Öfke ile Başa Çıkma
Yazar Leyla Kaya • Psikolog • 22 Haziran 2022 • Yorumlar:
Öfke; engellenme, saldırıya uğrama, tehdit edilme gibi durumlarda hissedilen ve genellikle neden olan kişiye ya da şeye yönelik saldırgan davranışlarla sonuçlanabilen yoğun duygusal tepkidir.
Öfke bir işarettir. Öfkemiz; incindiğimizi, haklarımızın veya sınırlarımızın ihlal edildiğini, gereksinimlerimizin ya da isteklerimizin doğru şekilde karşılanmadığını ya da sadece, bir şeylerin yolunda gitmediğini gösteren bir ileti olabilir. Öfke, sağlıklı ifade edildiğinde yapıcı ve kişiler arası ilişkileri düzenleyici bir duygudur. Orantılı dozu, istemediğimiz davranışları engellemede bir araç işlevi görür. Öfke, diğer duygular gibi oldukça normal ve evrensel bir duygudur. Önemli olan öfkeyi doğru şekilde, doğru kişiye, doğru miktarda ve kontrollü bir şekilde ulaştırabilmektir. Öfkenin yaşanma biçimi, onu iyi ya da kötü kılmaktadır.
Öfke duygusu kendisini düşünce, davranış ve fizyolojik belirtilerde çeşitli değişiklikler ile gösterir. Öfke durumunda kişi; reddedildiğini, aşağılandığını, tehdit altında olduğunu düşünebilir. Bununla birlikte ortamdan uzaklaşma, saldırıya veya savunmaya geçme, şiddete başvurma gibi davranışlar sergileyebilir. Ayrıca kalp atışının hızlanması, solunum düzensizliği, terleme, titreme, ses tonunda değişiklik gibi çeşitli fizyolojik değişiklikler ortaya çıkar.
Bizi nelerin öfkelendirdiğini bilmek önemlidir. Çünkü bu konuda bir şeyler yapacağımız zaman, bu iyi bir başlangıç noktası olur. Mümkünse bu şeylerden kaçabiliriz ya da böyle şeyler olduğunda nasıl bir tepki verirsek daha iyi olur, bunun üzerine çalışabiliriz.
Öfkeyi bu kadar tehlikeli ya da kaçınmak istediğimiz bir duygu yapan, doğru düşünebilmemizi ciddi anlamda engellemesi, karar mekanizmamızı bozmasıdır. Belki ‘o anda, ö öfkeyle’ sonuna kadar haklı olduğumuzdan eminizdir ama sonradan aklımız başımıza geldiğinde, haksız olduğumuz yanları ya da tepkimizin aşırılığını fark ederiz. Öfke yönetimiyle ilgili sorun yaşayan bireyler, genellikle öfke patlamalarından sonra yoğun suçluluk duygusu yaşar ve utanç hissederler. Kalp hastalıkları, hipertansiyon, çeşitli psikolojik rahatsızlıklar, uykusuzluk, konsantrasyon problemleri gibi pek çok yan sorun da öfke ile baş edememenin sonucunda ortaya çıkabilir.
Öfke ile baş etmede önemli konular şu şekilde sıralanabilir:
1- Öfkeyi kabul etmek
2- Öfkenin kaynağını bulmak ve neden öfkeli olduğunu anlamak
3- Kendini ve değerlerini tanımak
4- Gevşeme ve sakinleşme tekniklerinden yararlanmak
5- Öfkenin ifade edilmesi
6- Problemi çözme ve daha iyi bir iletişim
Öfke, çoğu zaman alakasız gibi görünebilen günlük olaylar tarafından tetikleniyorsa veya konuyla, durumla orantılı olmayacak derecede yoğun bir duygu yaşıyorsak; öfkemiz çocukluk çağı travmalarımızın bir işareti olabilir. Ve böylesi bir durumda tek başına öfkeyi kontrol etmeye çalışmak zor olabilir. Mutlaka bir terapi desteği almanızı öneririm.
Sağlıkla kalın.