Ön Çapraz Bağ Yırtıklarında; Ameliyat Şart mı?

Ön çapraz bağ (ÖÇB) nedir?

Diz eklemi üç kemikten oluşur; femur (uyluk), tibia (kaval) ve patelladır (diz kapağı). Bu kemikler birbirine bağlar ile bağlanır. Bu yapılar kemikleri bir arada tutan ve stabiliteyi sağlayan güçlü yapılardır;

• Yan (Kollateral) Bağlar; Bu bağlar dizlerin iç ve dış yanlarında bacağa paralel bağlardır. Dizin yanlara doğru kontrolünü sağlar.
• Çapraz (Cruriate) Bağlar; Bu bağlar diz iç kısmı yani eklem içi bağlar olup ön ve arka olmak üzere iki adettir ve çapraz olarak uzandıkları için çapraz olarak isimlendirilirler. Bu yapılar dizin öne ve arkaya hareketini kontrol etmektedirler. Bu bağlar dizin kendi ekseni etrafında dönme kararlılığını sağlar.

Belli meslek gruplarında ve spor ile ilgilenen aktif erişkinlerde depar atarak koşma, hızlı dönüşler, pivot gibi hareketlerde veya ağır meslek gruplarında ön çapraz bağ yırtıkları tamir edilmelidir.

Eskiden ön çapraz bağ ameliyatlarında yaş dikkate alınan bir kriterdi fakat güncel konsept yaşı değil kişinin aktivite düzeyini dikkate almaktadır
Çocuklarda ve büyüme çağında ön çapraz bağ yırtıkları kemik matüritesi tamamlanana kadar geciktirilir. Çünkü ameliyatta, kemik uçlarında yer alan büyüme plaklarında yaralanma meydana gelebilir. Büyüme plakları kişinin boyuna uzamasını sağlamaktadır.

ÖÇB yırtık olan bir kişide diz gevşek hale gelir ve her zorlamada dizde sekonder hasar yani kıkırdak ve menisküs yırtıkları oluşuma riski vardır. Bu durumdan dolayı güncel yaklaşım, erişkin ve aktif kişilerde ÖÇB tamiri yapılmalıdır.

ÖÇB yaralanmalarında diz içi bazı anatomik yaralanmalarda eşlik edebilmektedir. Şöyle ki;

• % 50 menisküs yırtıkları
• %30 kıkırdak hasarı
• %30 yan bağ hasarı
• Eklem kapsülü veya yukarıdakilerin kombinasyonu şeklinde olabilmektedir.

Futbolcular ve kayakçılarda sık görülen "Unhappy Triad" denilen durum vardır.

Burada ÖÇB, iç yan bağ ve iç menisküs birlikte yırtılır.

Kombine yaralanmalarda cerrahi hemen planlanır ve genellikle sonuçları iyidir. ÖÇB ile birlikte olan menisküs yırtıklarının yaklaşık olarak %50 si tamir edilebilir olmaktadır. Biz konseptimiz yırtık menisküs tamir edilemiyorsa tamir etmektir. Detaylar için menisküs yırtıkları konusunu okuyunuz.

İleri yaş, pasif ve artrozlu dizlere ön çapraz bağ ameliyatı düşünülmemelidir.