Multipl Skleroz (MS-EMES)

Multipl skleroz veya halk arasında sık bilinen ismi ile MS hastalığı; sinir sistemi içinde yer alan hücrelerin uzantılarının dış kısmını saran, miyelin adı verilen kılıfın hasarı ile karakterize bir hastalıktır. Sinir sistemi içerisinde yer alan hücreleri birer elektrik jeneratörüne benzetirsek bu jeneratörün ürettiği elektrik, motora kablo ile ulaşmaktadır. Eğer kablonun izolasyonunu sağlayan, dışında bulunan plastik kısım harap olursa, kaçaklar nedeniyle motora daha az akım gelecek ve motorun gücü zayıflayacaktır. Kablo tamamen harap olursa da motora akım gelmeyecek, bu durumda da motor çalışmayacaktır. Aynen MS hastalığında da hangi yapıya gelen sinir lifleri haraplanmışsa o yapının çalışması yavaşlayacak ya da duracaktır.

MS Hastalığı Kimlerde Görülür?

MS özellikle 20-40 yaş arası, genç bayanlarda sıklıkla görülmektedir. Coğrafik bölge olarak kuzey Avrupa, Amerika, Kanada’da sık görülmektedir. Tropikal bölgelerde ise son derece seyrektir.

MS Hastalığı Neden Olur?

MS hastalığı pek çok çeşitli nedenlerden etkilenmekle birlikte kesin bir nedene bağlı olarak ortaya çıkmayan bir hastalıktır. Hastalığın oluşumunda çevresel faktörler, genetik nedenler, bazı virüsler, hormonlar, bazı toksik maddeler gibi birçok şey suçlanmış olsa da bunlar tüm hastaların hepsinde gösterilememiştir.

MS Hastalığında Problem Nedir?

Bir kimsede neden MS hastalığı başlıyor bunu henüz bilmiyoruz. Ancak hastalık başladıktan sonra neler oluyor? Bu sorunun cevabı hakkında oldukça fazla bilgiye sahibiz. Henüz bilmediğimiz bir şekilde vücudun savunmasını üstlenen askerler (lökosit-beyaz küre), sinir hücrelerinin dışını saran miyelin adı verilen kılıfı yabancı kabul ederek, ona karşı savaş açıyor. Normalde dışardan gelen yabancılar ile savaşması gerekirken vücudun kendi yapısına karşı savaş açtığı için bu hastalık bir bağışıklık sistem hastalığıdır.

MS Dışında Bu Tip Bağışıklık Sistem Hastalı Var mıdır?

Elbette. MS bunlardan sadece bir tanesidir. Aynı şekilde tiroid bezinin yabancı kabul edilmesinde “otoimmüntirodit-HaşimatoTiroditi”, eklem kıkırdağına karşı olduğunda “eklem romatizması” olmaktadır. Bu örnekler daha da çoğaltılabilir.

MS Hastalığının Bulguları Nelerdir?

Genellikle bir kol veya bacakta ortaya çıkan duyu kaybı, güçsüzlük, bir gözde bulanık görme veya görme kaybı, çift görme, dengesizlik, konuşmada peltekleşme en sık başlangıç şikayetleridir. Nadir olarak ta idrar kaçırma, sara nöbeti, trigeminal nevralji denilen yüz ağrısı ile başlayabilmektedir.

MS Hastalığında Atak Ne Anlama Gelmektedir?

MS hastalığına ait biraz önce bahsettiğimiz şikayetlerin bir kimsede ortaya çıkmasına atak adı verilmektedir. Burada en önemli nokta tüm bu şikayetlerin 24 saatten daha uzun süredir devam ediyor olmasıdır. Özellikle yeni MS tanısı alan hastalarda her türlü şikayet atak zannedildiği için bu kriter çok önemlidir. Yani 15 dakika süren ve geçen kolda uyuşma şikayeti bir atak değildir.

MS Teşhisi Nasıl Konulmaktadır?

Hastalığın teşhisi; hastanın kendi anlattıkları, nörolojik muayene ve laboratuvar tetkikleri bir arada değerlendirilerek konulur. Bunlar tek başına teşhis için yeterli değildir.

Beyin MR Raporunda “MS İle Uyumludur” Yazıyor. Bu Doğru mudur?

Son derece yanlıştır. Teşhiste elbette MR çok önemli bir tetkiktir. Ancak şikayeti olmayan bir kimseye MR ile kesin MS teşhisi konulamaz.

MR Tetkikinde MS’te Ne Görülmektedir?

MS hastalığının sinir hasarları MR filminde plak adı verilen beyaz lekeler şeklinde görülürler.

MR Filminde Görülen Tüm Beyaz Lekeler MS Plağı Anlamına mı Gelir?

Hayır. MR filminde beyaz lekeler başka nedenlerle de ortaya çıkabilmektedir. MS plakları görünüm ve yerleşim yerleri ile çok farklıdır. Bu nedenle alışkın bir göz tarafından değerlendirilmesi çok önemlidir.

MR Dışında Başka Hangi Tetkikler Teşhiste Kullanılmaktadır?

Görme sinirini değerlendirmek için Görsel Uyarılmış Potansiyeller (VEP) testi, sinir sistemi hasarını değerlendirmek için bel suyu incelemesi(BOS testi) yapılabilmektedir.

MS Hastalığı Klinik Seyir Olarak Farklı Tipleri Var mıdır?

Evet. En sık görülen tipi, alevlenme ve sönmeler ile karakterize olanıdır. MS bazen ani başlangıçlı ve ağır seyirli olmakta, bazen de sürekli ilerleyici tarzda seyredebilmektedir. Bu formlar daha nadirdir.

“MS Hastalığı Bireyseldir” Ne Demektir?

Hiçbir MS hastası bir diğerine benzemez. Beyinde yer alan plakların dağılımına, yaygınlığına göre şikayetler değişebilmektedir. Bu nedenle hastaların birbirlerine bakarak kıyasta bulunmaları son derece yanlıştır.

MR Filmimde Çok Sayıda Plak Var, Ama Benim Hiç Şikayetim Yok. Bu Nasıl Olur?

Eğer plaklar fonksiyonel olmayan bölgelerde ise hiçbir şikayete yol açmayabilir. Bunlara sessiz plaklar adı verilmektedir.

MS Hastalarının Dikkat Etmesi Gereken Şeyler Var mıdır?

MS bağışıklık sistemi hastalığı olduğu için, bu sistemi sıkıntıya düşürecek tüm şeyler MS hastası için sakıncalıdır. Aşırı stres, yorgunluk, ağır diyet, uzun süreli uykusuzluk gibi durumlar atak riskini arttırır. Ayrıca sıcak MS hastalarında ciddi halsizlik yapabildiği için termal hamam, sauna uygun değildir. Ateşli hastalıklar, travmalar, cerrahi müdahelelerdede atak riski artabilmektedir.