Rotavirüs İshalleri ve Aşılama

İshaller küçük çocukların en önemli sağlık sorunlarından biri olup, 5 yaş altındaki çocuklarda, çocuk ölüm nedenleri arasında 2. sırada yer almaktadır. Dünya genelinde 5 yaş altı çocuklarda görülen ağır ishal vakalarının en sık nedenini "rotavirüs" ishalleri oluşturmaktadır.

Rotavirüs ilk olarak 1963 yılında fare ve maymunların bağırsak dokularında saptanmıştır. Tekerleğe benzeyen yapısından dolayı "Rotavirüs" (latince rota: tekerlek) olarak adlandırılmıştır.

   Rotavirüs hasta kişilerin dışkıları ile temas (fekal-oral) sonucu bulaşır. Bu bulaş insandan insana doğrudan temas ile olabileceği gibi, enfekte eşyalar aracılığı ile dolaylı yoldan da olabilir. Çok az miktarda virüs miktarı bile bulaş için yeterlidir.

   Rotavirüs ishalleri yaşamın 6-24. aylık dönemlerinde zirve noktasına ulaşır. Çocukların hemen hemen hepsi ilk 5 yaşta en az bir kez rotavirüs mikrobu ile karşılaşmıştır.

   1-3 günlük bulaş dönemi sonrasında ateş, karın ağrısı, kusmaların eşlik ettiği bol sulu ishallere yol açar. Diğer bütün ishal nedenlerine göre daha ağrı bir tablo oluşturur ve yarattığı ciddi sıvı ve mineral kayıpları ile ölümlere yol açabilir.

     Rotavirüs enfeksiyonuna karşı kullanılan aşılar virüs etkisi zayıflatılmış canlı aşılardır. Hedefleri bağırsak dokusu olduğu için ağız yoluyla uygulanır. Bu aşılar doğal enfeksiyonu taklit ederek koruyucu yanıta yol açarlar.  

   Önceki dozda ciddi alerjik yan etkiler görülen bebeklerde aşının devam edilmemesi gerekir. Ağır kombine immun yetersizlik (SCID) tanısı olan, invajinasyon (bağırsakların iç içe geçmesi) öyküsü olan bebeklere aşı uygulanmamalıdır.

   Hafif ateşli ve ve ishalli bebeklere aşı uygulanabilir. Ancak orta-ağır ishali veya ateşli hastalığı olan bebeklerde aşılama hastalık düzelinceye kadar ertelenmelidir.

   Aşı yapıldıktan sonra bebeğin kusması ya da tükürmesi durumunda tekrar aşı uygulamasına gerek yoktur.

   Günümüzde tüm dünyada uygulanan 2 çeşit rotavirüs aşısı vardır. Biri 2 doz, diğeri 3 doz şeklinde yapılır. Burada dikkat edilecek husus; aşının ilk dozu bebeğin yaşı en geç 14 hafta 6 günlük oluncaya kadar yapılmalı, bebek 32 haftalık olana kadar aşı programı tamamlanmalıdır.