Perkutan Endoskopik Gastrostomi (PEG)

PEG NEDİR?

PEG ağızdan yeterli besin alınamayan durumlarda, ucunda ışıklı bir kamera bulunan endoskop denilen bir cihaz ile ağızdan girilerek, karın ön duvarından mideye beslenme tüpü yerleştirilmesi işlemidir. Bu yöntem, katı sıvı gıdalar ve ağızdan alınması gereken ilaçların doğrudan mideye ulaşmasını sağlar.

PEG NE AMAÇLA YAPILIR?

PEG, özellikle 2-3 haftayı aşan süre ağızdan yeterli olarak beslenemeyen, ağızdan beslendiğinde yedikleri akciğerine kaçan yada yediklerini yutamayan hastaların beslenmesini iyileştirmek amacı ile uygulanan bir beslenme yöntemidir. Amaç; önemli besin eksikliklerini düzeltmek, vücudun sıvı dengesini sağlamak, kilo kaybının önüne geçmek, yaşam kalitesini arttırmak, çocuklarda gelişme geriliği varsa büyümeyi hızlandırmaktır. PEG ile hastanın daha güvenli ve rahat şekilde beslenmesi, yeterli kaloriyi alması mümkün olabilir. Ancak PEG hastanın iyi beslenememesine neden olan hastalığı tedavi etmez.

PEG İŞLEMİ NASIL YAPILIR?

PEG işlemi steril koşullarda endoskopi ünitesinde, gereğinde hasta yatağı başında, yoğun bakım ünitesinde ve ameliyathanede yapılabilir. Hasta işlemden en az 8 saat öncesinden aç olmalıdır. Hasta uyutulup boğazı uyuşturulduktan sonra endoskopla yemek borusundan mideye ulaşılır. Bu sırada karın duvarında kateter ucunun ağızlaştırılacağı yer lokal anestezi ile uyuşturulur, cilt ve cilt altını ilgilendiren küçük bir kesi yapılır. Bu kesiden bir kılavuz tel mideye gönderilir, klavuz tel üzerinden PEG kateteri kaydırılarak mideye yerleştirilir. İşlem tamamlandığında hastanın karın duvarında beslenme için kullanılacak PEG’e ait tüp bulunacaktır.

NORMAL BESLENMEYE ENGEL MİDİR?

Doktor tarafından yasaklanmamışsa, yutma zorluğu yoksa yada yedikleri akciğerine kaçmıyorsa (beslenme sonrası öksürük, boğulur gibi hisler olmuyorsa) takip eden doktorundan onay alınarak ağızdan normal beslenme sürdürülebilir.

PEG DÖNÜŞÜMSÜZ BİR İŞLEM MİDİR? İHTİYAÇ ORTADAN KALKARSA ÇIKARILABİLİR Mİ?

Dönüşümsüz bir işlem değildir, normal yutma organları ve mekanizmalarına zarar vermez. Normal yollarla yeterli beslenme sağlanabildiğinde zahmetsizce çıkarılabilir.

PEG BAKIM VE TEMİZLİĞİ NASIL YAPILMALIDIR? 

İlk hafta: Her gün pansuman yapılır, cilt temizlenip y kompres ile kapatılır. 

İlk haftadan sonra: İki üç  günde bir pansuman yapılır, antiseptikle cilt temizlenip y kompres ile kapatılır. Temizlikte kullanılan kompresler steril olmalıdır, cilde temas edecek yüzeye dokunulmamalıdır.

PEG TAKILDIKTAN SONRA HASTA NE ZAMAN BANYO YAPABİLİR? 

İlk hafta geçtikten sonra yıkanmakta sakınca yoktur. Yıkandıktan sonra iyice kurulanmalı ve pansuman yapılmalıdır (antiseptik bir çözeltiyle cilt temizlenip y kompres ile kapatılır).

PEG İLE NASIL BESLENİLİR?

Geniş ağızlı enjektörler yada infüzyon pompaları kullanılarak hasta beslenilebilir. 

PEG YOLU İLE HANGİ BESİNLER VERİLEBİLİR?

Hazır beslenme solüsyonlarından başka öğütülerek ya da ezilerek akışkan bir muhallebi kıvamına getirilmiş bütün normal yiyecekler PEG kateterinden verilebilir. Besinlerin ılık olmasına özen gösterilmelidir, sıcak yiyecekler tüpte şekil bozukluğuna neden olabilir, çok soğuk besinler tüpü tıkayabilir. Tanecikli besinler ezilmeden verilmemelidir. İlaçlar ezildikten sonra sulandırılarak verilebilir.

PEG NE ZAMAN DEĞİŞTİRİLMELİDİR? 

PEG kateterleri için son kullanma zamanı yoktur, işlevsel olduğu sürece kullanılabilir. PEG kateteri delinirse, ciltte tedaviye dirençli enfeksiyon gelişirse, PEG kateteri gömülürse, PEG kateteri besin vermeyi güçleştirecek kadar şekil değiştirirse değiştirilmelidir. 

PEG KATATERİ NASIL ÇIKARILIR? 

Kateterin türüne göre, endoskopi işlemi yapılarak ya da karın duvarından çekilerek çıkarılır.

ALTERNATİF YÖNTEMLER NELERDİR?

 Burundan takılan ve ucu mideye yerleştirilen nazogastrik (NG) tüple beslenme: Bu yolla beslenme bir süre sonra (6-8 hafta) ağızdan beslenebileceği düşünülen hastalara uygulanan, ancak uzun süre kullanıldığında burun, yemek borusu hatta midede yara oluşumuna neden olabileceğinden tercih edilmeyen bir yöntemdir. NG tüpün yerinden oynaması ve fark edilmemesi hayati sorunlara neden olabilir (besinlerin akciğere kaçması gibi). 

Cerrahi gastrostomi: Cerrahi gastrostomi genel anestezi altında cerrahlar tarafından bir ameliyat yaparak mideye tüp yerleştirilmesi işlemidir. Endoskopik yöntemle PEG takılamayan veya medikal nedenle (aynı seansta reflü ameliyatı gereken hastalarda) uygulanması gerekebilir. 

Radyolojik gastrostomi: Bu işlem deneyimli bir radyolog tarafından ultrasonografi ve/veya floroskopi (ışın vererek) eşliğinde uzmanlaşmış merkezlerde yapılabilir.