Safra Kesesi

Safra kesesi karaciğer tarafından üretilen safrayı depolar. Safra ana safra kanalı vasıtasıyla barsaklara geçer ve yağların barsaklardan emilmesine yardımcı olur. Safra kesesi karaciğerin alt yüzüne yapışıktır.Safra kesesi yokluğunda safranın tamamı ana safra kanalı aracılığıyla bağırsağa iletilebilir. Bu nedenle safra kesesi yaşam için vazgeçilmez bir organ değildir. İltihap halinde çıkartılması gerektiğinde işleyişte hayati bir noksanlık yaratmaz.

SAFRA KESESİ TAŞI NİYE OLUYOR?

Safrayı oluşturan kolesterol, bilirubin, kalsiyum gibi birçok bileşen vardır. Bu bileşenler arasında bir denge mevcuttur.  Bu dengenin bozulması durumunda safra taşları ve çamuru oluşmaktadır. Safra yoğunlaşır, zamanla kristaller çöker ve taşlaşma başlar. Ayrıca safra kesesi duvarının hareketlerin bozulmada taş oluşumuna zemin hazırlar. Safra taşları oluşumuna zemin hazırlayan başkaca faktörler de vardır. Bunlar:

Ailesel  yatkınlık 

Obezite varlığı veya hızlı kilo verme

Kadın cinsiyet, çoklu doğum yapma öyküsü

Geçirilmiş mide ve inca barsak ameliyatları

SAFRA TAŞLARININ ZARARI VAR MI?

Safra taşları ve çamur tıkanıklığa sebep olabilir. Bu durumda safra kesesi şişer, kese duvarında ödem oluşur. Bu duruma safra kesesi iltihabı (kolesistit)  denir. İltihabi durum ilerlerse safra kesesinin kanlanması bozulur ve çürüme delinme gibi hayatı tehdit edici durumlara neden olabilir.

SAFRA TAŞLARI NASIL BELİRTİ VERİR?

Safra taşları iltihaba neden olursa karın  sağ üst tarafında ağrıya neden olur. Ağrı sürekli olabileceği gibi genellikle yemeklerden sonra  olur. Ağrının sırta ve omuza doğru vurması tipik özelliğidir. Ağrıya sıklıkla bulantı, şişkinlik hazımsızlık, bazen de yanma, ekşime, gibi şikayetler eşlik edebilir.

SAFRA KESESİ AMELİYATI HANGİ DURUMDA YAPILIR?

• Karın ağrısı,bulantı,kusma,hazımsızlık,yanma,ekşime gibi şikayetleri bulunan birisinde safra taşı veya çamuru saptanırsa safra kesesi alınmalıdır.
• Bir kez bile safra kesesi iltihabı (Akut veya kronik kolesistit) olması drumunda safra kesesi alınır.
• Akut pankreatit(pankreas iltihabı) geçirmiş olan çok sayıda küçük safra kesesi taşı olan hastalara, safra kesesinde taş veya çamur olmadan safra kesesinde şişme olması ve safra iltihabı geçiren hastalarda(Akalküloz kolesistit) ameliyat yapılır.
• Ameliyat olması gerektiği halde bunu erteleyen hastalarda tekrarlayan iltihap atakları yaşandıkça yapılacak ameliyatın zorluğu ve ameliyat sonrası çıkabilecek sorun da artar. Tekrarlayan iltihap atakları, organların birbirine yapışmasına, safra kesesi duvarının kalınlaşıp iyice bozulmasına sebep olur. Bu durumda ameliyatın kapalı (laparoskopik) bitirebilme şansı düşer. Ameliyat esnasında bu tarz  hastalarda hayatı tehdit edebilecek komplikasyonlar gelişebilir.

SAFRA KESESİ POLİBİ NEDİR, NE YAPILMALI?

Safra kesesi polibi, safra kesesi duvarının iç tabakasında oluşan kesenin içine doğru büyüyen genellikle saplı olan bazen bir kaçı birlikte olan ve üzüm salkımına benzeyen milimetrik yumuşak oluşumlardır. Genellikle hiçbir belirti vermez. Nadiren polipler kanserleşmeye neden olabilir. 60 yaşın üstünde, taş ile birlikte bulunan poliplerde, boyutları hızla artan poliplerlerde, çapı 10 mm'den fazla olan poliplerde kanserleşme riski fazladır. Bu nedenle bu hastalarda safra kesesinin alınması önerilir.

KAPALI SAFRA KESESİ AMELİYATI NASIL YAPILIR?, KAÇ GÜN YATARIM?

Günümüzde safra kesesi ameliyatının hemen hepsi kapalı (laparoskopik) teknikle yapılır. Ameliyat karın ön duvarına yapılan minik kesilerden sokulan ince aletlerle yapılır. Görüntü video kamera aracılığıyla sağlanır. Safra kesesi karaciğerden ve ana safra kanalından ayrılarak tamamen çıkarılır. Ameliyatın ortalama süresi 30-60 dk dır. Şikayetlerin hemen hepsi ameliyattan sonra ortadan kalkar. Hastalar ameliyattan çıktıktan birkaç saat sonra tümüyle kendine gelir, yürüyebilir, yemek yiyebilir. Özel bir sebep yoksa aynı gün veya bir gün sonra taburcu edilebilirler. Ağrı minimal düzeyde olur. Ameliyatın üzerinden 48 saat geçtikten sonra ameliyat yaralarında bir sorun yoksa yaralar açık bırakılabilir. Banyo yapılabilir. Tekrar pansuman gerekmez. Yara yerleri için çoğu zaman kendiliğinden eriyebilen gizli dikişler kullanıldığından dikiş alınmasına gerek yoktur. Safra kesesinin alınması gündelik yaşam, yeme-içme düzeni açısından önemli bir soruna yol açmaz.  Mevcut tıbbi bilgilere göre safra kesesinin alınmış olması bedensel bir noksanlığa yol açmaz. İlaç veya vitamin takviyesi gerektirmez.