Nefret, Kin, Garez
Yazar Atakan Şahin • Psikolog • 15 Ekim 2021 • Yorumlar:
Biz insansılar homınıdler ortak atalarımızdan ayrıldıktan sonra önemli değişimler geçirdik sapien ın melezleşmesi , bunun sonucunda genlerin aktarımı gibi, örneğin şempanzelerin ve bonoboların ortak ataları 5 milyon yıl önce birbirinden ayrıldı şempanzelerin saldırganlığa ilişkin erkek egemen bır toplumu vardır. Yakın akrabası olan bonobolar dişi egemedır ve kısmen saldırgan olmayan bir hayat yasarlar. Burada türler genetık yakınlıklarına rağmen bağımsız oluştuğunu gösteriyor.
Günümüz insanlarına doğru evrilen insansılar , evrim sürecinde bır cok atamızın formuna büründü. Bizim türümüz ortaya çıkmadan bütün insanlar yada insansı formlar hayvansı bır hayat yaşadı. Ve haliyle cevrelerine hayvanların verdiği gibi bir reaksıyon verdı. Ve turumuzun ortaya çıkışıyla daha büyük daha karmaşık bir beyin ve daha yenilikçi beceriler giderek daha karmaşıklaşan düşünce surecıne ve aktıvıtelere yol açtı.
Kişiler ilişkilerinde tolere etmeyi öğrenemezse nefret ortaya çıkabilir. Nefret veya kin en basit anlamıyla ( derin ve duygusal ) olarak aşırı bir hoşlanmama hali olabilir. Bireyleri varlıkları objeleri hedef alabilir
" nefret , kişiye gruba ,nesneye yönelik karşıtlığı , kızgınlığı,, düşmanlığı, dışa vuran derın UZUN SOLUKLU VE YOĞUN BİR DUYGUDUR.
NEFRET psikoanalitik bir yaklaşımla mutsuzluk kaynağını yok etmeyi amaçlayan arzulayan , egonun bir hali olarak düşünülebilir.
Psikolojide ise *tavır ya da eğilim * denılebılır.
Önyargılar la da harekete geçen nefret suçu, genelliklle krimınal bir aksyon anlamınada gelebılr.
Nefret suçu işleyenler kurbanları belirli bir sosyal gruba ait olan genellikle ırk cinsiyet din cinsel yönelim sınıf etnik köken uyruk yas cınsel kımlık, veya politik yakınlıklarla belirlenen algıları nedeniyle hedef alırlar. Nefret suçları dahilinde fiziksel saldırılar da yapılabılır. Mülke zarar verebilir, tacız sözlü istismar veya hakarete maruz kalınabilir.
7 milyarı aşkın nüfusla dunyada insanlar ve gruplar arasında gerilim özellikle yıyecek, iş ,diğer kaynaklar azaldıkça gerilim büyüyor.
Duygular, psikologlar tarafından mizaç kişilik eğilim ve motivasyon gibi belirli davranışsal ozelliklere tepki veren çeşitli vücutsal hisler olarak tanımlanır. Aynı zamanda dopamin noradrenalin serotonin oksitosin gibi hormonların sinir ileticilerının varlığına da tepki verirler .
Duygular çoğu zaman için pozitifte olsalar negatifte olsalar motıvasyonun arkasındaki itici güçtür.
Nefret farklı tanım: genellikle korku, sinirlenme ve sakatlanma düşüncesinden kaynaklanan yoğun bir düşmanlık yada kaçınma aşırı hoşnutsuzluk, antipati olarakta tanımlanabilir.
Kelime olarak iğrenti, tiksintiyle eş anlamlıdır. Karşıt anlamı sevgidir. Nefret insan türü için populasyonda dengesizliğe sebep olmaktan başka belirli bir hiçbir amaca hizmet etmeyen yararsız bir duygu olarak değerlendirilir , öğrenilmiş bır duygu , açgözlülük , korku ve çekememezliğin , bir yan ürünü olduğu düşünülür. Çocuklar nefreti genellikle ebeveynlerinden diğer koruyucularından öğretmenlerinden , arkadaşlarından öğrenir. Bu duygular insanların içinde yeterince güçlendiğinde nefret ortaya çıkar.
garez:
KİN BESLEMENİN KÖKLERİ BAŞKALARININ ÖNÜNE GEÇME ARZUSUNA BASKIN OLMA ENGELLEMEYE KADAR UZANIYOR.
Kazananı belli olmayan garez genellikle bır bumeranga benzetılır ters tepme olasılığı yüksek evrım surecinde neden yok olmadı? kindarlık günümüzde yerini sağlamlaştırdı mı ?
Nefret örnekleri
Karısından boşanan bir adam eski karısının evinin tam karşısında evi satın alır ve bahçesine karşın hiç sevmediği, annesinin heykelini diker .
Bır başkası sırf arkadaşını incitmek için onun beğendiği ama kendisinin hiç hoşlanmadığı bir kız evlenme teklif eder. Bu ıkı olayda temel motivasyon kin ve öç alma arzusudur.
Konfüçyus: intikam için yola çıkacaksan önce iki mezar kazman gerekir der.
Kin in evrim süresince yok olmaması işe yaradığı anlamına geliyor. Rekabetın sosyal yaşamın her alanında egemen olduğu günümüzde sosyal medyanın da beslemesi sayesinde kındarlık her zamankinden daha sağlam yer edinmiş durumda.
Öç alma nın karşılığı yalnızca misillemedir insanlar saygın bır amaç ugruna , ceza uyguladıklarına kendilerini inandırılar oysa gercek motıvasyonlarıkarşıdakını incitmek ve bu şekilde statü kazanmaktır.
Kin beslemek ve cezalandırmak bazıları için keyif verici bir davranış paternidir(model)
Bu özellikle rekabet ortamında geçerlidir. Bir ortam ne kadar rekabetçi ise kındarlık o derece de artar.
Kıtlıkta kındarlığı besler bir dürtünün ardında aslında biyolojik mekanizma yatar iyilik duygusu ile bağlantılı olan serotonın transmıterının yapıtaşlarından bırı triptofandan bunu ancak yıyeceklerden alabılır.az alınan trıptofan olursa serotonin düşer. Düşük serotonin kin gütme olasılığını artırır.
Kindarlık ve öfkeyi haksızlığa karşı kullanmak yararlı olabilir, saygınlık örtüsü altında gizlenen fırsatçılık adına kullanmak zararlı olabılır.
Öfkemizi kinimi doğru hedefe doğru şekilde doğru zamanda yöneltmek ise toplumları geliştiren çok güçlü bır araçtır.
Sonuca dogru giderken kinden garezden uzak durmak yerine bu dürtüyü daha seçici bır sekılde kullanmak ta fayda var.
Bazılarımız kın ve ıntıkam duygularının ruh sağlığımızı korumak adına minimumda tutulmasında fayda olabileceğini savunuyor. Bilimsel olarak öfkeyi devreden çıkarırsak bunun en basıt yolu sizi rahatsız eden bır olay olduğunda tepki vermeden önce biraz beklemektır. ÖFKE ZAMAN İÇİNDE SÖNÜMLENİR. Ve olay canımızı başlangıçtakı kadar yakmaz.
Kındar eğilimleri azaltmanın bir yolu da bilişsel yansıma kapasitemizi geliştirmektir içgüdüsel tepkiler vermek yerine akılcı düşünceye öncelik tanımaktır. MEDITASYON BU YÖNDE ÇOK YARARLIDIR.
KİN BESLEMENİN ŞAŞIRTICI BİR YÖNÜ
İnsanoğlu bazen kendisine fayda sağlayan eylemlere karşıda hınç besleyebilir sandalyesini kumanda eden yurume engelli bırey bırısı sokakta ona aracını itmek istediğinde öfke duyabılır kendisini yardıma muhtaç hıssetmıyor olabılır buda öfkeye sebep olabılır . Biri size kendı sosyal konum statüsünü zenginleştirmek için yardım ediyorsa içinizdeki kindar yapı harekete geçer .
Nefret ve kindarlık kronık duygular?
*Kındarlığı bır sılah olarak kullanıp doğru hedefe yönlendirme çabasını sovyetlere karşı talibanı yaratmaya benzetebiliriz.
*Yada balkan ülkelerinin bilgilenmesi kültürlenmesi , ayaklanması için rusların balkan ülkelerine eğitimi öncelikli ve parasız yapması.
Başkalarını cezalandırma isteği duyduğumuzda davranışa uzanan yol öfkenin denetimine girer. Eğer akıl mantık süzgecinden gecerse öfke önlenebilir yada bastırılır. Ancak bazende akıl bypass edilerek öfke anı refleks ölçüsüz seklinde gelişir. Burada belirleyici olan haksızlığa uğramışlık yada kişilik yapısı olacaktır.
Saldırgan yaklaşım caydırıcı değil pekiştirici.
Öfke duygusal devreyi geçici süre olarak ele geçirir. Ama nefret kindarlık duyguların sürebilmeleri için akıl mantık devresinin sürekli bloke edılıyor olması lazım. Buda bir kişilik sorunu olarak ortaya çıkar.
Kındarlığa karşı en etkili yöntem
*sonuçta bu davranışlar kişilik yapısına göre şekilleneceği için biyoloji -genetık- içinde yetiştiği sosyal ortam ANA BELİRLEYİCİDİR.
KİN DUYGUSU BIR KONUYA SÜREKLİ ODAKLANMAK ZARAR VERMEK İÇİN YARATICI ÇÖZÜMLER GELİŞTİRMEK ANLAMINDA BİR YARAR SAĞLAR. AMA BU DUYGUYU TAŞIYABİLEN BIR KİŞİ KESKIN SIRKE BEDELİNİ DE ÖDEYECEKTİR. SONUÇTA ONU BEKLEYEN KAYBETME VE YALNIZLAŞMA OLACAKTIR.
KİNDARLIĞA KARŞI EN ETKİLİ YÖNTEM SÜREKLİ TERSİNİ SERGİLEYEREK ONU SUREKLİ ŞAŞRTMAK VE SORGULAMAYAN BEYİN SONUNDA DÜŞÜNÜP KENDİNİ SORGULAMASINI UMMAK OLDUĞUNU DÜŞÜNÜYORUM. ELBETTE BU DUYGUYA DESTEK PRİM SAĞLAYAN SOSYAL ORTAMIN DUZELTİLMESİ ÇOK DAHA TEMEL BİR ETMEN. KINDARLIĞI BIR SILAH OLARAK KULLANMAK. DOĞRU HEDEFE YÖNLENDİRMEK SOVYETLERE KARŞI TALİBANI YARATMAK GİBİ.