Polip

Nedenleri, Belirtileri

Yumurtalık kistleri, kadınların üreme sağlığıyla ilgili sık rastlanan problemlerden biridir. Bu makalede, yumurtalık kistlerinin ne olduğunu, hangi belirtilere yol açtığını ve tedavi yöntemlerini detaylı bir şekilde ele alacağız.

Bölüm 1: Yumurtalık Kistleri Nedir?

Yumurtalık kistleri, yumurtalıkların üzerinde veya içinde oluşabilen sıvı dolu keselerdir. Bu keseler bazen küçük ve zararsız olabilirken, diğer durumlarda daha büyük ve şiddetli belirtilere yol açabilirler. Yumurtalık kistleri, hormonal değişiklikler, bazı sık rastlanan patolojiler veya genetik faktörler gibi çeşitli nedenlerle oluşabilirler.

Bölüm 2: Yumurtalık Kistlerinin Belirtileri

Yumurtalık kistlerinin belirtileri, her kadında farklılık gösterebilir. Ayrıca kistlerin belirtileri kiste sebep olan hastalıkla ilgili olarak da değişiklik gösterir. En sık rastladığımız basit kistler genellikle yumurtlamanın oluşmadığı durumlarda, hormonal sebeplerle oluşan kistlerdir. Bu kistler genellikle belirti vermezlerse de bazen büyüdüklerinde oluşturdukları şişkinlik ile farkedilebilirler. Ancak en ciddi belirtiler kistlerin çatladığı zaman, ya da kendi etrafında dönerek beslenmesini durdurduğu, torsiyon dediğimiz problem esnasında görülür. Ağrı şiddetli olur ve çoğu kez acil servise başvurulara neden olur. Fonksiyonel kist dediğimiz basit kistler bazen içerdiği hormonlar yüzünden adet düzensizliklerine de sebep olabilir.

Bölüm 3: Yumurtalık Kistlerinin Nedenleri

Yumurtalık kistleri, hormonal değişiklikler, endometriozis, polikistik over sendromu ve daha birçok nedenle ortaya çıkabilirler. Ayrıca iyi huylu veya kötü huylu yumurtalık tümörleri de kistik bir görünüme sahip olabilir.

Bölüm 4: Yumurtalık Kistlerinin Tanısı

Yumurtalık kistleri, doktor muayenesi ve görüntüleme testleri ile teşhis edilir. En sık kullanılan ve genellikle en faydalı olan görüntüleme yöntemi ultrasonografidir. Ultrason tetkiki ile kistin yapısı değerlendirilir. İçeriğinin saf sıvı olup olmadığı, duvar kalınlığı, duvardan içeriye doğru büyümüş solid (katı) yapıların olup olmadığı, bölme (septa) içerip içermediği değerlendirilir. Bu bulgular kistin sebebinin iyi ya da kötü huylu olup olmadığı hakkında bilgi verir. Bazen içeriğinin veya sınırlarının daha iyi anlaşılması için bilgisayarlı tomografi ( BT) veya MRI tetkiki istenebilir. Kistin kanlanmasını değerlendirmek için Doppler ultrasonografi de kullandığımız yöntemlerdendir. Bu görüntüleme yöntemlerin yanı sıra Tümör marker ları dediğimiz birtakım biyokimyasal belirteçler (CA-125, CA-19.9, CA-15.3, CEA, AFP vb) de kistin kötü huylu olma ihtimali hakkında bilgi verir. Ancak Tümör markerlarının tek başına yüksekliği bir anlam ifade etmez. Diğer bulgularla beraber değerlendirilmesi gerekir. Birçok iyi huylu hastalıkta ve jinekolojik sebepler dışında da yükselebilirler.

Bölüm 5: Yumurtalık Kistlerinin Tedavisi

Basit yumurtalık kistlerinin büyük çoğunluğu kendiliğinden geçecektir. Gerekli takip sonrası bu kistlerin ya küçülerek ya da bir şekilde çatlayıp içeriğini kaybederek kaybolurlar. Kistleri “eritmek” için bir ilaç tedavisi yoktur. Ancak bazen doktorunuz size bir doğum kontrol hapı ya da benzeri bir tedavi verebilir. Bu yumurtalıktaki yumurtlama faaliyetlerinin durmasına yol açarak (böylelikle doğum kontrolü sağlar) yeni bir kist gelişimini engelleyerek takiplerde karışıklık olmasını engelleyecektir. Ayrıca, kistin sebep olabileceği adet düzensizliğini de tedavi eder. Takipler sonrasında kaybolmayan, küçülmeyen ya da büyüyen kistlerle, başlangıçtan itibaren kötü huylu olma şüphesi taşıyan kistler ameliyatla tedavi edilir.

Bölüm 6: Yumurtalık Kistleri ve Gebelik

Gebelik esnasında en sık gebeliğin gelişimini destekleyen dokulardan gelişen iyi huylu bir tümör olan luteoma kistleri görülse de diğer sebeplerle de kistler görülebilir. Çoğu zaman takiplerle gerilerler. Gebeliğin haftasına göre gerekirse ameliyat edilebilirler.

Bölüm 7: Yumurtalık Kistlerinden Korunma Yolları

Yumurtalık kanseri ile beslenme arasında bir ilişki olduğu yayınlarla ispat edilmiştir. Batı tipi doymuş yağ ve proteinden zengin beslenme bir risk faktörü olarak kabul edilebilir. Kistlerin sebeplerinden biri olan Polikistik Over sendromunda, yumurtalığın dış yüzeyine yakın 4-8mm ebatlı birçok kist gözlenir. Bu hastalıkta altta yatan genetik bir sebep olmasına rağmen kilo vermek ve spor yapmak hastalığın bulgularının gelişmesini engelleyebilir. Genel sağlık tavsiyeleri dışında korunmanın genel geçer bir yolu olmadığı için bu hastalıkta en önemli korunma yöntemimiz düzenli jinekolojik kontrollerdir. Çoğu zaman kist bulgu verecek kadar büyüdüğünde ya da komplikasyon geliştirdiğinde müdahale etmek için geç kalınmıştır.