Prostat Kanseri ve Tedavisi

Prostat Kanseri nedir?

Prostat bezi, mesanenin altında yer alan ve üretra adı verilen idrar kanalını saran ceviz büyüklüğünde bir organdır. Prostat kanseri, bu prostat bezi hücrelerinin anormal ve kontrolsüz şekilde çoğalması neticesinde ortaya çıkan kötü huylu tümöral bir oluşumdur. Kanser hücreleri, çoğunlukla prostatın kabuk kısmı dediğimiz dış kısmından gelişir. Prostat kanseri erkeklerde ikinci en sık görülen kanser türüdür. Erkeklerin yaşam boyu prostat kanseri ile karşılaşma riski %17 dir.

Prostat kanserinin risk faktörleri nelerdir?

Prostat kanseri için bilinen risk faktörleri:

İleri yaş: 40 yaş altında çok nadiren gözlenirken, 50 yaşından sonra görülme riski artar. Prostat kanseri tespit edilen hastaların büyük çoğunluğu 65 yaşın üstündedirler. 

Etnik köken: Dünya üzerinde bazı ırklarda prostat kanseri görülme oranı daha yüksektir. 

Genetik yatkınlık. Prostat kanserlerinin yaklaşık % 10’u kalıtsal olup, prostat kanseri olanların %15’inde hastalık birinci derece erkek akrabalarından geçmektedir. Birinci dereceden erkek akrabalarında (baba, erkek kardeş, amca) prostat kanseri varsa risk artmaktadır. Ailede tek bireyde prostat kanseri varsa risk 2 kat, daha fazla kişide varsa risk 6-11 kat artmaktadır. 

Beslenme: Prostat kanseri üzerinde beslenmenin direkt etkisi kanıtlanamamıştır. Yine de sağlıklı beslenme kanser riskini azalttığı için sağlıksız besinler tüketmek prostat kanseri riskini doğrudan yükseltebilir.

Prostat Kanseri açısından hangi yaştan itibaren tarama yapmak lazım?

Prostat kanseri, erken evrede yakalandığında tedavi başarısı çok yüksektir. Dolayısıyla çok geç kalmadan, tanısının konması ve gerekli tedavisinin yapılması lazım. Genellikle başlangıç evresinde belirti vermeyen bir kanser türüdür. Eğer ailede kanser öyküsü var ise (mesela baba da..) 40 yaşından itibaren, aile öyküsü yok ise 50 yaşından sonra  her erkeğin prostat muayenesini ve kan tahlillerini yaptırması gerekmektedir. 

Prostat kanseri belirtileri nelerdir?

Hastalığın erken evresinde tanınması ancak düzenli tarama ile mümkündür. Hastalık belirtileri karakteristik değildir ve başka prostat hastalıklarında da görülebilir. Prostat kanserinin sık görülen belirtileri arasında; idrar zoru, zayıf idrar akımı, sık idrara çıkma, idrardan veya meniden kan gelmesi, boşalma sırasında ağrı ve sertleşme sorunları sayıla bilinir. Bu belirtiler iyi huylu prostat büyümesi, prostat iltihabı gibi diğer bazı durumlarda da ortaya çıkabilir ve prostat kanserinin belirgin belirtileri değildir. Eğer prostat kanseri organın dışına taşmış ise, ki sıklıkla kemiğe sıçrayabildiğinden bel, kalça veya bacakta şiddetli ağrılara neden olabilir. Bunun dışında herhangi bir iç organı tutabilir ve tuttuğu organa yönelik belirtiler ortaya çıkabilir. 

 Prostat kanseri tanısı nasıl konur?

Prostat kanseri teşhisi, günümüzde taramaların yapılmasıyla birlikte genelde erken dönemde ve hastalık yayılmadan konulabilmektedir. Temel iki yöntem vardır: PSA (prostat spesifik antijen) ve parmakla prostat muayenesi. Her ikisinin veya herhangi birisinin şüpheli bulunması durumunda, tanıyı kesinleştirmek için prostat iğne biyopsisi alınır. Eğer biyopsi sonucu tümör gelirse, tanı kesinleşmiş olur.  

PSA testi nedir?

Kanda bakılan bir testtir. PSA , prostatta bulunan hücreler tarafından üretilen bir protein olup, kandaki miktarı ne kadar yüksekse prostat kanseri de o kadar ilerlemiş olabilir. Her PSA yüksekliği kanser olduğu anlamına da gelmez. Mesela; prostat iltihabı, idrar yollarından sonda takılması, prostat muayenesi gibi bazı durumlarda da PSA yükselebilir. 

Parmakla prostat muayenesi nasıl yapılır?

Hastaya uygun pozisyon verilir ve makattan parmakla, prostatın büyüklüğü, şekli, kıvamı-sertliği, üzerinde nodul dediğimiz doku çıkıntısı olup olmadığı araştırılır. 

Prostat biyopsisi nasıl yapılır?

Prostat kanseri açısından riskli ve uygun hastalara uygulanır. Lokal veya genel anestezi altında uygulanır. Makattan yerleştirilen ultrason ucu yardımı ile prostattan iğne ile 8-12 parça alınır. Alınan parçalar patolojik incelemeye tabi tutulur ve dokularda kanser olup olmadığı, kanser varsa kanserin grade’i (agresiflik derecesi) incelenir ve raporlanır.

Prostat MR' ı nedir?

Son yıllarda MR ile prostat içindeki prostat kanseri şüpheli odaklar tanımlanabilmektedir. Özellikle daha önce biyopsi yapılmış ve PSA değerleri yüksek seyreden hastalarda multiparametrik prostat MR ile prostat içindeki kanser odakları tanımlanır.

Prostat kanserinde evreleme nasıl yapılır?

Prostat kanseri teşhisi konulan hastalarda hastalığın prostat dışında yayılımı (özellikle kemik ve lenf bezlerine) olup olmadığını öğrenmek için ek görüntüleme yöntemlerine ihtiyaç vardır. Bunlar;

• Kemik sintigragfisi

• PSMA PET- CT

• Batın BT/ Batın MR 

Prostat kanseri tedavisi nasıl yapılır?

Biyopsi ile kesin tanı konulan hastaları önce evrelendirmek lazım. Kanserin büyüme hızı, derecesi, yayılım durumu, hastanın genel sağlık durumu ve uygulanacak tedavinin etkinliğinin yanı sıra, olası yan etkilerine de bağlı olarak farklı tedaviler tercih edilebilir. 

    Ameliyat

    Radyoterapi

    Hormonoterapi  

    Kemoterapi 

    İzlem

Prostat kanserinde Cerrahi Tedavi seçenekleri nelerdir?

• Açık cerrahi

• Laparoskopik cerrahi

• Robotik cerrahi

Cerrahi yaklaşımda amaç prostatın tamamının alınmasıdır. Bu üç yöntemin onkolojik ve fonksiyonel sonuçları birbirine benzerdir.