Nevrotik Kişilik Nedir?

Hepimiz yaşamlarımızın bir noktasında nevrotik davranışlar sergilediğimiz suçlamasıyla karşı karşıya kalırız. Bunun sebebi bir örümcekten korkmak da olabilir, mutfak tezgahına düşmüş olan bir şeyi yemeyi reddetmek de olabilir.

Çoğu durumda nevrotik davranışlar tiklerden veya kişilik özelliklerinden daha ciddi şeyler değildirler.

Fakat bazı insanlar için nevrotik bozukluklar yaşamın her alanında etkisini gösteren ciddi zihinsel sağlık problemleri haline gelirler.

Nevrotik Kişilik Nedir?

Nevrotik bozukluk belirtileri gösteren insanlar genelde nevrotik kişiliğe sahip olarak tanımlanırlar.

Nevrotik bozukluk terimi çevresel faktörlere adapte olmakta zorlanma gibi pek çok konuyu içeren bir rahatsızlıklar grubunu içine alan geniş bir kavram olarak karşımıza çıkar.

Bu rahatsızlıklar grubuna genelde nevrotik bozukluklar denilir ve anksiyete, güvensizlik, fobiler ve depresyon gibi belirtiler ile karakterize edilir.

Nevroz genel olarak nevrotik bozukluğun hafif bir türü olarak görülür.

Hafif nevrotik davranışlar arasında fobi olarak adlandırılan mantıksız korkulara tepki vermek veya belli durumlarda kaygılı hale gelmek bulunuyor.

Bu tip bir nevroza sahip olan insanlar bu fobi ve anksiyeteleri ile başa çıkabilirler.

Örneğin örümceklerden korkuyorsanız bir örümcek gördüğünüzde çok korkabilirsiniz ancak örümcek gittikten veya öldürüldükten sonra zihninizi tekrar toplayabilirsiniz.

Eğer bu kaygı dolu durumdan kurtulmakta zorluk yaşıyorsanız nevrotik kişilik bozukluğu adı verilen daha ciddi bir nevrotik bozukluğa sahip olabilirsiniz.

Nevrotik kişilik bozukluğuna sahip olmak nevrotik bozuklukta karakterize edilen kaygı veya güvensizlik durumundan kurtulamamak anlamına gelir.

Örümcek korkusu örneğini göz önüne alırsak, nevrotik kişilik bozukluğuna sahip olan birisi çevrede örümcek olmasa bile bir örümcekle karşılaşabileceğine dair devamlı olarak kaygı duyar.

Daha ciddi vakalarda nevrotik kişilik bozukluğuna sahip olan insanlar kaygılarını gidermeleri için tasarladıkları ritüel ve özel eylemlere girişirler. Örneğin odanın örümceksiz olduğunu her girişlerinde kontrol etmek gibi. Buna bazen obsesif kompülsif bozukluk da denilir.

Nevrotik belirtilerin bazıları şöyle:

• Kaçınılamaz olaylar için başkalarını suçlamak,

• Çok savunmacı olmak veya hemen alınmak,

• Güvensizlik veya terk edilme hissi,

• Karar vermekte zorlanma,

• Çok kolay şekilde heyecanlanma veya manik davranma,

• Sosyal etkileşimlerden çekilme eğilimi,

• Benmerkezci olma,

• Aşırı alkol ve uyuşturucu tüketimi.

Nevrotik kişilik bozukluğuna sahip olanlar için sürekli kaygının stresi biraz fazla olabilir.

Bu da depresyona, aşırı yemeye, uykusuzluğa, aynı zamanda yüksek tansiyon, kalp hastalıkları ve hatta inme gibi daha ciddi hastalıklara sebep olabilir.

Nevrotik bozukluk tabiri artık tıbbi bir terim olarak kullanılmasa da, nevrotik bozukluğun obsesif kompülsif bozukluk veya borderline kişilik bozukluğu gibi türleri tıp toplulukları tarafından tedavisi gerekli görülen ruh hastalıkları olarak kabul görüyor.

Nevrotik Kişilik İle Nasıl Başa Çıkmalı?

Herkesin nevroz anları olur ve aynı zamanda herkesin nevrotik kişiliğe sahip bir tanıdığı vardır.

Bu tip bir kişi ile başa çıkmak her zaman kolay olmaz. Ancak biraz sabırla sinirlenmeden nevrotik davranışlar gösteren birisi ile başa çıkmak mümkün.

Nevrotik kişilik ile başa çıkmanın temel noktası tolerans göstermek ve sabır. Nevrotik özellikler gösteren kişilere karşı çok eleştirel olmamak da çok önemli.

Çoğu durumda nevrotik kişiler nevrotik davranışlar gösterdiklerini bilirler ancak o sırada nevrotik davranışlarını kontrol edemeyebilirler ve sonrasında genelde bundan utanç duyarlar ve kendilerini eleştirirler.

Nevrotik davranışlar gösteren birisi ile tartışmak yerine ne söyleyeceğini dinleyin ve negatif bir şekilde tepki vermeyin.

Bazı durumlarda kişi sakinleşene kadar kendinizi durumun tamamen dışında tutmak da faydalı olabilir.

Gözlemlediğiniz durumun kişinin daha büyük bir problemle başa çıkmak için geliştirdiği bir yöntem olabileceğini unutmayın.

Örneğin işyerinde fotokopi makinesine kimin kağıt koyması gerektiğine dair bir iş arkadaşınızla yaptığınız bir tartışma, iş arkadaşınızın makinedeki kağıt durumuna dair endişelerinden çok belli durumları kontrol etme ihtiyacından kaynaklanabilir. 

Eğer durum böyleyse, o kişi ile anlaşabilmek için yapabileceğiniz çok az şey var çünkü durum sizin anlayabileceğinizden çok daha büyük bir kapsama sahiptir.

Bu tip bir durumla başa çıkmak için kişi sakinleştikten sonra yanına gidin ve olan bitene dair konuşun.

Suçlayıcı bir dil kullanmaktan kaçının ve ayrıca neler olduğuna dair amatör psikoanalizler yapmayın ve kişinin neden nevrotik davrandığından bahsetmeyin.

Bunun yerine elinizdeki soruna bakın ve problemin fotokopi kağıdından bağımsız olduğu konusunda bir anlaşmaya varın.

Nevrotik Kişiliğe Sahip Birisi Yardıma İhtiyaç Duyuyor mu?

Kendinizin veya sevdiğiniz birisinin nevroz konusundaki yardımdan fayda göreceğini bilmek zor.

Nevrozunuzun yaşamınızın büyük kısmını ciddi şekilde etkileyip etkilemediğini kendinize sorun.

Örneğin etrafta örümcek olmasa bile örümceklerin varlığından endişe duyuyor musunuz? Kaygınızla başa çıkmak için sağlıksız başa çıkma ritüelleri mi geliştirdiniz?

Bu soruların kişinin kendine dair analiz yeteneğine sahip olmasını gerektirdiklerini ve bazen nevroz sahibi insanlarda bunun zor olabileceğini unutmayın.

International Review of Psychiatry’de yayınlanan bir rapora göre nevrotik bozukluğa sahip olan dört kişiden bir tanesi yardım aramıyor.

Bu kişilerin bir doktor veya terapiste görünmekten çekinmelerinin sebepleri arasında şunlar da bulunuyor:

• Utanma,

• Kimsenin anlamayacağı korkusu,

• Kendi kendilerine başa çıkabilecekleri hissi,

• Kimsenin yardım için yapabileceği bir şey olmadığını düşünmek.

İşin gerçeği şu ki, yardım arayan insanlar için dışarıda yardım var. Hafif veya ağır nevroza sahip olan insanlar için temel tedavi seçeneği psikoterapi.

Terapistler hastalarını nevrotik davranışlarının bazı vakaları üzerinde konuşmaları için cesaretlendirirler ve böylece neden böyle davrandıklarının temeline inmeye çalışırlar.

Çoğu durumda bir terapist ile konuşmak nevrozlarının kaynağının tanımlanması için insanlara yardımcı olur ve bu hisleri ile başa çıkmak için stratejiler geliştirmelerini sağlar.

Ağır vakalarda doktor anksiyete karşıtı ilaçlar veya hafif yatıştırıcılar yazabilir.

Ayrıca hastanın alkolden, yasadışı uyuşturuculardan ve kafeinden uzak durması istenir çünkü bu maddeler nevrotik bozuklukların bazı türlerinin daha belirgin hale gelmesine sebep olurlar.

Nevrotik bozukluk ile başa çıkmak mümkün ancak bunun için değişim isteği ve doğru yardımın olması gerekiyor.

Nevrotik kişilik bozukluğunun aşırı hallerine maruz kalan insanlar için daha yoğun terapiler gerekebilir.

Yukarıdaki rehberi kullanarak gözlemlediğiniz şeyin bir nevrotik davranış mı olduğunu yoksa profesyonel yardım gerektiren tam kapsamlı bir bozukluk mu olduğunu anlayabilirsiniz.

Kompülsif Bir Doğaya mı Sahipsiniz?

Kompülsif davranışlar kendilerini çok çeşitli şekillerde gösterirler. Bir obsesif kompülsif kişinin kumar problemi veya uyuşturucu bağımlılığı olabilir ancak bir diğeri kahve makinesini kapatıp kapatmadığı veya kapıyı kilitleyip kilitlemediği konusunda sürekli kontroller yapabilir. Bazıları sürekli ilişki içerisinde olmayı isteyebilir veya çılgınca alışveriş yapabilirler.