Romatoid Artrit Nedir?

Romatoid artrit (RA), iltihaplı romatizmadır ve en sık görülen mikropsuz iltihabi eklem hastalığıdır. RA’da simetrik eklem tutulum paterni ile karakterize olan ve sebebi bilinmeyen kronik, sistemik, enflamatuar bir bozukluktur. Patolojisinin ana bölgesi eklemlerin sinovyumudur, yani eklemlerin zarıdır, ayrıca kıkırdak, kemik, tendon ve bağlar/liflerde hasar oluşabilir. Sinovyal dokular inflame ve prolifere olabilir, kemiği, kıkırdağı ve bağları invaze eden bir kalın zar (pannus) oluşturur ve buralarda hasarlanma ve deformiteler/eklemlerde şekil bozukluğuna yol açar. Genelde simetrik bir şablon oluşturur, yani vücudun her iki tarafında da eklem tutulumu görülmektedir.

Romatoid artrit nasıl başlar?

RA genelde eklemlerde ağrı, şişkinlik gibi semptomlarla, haftalar, aylar içinde tutulan eklem sayısı veya sinsi başlangıç gösterir. Birkaç hafta veya ay içinde simetrik dağılımı söz konusudur.

RA’daki eklemlerin simetrik tutulumu ile ne kastedilmektedir?

Simetrik tutulum vücudun her iki taraının benzer olarak tutulumudur, yani vücudun sağ ve sol tarafında tutulum.  

RA hastalarında kan tahlillerinde tipik laboratuar bulgular nelerdir?

Tanı açısından Romatoid Faktör (RF) ve Anti-siklik sitrülinli peptid (anti-ccp) antikoru pozitifliği önem taşımaktadır.  Özellikle anti-ccp Romatoid Artrit için %98 spesifiktir. Aktif RA hastasının eritrosit sedimantasyon hızı (ESR) ve C-Reaktif protein (CRP) değerleri yüksekliği söz konusudur.

Eklem dışında belirtiler olabilir mi Romatoid Artrit’te ve bunlar nelerdir?

Evet olabilir, bunları extra-artiküler belirtileri olarak adlandırırız. Yüksek veya kronik ateş, lenf bezleri şişkinliği, kilo kaybı, halsizlik, cilt lezyonları, göz’de iltihaplanma, kalp, akciğer ve nörolojik tutulumu gibi septomlar söz konusu olabilir.

Romatoid Artrit genelde nasıl tedavi edilir?

Hastalığı temelden yok etme şansımız yoktur.  Kullanılan yöntemler iltihaplı romatizmayı, ve eklem hasarını azaltmaya yönelik tedavilerdir.  İltihabı kontrol altına almak ve kurutmak için uzun etkili ilaçlar kullanılır, örneğin Metotreksat, salazoprin, Plaquenil ve Arava gibi.  İlaveten 1998’den beri kullanılan enjeksiyon ve enfüzyonlar (Enbrel, Humira veya Infliksimab/Mabthera gibi ilaçlar) son 10 yılda etkileri ile önem taşımaktadır. Bu ilaçların tümünün belli aralıklarla izlenmesi ve gereken kan tahlillerin yapılması önemlidir. Tedavi hastaya özel planlanır; bunda da hastalığın şiddeti, eşlik eden sağlık problemleri ve bireysel ihtiyaçlar ön planda tutulur.Ayrıca, istirahat RA hastalarının tedavisinin en önemli parçasıdır. Özellikle akut alevli dönemlerde ilgili eklemlerin istirahati önerilir. Akut dönem dışında, hastanın kendini iyi hissettiği zamanlarda dengeli olarak verilmiş egzersizler hastaya yarar sağlar. 

Eklemlerin fonksiyonlarının korunmasında, deformitelerinin engellenmesinde "splint" adı verilen bazı basit atel ve cihazlardan yararlanılabilir. Bu atel ve splintler deformiteleri önlemekte oldukça etkilidirler. Ayrıca bazı kuralları uygulayarak da deformiteleri önlemeye yardımcı olabilirsiniz:

a. İş yaparken küçük eklemlerden çok büyük eklemlerinizi kullanmaya dikkat edin. Örn; Kapı açarken elinizle değil kolunuzla itin, ya da kavanoz açarken parmaklarınızla değil elinizle açın.

b. Yükü tek bir eklem yerine birden fazla ekleme dağıtmaya çalışın. Örn; bir kitabı kaldırırken bir değil iki elinizle tutup kaldırın.

c. Eklemlerinizi en "doğal" pozisyonunda kullanmaya çalışın. Aşırı bükme ve zorlanmalardan kaçının.
Bazı hastalarda deformiteleri düzeltmek, ağrıyı azaltmak ya da eklemleri kullanabilir duruma getirmek için cerrahi gerekebilir. 

Tedavi kararlarının tüm aşamalarında hekim ve hasta arasında sıkı bir işbirliğine ihtiyaç vardır.