Reflü

Reflü midede bulunan yüksek asitli içeriğin yemek borusu ile mide arasındaki bileşke bölgesinden yukarı doğru kaçarak yemek borusuna ve boğaza gelmesidir. Normalde mide ile yemek borusu arasında bulunan kasların kasılarak pasajı kapatması mide içeriğinin yukarı çıkmasına izin vermez. Ancak bazı hastalıklarda bu kaçış olabilir. Eğer bu asit kaçağı yemek borusuna kadar geliyorsa gastro-ösefajial reflü (GÖR), boğaza kadar geliyorsa laringo-faringeal reflü (LFR) adı verilir.

Reflü toplumda yaklaşık %20 gibi oldukça sık görülen bir durum olmasına karşın, bazen hastaların çok üzerinde durmaması bazen de doktorların bu hastalığı ön planda düşünmemesi nedeniyle tanısı konulamayabilmektedir.

Reflü nedenleri :

Reflü oluşmasını kolaylaştıran bazı faktörler vardır. Bunlar şu şekilde sayılabilir:

Mide ile yemek borusu arasındaki kaslardan oluşan ve mide yönünde tek yönlü kapakçık vazifesi gören bölgede kaslarda gevşeme olması

Mide fıtığı

Şişmanlık, gebelik gibi karın içi basıncı artıran durumlar

Mideden fazla asit salgılanması

Mideden yiyeceklerin bağırsaklara geçişinin yavaşlaması

Sigara ve alkol kullanımı

Fazla yağlı yiyeceklerin yenmesi

Mideye bir seferde aşırı besin gönderilmesi

Sırt üstü yatmak

Reflünün neden olduğu şikayetler:

Reflü hastalarda bazen hiç bir şikayete neden olmayabilirken bazı hastalarda kaçağın şiddetine göre çok fazla rahatsızlık verebilir. Eğer sadece yemek borusuna kaçış varsa, göğüste yanma, sindirim bozukluğu, hıçkırık ve bazen yalancı kalp ağrısı gibi şikayetler görülür. Eğer asit salgısı boğaza kadar yükseliyorsa boğazda gıcık hissi, yabancı cisim ya da kitle hissi, kronik öksürük, ses kısıklığı gibi şikayetler yapar. Gıcık hissinden dolayı hastalarda sürekli boğazı temizleme refleksi ve öksürük oluşabilir. Boğazla ilgili şikayetler olduğu zaman mutlaka yemek borusu ve mide ile ilgili şikayetlerin de beraber olması şart değildir. Reflü sadece KBB ile ilgili şikayetlerle kendini gösterebilir. Çünkü yutak ve gırtlak asit salgısına yemek borusundan daha hassastır.

Genel Uyarılar

GÖRH sık rastlanan bir hastalıktır. Tipik şikayetler zaman zaman olan, ağza acı ve ekşi mide içeriğinin gelmesi ve yemek borusunda yanmadır. Hastanın takibini bir gastroenteroloji uzmanının yapması uygundur.

Hastalık hayat boyu sürer, genellikle zaman zaman ortaya çıkar. Genellikle basit hayat tarzı değişikleri ve ilaçlar ile kontrol altına alınabilmektedir. Uzun süreli hastalıkta yemek borusunun alt kısmında asidin oluşturduğu hasarın endoskopik olarak tetkik ve takip edilmesi önerilir. Hayat boyu süren bir hastalık olduğundan hastanın doktoru ile iletişim içinde kalması gereklidir.

Tipik olarak kötü huylu bir hastalık olmamasına rağmen, çok nadiren yemek borusu kanserine zemin hazırlayabilir.

Muayene Bulguları: Laringo-faringeal reflüsü olan hastaların muayenesinde çok tipik bulgular görülmez. En dikkat çeken bulgu ses tellerinin arka kısmında kızarıklık ve tahriştir. Ses tellerinde kabalaşma ve ödem dışında başka bulgu görülemeyebilir.

Teşhis: Reflü hastalığının teşhisinde en önemli bulgu hastanın verdiği bilgilerdir. Hastanın şikayetlerine göre reflü olabileceği düşünülür. Muayenede ses tellerinde özellikle arka tarafta kızarıklık ve tahriş olması reflü teşhisini kuvvetlendirir.

Reflü tanısını ispatlamak için bazı testler yapılabilir:

Yemek Borusunda 24 Saatlik Asit (pH) Tayini: Burun yoluyla yemek borusuna yerleştirilen bir cihazla yemek borusu alt ve üst ucunda asit tayini yapılır.

Endoskopik Muayene: Ağızdan endoskopla girilerek yemek borusu ve midede fazla asitin verdiği zararlar araştırılır

İlaçlı Film Çekilmesi: Hastaya ilaç yutturularak film çekilir ve yemek borusu ya da midedeki yapısal anormallikler (mide fıtığı gibi) ve mide içeriğinin geri kaçışı tespit edilebilir.

Yemek borusunda basınç ölçümleri de yapılabilir.

GÖRH ile beraber bulunabilen hastalıklar:

GÖRH genellikle hafif seyreder ve kolay kontrol edilir. Ancak hayat boyu devam eden bir hastalıktır. Zaman zaman şikayetler ortadan kalksa da tekrar ortaya çıkabilir. Bu hastaların küçük bir oranında, yemek borusunun alt kısmında oluşan asit hasarının yol açtığı, çok düşük bir olasılık da olsa kanser geliştirme özelliği olan ve endoskopik olarak görülebilen değişiklikler oluşmaktadır.

Yutma güçlüğü, kilo kaybı şikayetleri GÖRH için tipik değildir. Bu tip şikayetlerin varlığında yemek borusundan köken alan bir tümör olup olmadığı mutlaka endoskopik olarak gösterilmelidir.

Uzun yıllar süren ve uygun şekilde tedavi edilmeyen GÖRH, yemek borusunun alt kısmında daralma ile sonuçlanan bir hasara yol açabilir. Bu durumda bu kısmın endoskopik tedavi yöntemleri ile genişletilmesi veya cerrahi tedavi gerekebilir.

Laryngo-farengeal reflünün en sık neden olduğu kulak burun boğaz semptomu seste oluşan değişikliklerdir. Sıklıkla ses kısıklığı yakınması ile başvuran hastaların incelenmesinde tekrarlayan ses teli iltihabı atakları saptanmaktadır.

Sesin yanlış ve aşırı kullanımına bağlı olarak geliştiği düşünülen adale gerim disfonileri adı altında toplanan bir grup fonksiyonel ses bozukluğu olan hastalarda %70 oranında larengo-farengeal reflü saptanmıştır .

Larenks kanserli hastaların %84 ünde larengo-farengeal reflüye rastlanmıştır

Reflü Tedavisi:

Reflü tedavisinde üç basamak vardır: Reflü önlemleri, ilaç tedavisi ve ameliyat.

Reflü hastalığı olan hastaların alması gereken önlemler şunlardır:

Sırt üstü yatmamak veya baş mideden daha yukarıda olacak şekilde yatmak

Mideyi çok dolduracak kadar yememek

Yatmadan önceki 3 saat içerisinde özellikle çay, kahve,alkol, kolalı içecekler ve çikolata gibi besinler olmak üzere gıda almamak

Sigarayı bırakmak

Yemeklerden sonra hemen yatar pozisyona geçmemek

Fazla kiloları vermek

Mide asidini artıran ilaçları almamak (özellikle aspirin ve bazı ağrı kesici ilaçlar)

Beli sıkan dar pantolon veya etek giymemek

Boğazda gıcık hissedildiğinde sürekli temizlemeye çalışmamak, su içerek veya yutkunarak gidermeye çalışmak

Alt yemek borusundaki kapakçığın basıncını düşürdüğü bilinen kahve, kolalı içecekler, kakao, nane, dereotu, maydanoz, alkol ve sigara kullanımını azaltmak,

Tedavi hastaların şikayetlerinin derecesine göre değişmektedir.

Endoskopi:

Tipik şikayetleri olan ve genç bir GÖRH hastasında eğer alışkanlık değişikleri ve düşük doz ilaçlar ile şikayetler kontrol edilebiliyor ise endoskopi yapılmayıp hasta tedavi ile izlenebilir. Ancak daha ileri yaşlarda ve şikayetleri uzun yıllardır mevcut hastalarda endoskopi, yemek borusundaki hasarın düzeyinin saptanmasında ve kanser öncülü olabilecek Barret Hastalığı olup olmadığını anlamada çok önemlidir.

Diğer tedaviler:

Reflü için endoskopik girişimler ve ameliyatlar da yapılmaktadır. İlaçla tedaviye cevap vermeyen hastalarda endoskopik olarak yemek borusu ve mide arasındaki kapak bölgesine yüzey altına yapılan dolgu enjeksiyonları ile kapak basıncı artırılabilir.