SAĞLIKLI VE İŞLEVSİZ AİLELER

Yazar Bayram ŞimşekÇocuk Psikiyatristi • 18 Ekim 2017 • Yorumlar:

Ailelerin sağlığı/sağlık durumları yaşam boyunca değişir.
Sağlık, bir patolojinin/hastalığın olmamasının yanında daha çok olumlu ilişkileri ve sonuçları ifade
etmektedir.
Sağlıklı aileler, krizlerle ve değişimle uğraşırken kurallarını ve yapılarını yeniden ayarlarlar. İşlevsel
olmayan aileler ise katılaşır ve karmakarışık bir hale gelirler.
1890 larda Birleşik Devletlerin şehir merkezlerinde orta sınıf Avrupalı Amerikalıların sağlıklı ve işlevli
ailelerinin babaerkil olduğu görülmektedir. Babalar eve ekmek getiren ve kuralları koyan kişiler iken,
anneler ise ev işleriyle ilgilenip ailelerine bakarlardı.
Çeşitli olaylar aileleri yeni ve beklenmeyen durumlarla karşı karşıya getirebilir. Bu tür olaylar
gerçekleştiğinde, aile ilişkileri değişir ve aile bir bütün olarak çalkalanır. Değişikliğe neden olan olaylar
aile sistemlerine çeşitli şekillerde etki eder. Bazı aileler kuralları kendilerine göre dönüştürerek yeni ve
daha işlevsel davranışlara çevirirler. Bazı ailelerde ise değişikliğe uyum sağlayamaz ve tıbbi ya da
psikolojik semptomlar ortaya gösterebilirler. Örneğin depresyon ve anksiyete stresli yaşam olayları
sonucunda ortaya çıkabilir.
Sağlıklı aileler yapılarını ve ilişkilerini yeni koşullara göre oluştururlar. Örneğin sosyal desteklerini aileleri
ve arkadaşlarından alarak artırırlar ve böylece problem çözme yeteneklerini ve iletişimlerini
geliştirebilirler. Bu tür yeniden düzenlemeler aileleri kaotik olmaktan korur.

AİLE SİSTEMİ VE SAĞLIĞI

Sistem teorisi çoğu aile terapistinin aileleri ve çevrelerini gözlemlediği ve klinik çalışmalarını organize
ettikleri temeldir. Teori Ludwig von Bertalanffy (1934, 1968) adlı bir biyolog tarafından saflaştırılmış ve
geliştirilmiştir. Amacı organizmaların gelişim veya ölümlerini çevrelerine açıklıkları veya kapalılıklarıyla ne
kadar ilgili olduğunu göstermektir.
Organizmayı ortak bağımlı parçalardan oluşan ve ortak etkileşimler şeklinde ayakta duran yaşam
formları olarak tanımlar. Organizma öncelikle iç mekanizma tarafından davranışsal olarak motive edilir.
Sosyal bilimciler, aileler de dahil olmak üzere tüm yaşam sistemlerini benzer prensip setlerinin çalışması
olarak kabul ederler. Bu yaşam sistemleri içsel olarak bağımsızdırlar.
Böylece bir ailede üyeler sabit olarak etkileşimde olurlar ve karşılıklı olarak birbirlerini etkilerler. Bu
üyelerden herhangi birinde ya da aile sistemindeki koşullarda değişiklik olursa ailenin bütün
görünümünde daha iyi ya da daha kötü bir değişim olur.
Aileler sürekli olarak kendilerini değiştiren ve yeniden oluşturan bir sistemlerdir. Ayrıca aileler daha büyük
sosyal sistemlerle etkileşim içindedir.
Aile homeostasisi negatif geri bildirim döngüsü (ince geri bildirim döngüsü – ile sabitler ve kurar. Bu
döngüler bir ısıtma sistemindeki termostat gibi ailenin davranışlar aralığındaki limitlere göre genişlemesi
ve etkileşimine izin verir. Eğer düzgün çalışmazsa aile daha iyi ya da daha kötü tepkiler verebilir.
Pozitif geri bildirim döngüsü (büyüten geri bildirim döngüsü ) kullanan aileler de başka bir benzer
durumdur. Kararlılık ve homeostasis geçicidir ve ailenin temel görevi kararlılık ve değişim arasında bir
denge kurmaktır. Eğer çok fazla denge olursa aile durgun kalır ve eğer çok fazla değişim olursa aile
düzensiz olur.

SAĞLIKLI AİLENİN NİTELİĞİ

Sağlık, bir patolojinin/hastalığın olmamasından daha fazlasını ifade eden bir kavramdır. Daha çok,
olumlu ilişkileri ve sonuçları ifade etmektedir. Sağlıklı aileler, krizlerle ve değişimle uğraşırken kurallarını
ve yapılarını yeniden ayarlarlar. İşlevsel olmayan aileler ise katılaşır ve karmakarışık bir hale gelirler
Çalışmalar göstermektedir ki işlevsel aileler bütün kültürlerde değişime ayak uydururlar, uygun sınırlar
belirlerler, açık iletişime dair ilişkilerini geliştirirler, sorumluluklarını yükseltirler, kendilerine ve çocuklarına
güvenlerini ifade ederler ve gelecek hakkında iyimserdirler. Bütün bu konuların sağlıklı ailelerde
görüldüğü üzerine fikir ayrılıkları da mevcuttur.
Başlıca fikir ayrılığı sağlığın ne olduğu yönündedir. Sağlık pozitif ilişkiler ve sonuçlar ile ilgili etkileşim
sürecidir. Ailelerde sağlık, iyi ilişkileri yükseltmeyi ve üyeler arasında alma-verme dengesinin kurulması
şeklinde olan etik sorumluluğu içerir. Çoğu aile, aile yaşam döngüsü sırasında hem sağlıklı hem de
sağlıksız etkileşimler konusunda defalarca deneyim yaşar.
Sağlıklı bireyler sürekli sağlıklı olan ailelerden gelirler. Sıkıntıların altından kalkabilen yüksek esnekliğe
sahip bireyler hayatta başarılı olurlar. Ancak sağlıklı bir aile çevresinde olmak üretken ilişkileri
öğrenmekte bir avantajdır.
Bir grup olarak düşünürsek sağlıklı ailelerin ortak birçok karakteristiği mevcuttur. Başarılı, mutlu ve güçlü
olan aileler farklı şekillerde dengeyi sağlarlar. Dahası, ne aşırı bilişsel ne de aşırı duygusal çatı olmadan
çalışırlar. Problemlerle karşılaşmadan önce enerjilerini doğru miktarda harcarlar ve gerçekçi planlar
kurarlar. Bütün faktörler bir kompleks şeklindedir fakat pozitif yöndedir.
Sağlıklı aileler için en önemli faktörlerden biri evlilik biriminin gücü ve sağlığıdır. Sağlıklı bir evlilik çok
boyutlu, kompleks şekildedir. Samimi, esnek ve hatta sinerjiktir. Böyle bir ilişkide partnerler birbirlerinin
bireysel gelişimlerini arttırmaya çalışırlar. Bu tür çiftler evliliğin heyecanlı ve açık olmasını sağlamaya
çalışırlar.
Birbirleriyle temas içindedirler ve geniş bir duygu düzeninde, belirgin bir iletişimde, eşitlikçi ve destek
verici özelliktedirler. Samimi ilişkilerinde başarılı bireyler fedakârlık yapmaktan kaçınmazlar.
Sağlıklı çiftleri işlevsiz olanlardan ayıran birçok karakteristik özellik, iyi ve işlevli ailelerden az işlevli
aileleri de ayırır. Bir araştırmaya göre sağlıklı aileler bazı karakteristiklere sahiptirler. Bunlar;
Aileye ve aile içindeki bireylere bağlılık
Birbirlerini takdir etme
Beraber zaman geçirme konusunda isteklilik
Etkili iletişim konuları
Yüksek derecede dini/ruhsal yönlenme
Pozitif anlamda bir krizle baş edebilme yeteneği
Bireyleri cesaretlendirme
Belirgin roller

BAĞLILIK

Sağlıklı aile işlevinin merkezinde bağlılık fikri gelir. Güçlü ailelerde üyeler sadece ailenin iyiliği için değil
bireyler için de kendilerini adarlar. Aileye bağlılık zamanlarını ve enerjilerini aile ile ilgili aktivitelere
ayırmaktan geçer.
Bağlılık aileye sadakati ve hem iyi günde hem de kötü günde aile üyelerinin yanında olmayı gerektirir.

TAKDİR

Ailedekilerin birbirlerine olan bağlılığı fiziksel ya da sözlü olarak takdirlerini ifade etmeleriyle sağlamlaşır.
Sağlıklı ailelerde evli çiftler birbirlerine olan güvenleri ortak sevgi, saygı ile sağlarlar. Kendilerini kişisel
saldırılar veya şiddetten uzak tutmaya çalışırlar.

BERABER ZAMAN GEÇİRMEYE DUYULAN İSTEK

Sağlıklı aileler hem nitel hem de nicel anlamda birlikte zaman geçirirler. Birlikte geçirilen zaman iyi bir
zaman olmalıdır, hiç kimse tartışma, ağız dalaşı, somurtma veya zorbalıkla geçen zamanlardan
hoşlanmaz. Bu süre hem zaman olarak hemde nitelik olarak kaliteli ve yeterli olmalıdır. Birlikte zaman
geçirme aile üyelerinin düşünceleri, duyguları ve kişilikleri paylaşması açısından önemlidir.
Bunlara örnek olarak gece kampları, tatiller, özel geceler ve aile piknikler olabildiği gibi doğum günü ve
yıldönümleri kutlamaları, beraber yenilen yemekler, mezuniyetler, düğünler ve cenazeler verilebilir.
ETKİLİ İLETİŞİM KONULARI

İletişim aile üyeleri arasındaki sözlü ya da sözsüz bilgi paylaşımını kapsar. Aile sistemi içindeki değişken
konularla ilgili bilgi paylaşımı yapılır. Eğer aileler sağlıklıysa üyeler birbirlerine çok da açık olmayan
konularda bile bilgi aktarmayı sağlarlar. Bu tür ailelerde destek, anlayış ve empati vardır.

DİNİ / RUHSAL YÖNELİM

Dini/ruhsal yönelim aileler üzerinde büyük bir önem taşır.dini inançlar ve uygulamalar ailenin bir arada
olmasını sağlar. Bazı gruplarda geleneksel olarak diğer faktörlerden daha büyük öneme sahiptir.

POZİTİF ANLAMDA BİR KRİZLE BAŞEDEBİLME YETENEĞİ

Yaşam döngüsünde aileleri etkileyen birçok kriz çeşidi bulunmaktadır. Genelde krizler beklenmeyen bir
olay olduğunda gerçekleşir. Örneğin yeni bir hayata başlama, iş bulma veya evlenme şeklinde aileden
birinin ayrılması olabilir. Bu tür durumlarda olayın genel doğası bilinir ancak spesifik öğeleri tahmin
edilemez. İşlevli ailelerde bu zamanlarda baş edebilme, deneyimli kişilerden tavsiyeler alma, tekrarlama,
boş verme veya duygularını ifade etme şeklinde yollar bulunur.
Olayların olmadığı durumlarda henüz gerçekleşmeyen veya beklenmeyen olaylar gerçekleşir. Sağlıklı
çocuklara sahip olamayan çiftler veya hayatlarında mali hedeflerine ulaşamama bu tür durumlara örnek
olarak gösterilebilir. Bu koşullarda aileler bir kriz içine girerler. Sağlıklı aileler birbirleriyle duygularını

paylaşarak ve destek olarak bu durumlardan kurtulmaya çalışırlar.
BİREYLERİN CESARETLENDİRİLMESİ

Aileler bir sistem gibi çalıştığı için en zayıf üyeleri kadar güçlü olabilirler. Ailelerin bireylere yetenekleri ve
becerilerini geliştirmeleri için destek olmaları beklenir. Bu tür bir süreç sistematik olarak gerçekleşir ve
aile yaşam döngüsü içinde yer alır.
Cesaretlendirme yaşam döngüsü içinde belli zamanlarda önem kazanır. Cesaretlendirmenin gerektiği
durumlar:

Okul çağındaki çocukların eğitim süreçleri
Ergenlerin fiziksel değişimleri ve arkadaş grupları
Genç yetişkinlerin ailelerinden ayrıldığı süreçte kendilerine ait fizyolojik ve fiziksel gelişimlerinin hayalleri
ve olanakları doğrultusunda sağlanması

BELİRGİN ROLLER

Roller diğer aile üyeleriyle karşılıklı aktiviteleri içeren belirli ve tekrarlayan davranışlardır. Sağlıklı
ailelerde roller belirgin, uygun dağıtılmış, ortak şekilde karar verilmiş, birleşik ve harekete geçirici ve
mümkün olduğunca esnek olarak hazırlanmalıdır.
Aileler için belirlenen gerçek roller yaş, kültür ve geleneğe göre belirlenir.

BÜYÜME-ÜRETİM YAPISI VE GELİŞİM KONULARI

Sağlıklı aileler belirgin ve uygun büyüme-üretim yoluyla organize olurlar. Aileyi bir arada tutmak için farklı
nesilden birleşmeler (örneğin anne ve kızın bir takım gibi davranması) veya çatışma üçgenleri Eğer
olursa ebeveynler çatışma içinde olurlar.
Yaş ya da işlev nedeniyle aile üyelerinin mantıksal grup oluşturmaları gibi alt sistemler üyelere belli
görevler yükler. Aile sisteminde bu görevler belli sınırlar içersinde yer alır. Eğer ailenin bir üyesi sınırı
aşarsa aile baskısı onu çizgiye geri getirir.

AİLE YAŞAMI VE STRES NEDENLERİ

Stres her ailenin yaşamında bir bölümdür. Bireylerde olduğu gibi aileler de stres nedeni olan olayları
sağlıklı bir şekle dönüştürmeye çalışırlar. Daha sağlıklı olan aileler bazen durumlara hazır olmalarına
bağlı olarak bunu birçok farklı şekilde yapmaya çalışırlar.
Aile stres nedenleri yatay ve dikey olmak üzere iki gruba ayrılır.
Dikey stres nedenleri davranışlar, beklentiler, sırlar ve miraslar gibi geçmiş ve şimdiki zaman durumlarını
karşıtlık yaratan nedenlerdir. Bu stres nedenleri geçmiş nesillerden gelen tarihi ve miras özelliği taşıyan

durumlardır. Yatay stres nedenleri şimdiki zamanla ilgili yaşamın sunduğu durumlardır. Gelişmeye açık
ve yayılabilirdir.

Bu nedenlerin çoğu yaşam döngüsü geçişleri içinde tahmin edilebilir ve beklenen durumlardır. Diğerleri
tahmin edilemeyen, örneğin zamansız ölüm, kronik bir hastalık veya işten atılma gibi durumlardır.
Bazı gelişmekte olan stres nedenlerinin oluşumu ve etkisi tahmin edilebilir. Örneğin ailenin yapısı. Onun
dikey ve yatay stres nedenleri zamanla yönetilebilir.
Örneğin aile yaşamına yeni bir neslin eklenmesi durumunda aileler çocuklarının yetişmesini, evden
ayrılmasını, ve yeni ailelere başlamalarını planlarlar.

BEKLENEN YAŞAM STRES NEDENLERİ

Aileler işlevlilik derecelerine göre bazı stres nedenlerini bekliyor olabilirler. Gelişimsel stres nedenleri
(yaşa ve yaşam basamağına bağlı olanlar gibi) ve durumsal stres nedenleri (duygularla baş edebilme
gibi) gibi nedenler bunlardandır. Bazı stres nedenleri şimdiki zamanda olan iş, okul ve sosyal işlevlerle
ilgilidir. Diğerleri doğal olarak geçmişten gelenlerdir.

Aile üyelerinin genel olarak stres nedenleri;

Ekonomik ve mali
Çocukların davranışları
Çiftlerin yetersiz sürelerde birlikte olmaları
Çocuklarla iletişim
Yetersiz kişisel zaman
Yetersiz aile oyun süresi
Genelde çoğu stres nedeni zamansızlıktan kaynaklanmaktadır. Bu tür stres durumlarında aileler
sorunları planlama yaparak, beklentileri azaltarak ya da her ikisini birden yaparak çözebilirler.

BEKLENMEYEN YAŞAM STRES NEDENLERİ

Aile üyeleri sürprizlerle ya da kontrolleri altında olmayan şeylerle karşılaşabilirler. Eğer bu yaşam olayları
çok erken olursa, gecikirse, ya da gerçekleştirilemezse, sağlık, mutluluk ve iyi olma hali etkilenir.
Ailelerin ve aile üyelerinin işlevselliği açısından zamanlama çok önemlidir. Eğer birinin yaşamında evlilik
daha erken ya da geç olursa bu olayla ilgili koşulları kabul etmek ya da onlarla baş etmek zorlaşır.
Bir başka değişken ise aile gelişimi ve çevreye uyumdur Bazı çevreler ailelerin gelişimine ve
beklenmedik krizleri çözmelerinde yardımcı olurlar, bazıları ise bunu yapamayabilirler. Örneğin mali
durumunda gerileme olan bir ailenin, düşük gelirli bir çevrede yaşaması gibi. Bu durumda aile eski
işlevselliğini kazanmakta zorlanabilir.

Bu durumlara ek olarak aileler yaşam döngülerinde başka beklenmeyen olaylarla da karşılaşabilirler.
Bunlar:
Rastlantı
Fiziksel/psikolojik travma
Başarı ve başarısızlık
Rastlantı:

Bir kişinin ya da olayın önemli bir değişim sonucunda bireysel ya da ailevi olarak nasıl tepki vereceğini
ölçmek mümkün değildir. İki ailenin bir tatil sırasında arkadaş olması; çocuklarının evlenmesi, iş
anlaşması gibi sonuçlar doğurabilir.
Fiziksel/psikolojik travma:

Tesadüfi durumlar olduğunda, beklenmeyen yıkıcı, hayati yada dönüm noktaları gibi sonuçlar doğabilir
ve aileler kendilerini fiziksel ya da psikolojik travma içinde bulabilirler. Hortum, deprem ya da yangın gibi
doğal afetler aileler için travmalara neden olabilir. Bu travmalar ailenin organizasyon yeteneğini ve
adaptasyonunu bozabilir.
Başarı ve başarısızlık:

Bu iki durum da aileler ve bireyler için hazırlanılmamış olaylardır. Piyango kazanmış bir aile paranın nasıl
tüketileceği ile ilgili tartışmalara girebilir.

AİLE YAPISI VE İŞLEVSELLİĞİ

Stres dışında aile sağlığını ve işlevsizliğini etkileyen bir diğer faktör; yapı ve organizasyondur. Katı yapılı
bir aile bir kriz durumuna en iyi şekilde cevap verebilir veya sıkıca organize olmuş bir aile eğlenceli
durumlarda en iyisini yapabilir.
Aile üyelerinin rolleri, aile yapısının bir parçası olarak hareket eder ve aile sağlığı üzerinde değişikliğe
neden olur. Örneğin orta sınıf bir ailede organize bağlılık, geleneksel cinsiyet rolü, rol esnekliği ve
paylaşılan roller kocanın sağlığı ile doğru orantılıdır ve organize bağlılık ile değişken paylaşım kadının
sağlığı ile doğru orantılıdır.

Ortak aile organizasyon yapıları:

Simetrik / Tamamlayıcı
Bağlayıcı / Uyumlu

SİMETRİK TAMAMLAYICI AİLELER

Batı toplumunda aileler işlevlerine göre çeşitlenirler. Her ne kadar bazıları öncelikle simetrik ve diğerleri
genellikle tamamlayıcı olsa da çoğu başarılı çiftler her iki şekilde etkileşim içindedirler. Simetrik ilişkide
etkileşim davranış benzerliğine dayanır. Örneğin erkek ya da kadın hem dışarıda çalışır hem de evde
çocuğa bakar.
Tamamlayıcı ilişkide aile üye rolleri daha kesin bir şekilde belirlenmiştir. Örneğin aile üyelerinden biri
baskındır diğeri çekiniktir, biri mantıklıdır diğeri duygusaldır. Eğer üyeler görevlerini yapmakta başarısız
olurlarsa diğer üyeler olumsuz etkilenir. Bazen bu roller cinsiyete göre belirlenir.

BAĞLILIK UYUMLULUK

Zamanlamayı ihmal edersek bütün aileler, aile bağlılığı ve uyumu ile baş etmek durumundadır. Bu iki
boyutun dört çeşiti vardır.

Uyum için belirlenen seviyeler;

(1) katı
(2) yapılı
(3) esnek
(4) karmakarışık.
Yapılı ve esnek kategoriler işlevlilik ile ilgili en ılımlı seviyelerdir.

Bağlılık için belirlenen seviyeler;

(1) serbest
(2) ayrı
(3) bağlı
(4) ağa düşürülmüş
Ağa düşürülmüş bağlılığın yüksek seviyeleri ya da serbestliğin düşük seviyeleri aileler için problem
yaratıcı olur.

AİLELERİN BAŞA ÇIKMA STRATEJİLERİ

Sağlıklı ve işlevsiz ailelerin başa çıkma stratejileri nitel ve nicel olarak çeşitlilik göstermektedir.

Stres nedenini tanımlama yeteneği
Durumu tek bir üyenin problemi olarak görmektense ailenin problemi olarak görmek
Suçlamaya yönelik yaklaşımdan çok çözüme yönelik yaklaşım

Diğer aile üyelerine hoş görülü davranmak
Diğer aile üyelerine bağlılık göstermek
Üyeler arasında açık ve belirgin iletişim
Yüksek aile bağlılığı
Rol esnekliği
Aile içinde veya dışında kaynakların uygun şekilde kullanımı
Fiziksel şiddetin olmaması
Kötü muamelenin veya küfrün olmaması
Birinci-düzey değişimler–sonuç getirmeyen ve durumu kötüleştiren tepkiler- yerine ikinci-düzey değişim –
sorunu çözmeye yönelik yeni kurallar ve davranışların geliştirilmesi, öğrenilmesi- stratejilerinin
kullanılması
İyi işlevli ailelerde stresten kurtulmak için kullanılan diğer stratejiler:

Stresin olumlu olabileceğini ve değişebileceğini fark etmek
Stresin genelde geçici olduğunu anlamak
Çözüm bulmak için birlikte çalışmaya odaklanmak
Stresin normal yaşamın bir parçası olduğunu anlamak
Stresle baş etmek için uygulanan kuralları değiştirmek ve strese neden olan olaylar bittiğinde bu zaferi
kutlamak
AİLELERLE ÇALIŞIRKEN SAĞLIĞIN ANLAMI

Sağlıklı ailelerle çalışmak karmaşık bir süreçtir. Hem ailelerin karışıklılığı hem de bireyleri araştırırken
edinilen önyargı, çoğu klinik uzmanının, ailelerin dikkatli araştırılması konusunda zorlamaktadır. Yine de
aile terapistlerine yardımcı olan bazı yollar vardır:
Ailelerin karmaşıklığını kabul etmek ve aile üyeleri arasındaki sistemsel etkileşimin farkında olmak çok
önemlidir. Örneğin; eğer bir aile üyesi alkol kullanıyorsa terapist problemi tanımlamak için çalışabilir ve
gizliliğin işlevsizliğini kırar ve yüzleştirerek ama kibar bir şekilde çalışır.
İşlevsiz ailelerin bile yeterli ya da ortalamanın üstünde performans gösterdikleri alanlar olduğunu görmek
önemlidir. Çünkü deneyimsiz terapistler aileleri aşırı hasta görebilirler, bu yüzden aileleri patoloji olarak
görmeye az eğilimli olmak önemlidir.
Sağlıklı aileleri bilmek, aşırı bağlı ya da serbest ailelerin aile yaşam döngülerindeki gelişme evrelerini
daha iyi incelemek açısından yararlıdır. Bu tip bir bilgi terapistler açısından normal ve sağlıklı olan
davranışın ne olduğunu anlamaları ve böylece normal ve sağlıklı olmayan durumlara odaklanmalarını
sağlar.
Sağlıklı ailelerin karakteristiklerini ortaya çıkarmanın üçüncü bir avantajı sağlık ve patolojinin gelişmeye
açık olduğunu anlama sürecidir. Örneğin orta yaşlarda çiftler birlikte büyürler ve çocuklarıyla ilgilenirken
daha az stres ve tartışmayla işlev görürler. Bu tip bilgi klinik uzmanlara değişimin mümkün olduğunu
görmeye yardımcı olur. Terapistler sağlığın ve işlevsizliğin gelişimsel ve durumsal olduğunun farkında
olmalıdırlar.
Sağlıklı ailelerle çalışmanın bir diğer anlamı terapistlerin eksiklik ve gücün ayrıntılarına inmelerini
sağlamasıdır. Sağlıklı ailelerin de zayıflıkları vardır ve işlevsiz ailelerin de gücü vardır. Sırlar, tartışma,
kıskançlık, suçluluk ve günah keçiliği de aynı açıklık, uyumlu çalışma, saygı, anlayış, ve sorumluluk alma
gibi her aileden mevcut olabilir.
Davranışların aralığı ve genişliğini anlamak terapistlere stresli ailelerin potansiyel olarak nasıl etkili

yollarla mücadele ettiklerini ve sağlıklı ailelerin nasıl gelişim gösterdiklerini anlamaya yardımcı olur.
Sağlıklı aileleri çalışmak ile ilgili son durum eğitimsel olandır. Yaşamdaki potansiyel stres kaynaklarını
fark etmek terapistlere bir aile ve onun üyelerini ileri durumlarla baş etme konusunda hazırlama imkanı
sağlar.

Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır, tanı ve tedavi için mutlaka doktorunuza başvurunuz.

Yazar

Bayram Şimşek Psikoloji, Pedagoji Uzm. Kl. Psk.

Randevu al Profili görüntüleyin

Yorumlar: (0)