın karanlık süresi uzaması anlamına geliyor ve daha çok malotonin hormonu salgılanması demek iken yazın daha fazla gün ışığı ve daha fazla serotonin hormonu salgılanması da demektir. Yaz mevsiminde gün ışığından daha fazla D vitamini alınması anlamına da gelmektedir.
Duygunalım bozukluğu olanlarda ve şizofrenlerde mevsim değişiklikleri daha fazla dalgalanmalara neden olur. Hatalık belirtileri daha da artabilir.
Mevsimlerden daha fazla etkilenen kişiler de olabilir ve buna meteorsensibil kişilikler denmektedir.
Mevsimlerin neden olduğu hareket kısıtlamaları, kilo alma problemleri, sosyal alanın daralması başka bir tarafı oluşturmaktadır.
Zayıf olduğunuz taraflarınız, hasas olduğunuz taraflarınız ne ise mevsimsel değişiklikler en çok o yönlerinizi etkileyecektir.
Sirkadyen ritmi denilen doğanın ritmi vardır ve buna uyum süreci evrimleşme süreci boyunca hep insanın gündemi olmuştur.
Olup biten aslında değişen doğaya uyum sağlama anlamı taşımaktadır. Mevsim geçişlerinde 2 ,3 hafta uyum süreci yaşanılır. Yorgunluk, duygusal hassasiyet, meydana gelebilir.
Kişilerin ne kadar fazla etkileneceği ruhsal sağlamlık düzeyine göre ego gücü düzeyine göre değişiklik gösterir. Mevsimler değişirken zihin geleceği kolaylık mı zorluk mu olarak değerlendiriyor. Riskleri hesaplıyor ve çıkarımlarda bulunıuyor ve bu çıkarımlar çoğu zaman farkında olmadıklarımızdır ve duygulanımımızı etkiliyor.
Sonbahar şarkılarına bakın hep hüzün var. Doğanın canlılığını kaybettiği bir dönemdir. İlkbahar canlamna soşma uyanma dönemi. İnsandada yaşanılan doğada olup bitene benzerdir aslında.