SALGIN HASTALIK: DİYABET

Çoğumuza bir dilek tut dendiğinde şüphesiz dileklerimizin arasında sağlıklı, mutlu bir hayat yer alır. Ancak sağlıklı hayatı bu kadar istememize rağmen hızlı akan hayatın içinde bir yandan da istediğimiz sağlıklı hayatı iteriz. Yediden yetmişe çoğu kişi hızla değişen hayat koşullarına ayak uydurma telaşı ile günlerin nasıl geçtiğinin farkına varmıyor. Hatta öyle ki gün içerisinde çoğumuz midemizi bile dinleyemiyor, öğünlerimizi atlamak zorunda kalıyoruz. Bunun sonucunda ise gün sonunda yorgunluk, bitkinlik ile karşı karşıya kalıp akşam yemeğinde ne bulursak yeme eğiliminde oluyoruz. Bu kısır döngü bizi her geçen gün içine alıyor ve başta diyabet olmak üzere birçok sağlık sorununa neden oluyor.

Diyabet, pankreasın yeterli miktarda insülin hormonu üretmemesi veya ürettiği insülin hormonunun etkili bir şekilde kullanılamaması durumunda gelişen kronik ve gün geçtikçe artan bir hastalıktır. Yapılan son araştırmalar % 8,3’ü yetişkin olmak üzere dünyada toplam 382 milyon diyabetli birey olduğunu, 25 yıldan kısa bir zaman içerisinde ise diyabetli birey sayısının 592 milyona çıkacağını gösteriyor.

Gün geçtikçe salgın hastalık haline gelen diyabetten korunmak için:

KİLO VERİN

İdeal kilonuzda olmanız diyabet riskinizi %70 azaltmakta ve size daha kaliteli bir yaşam sağlamaktadır. İnsulin, pankreasın beta hücrelerinden sentezlenen, kan şekerini düzenlemede görev alan bir hormondur. Kilo aldıkça insülinin etkisi azalır ve insüline karşı direnç gelişebilir. Yani vücudunuzdaki yağ oranı ne kadar fazlaysa insülin hormonunuz o kadar olumsuz etkilenir. Bunun sonucunda pankreas yorulur ve zamanla insülinin üretiminde sorunlar gözlenir. Bu sorunların ortadan kalkması için obez bireylerde öncelik fazla kiloyu vermek olmalıdır.

LİFLİ BESİNLER TÜKETİN

Lif yani posa karbonhidrat emilimini yavaşlatarak kan şekerinin hızla yükselmesini önler, kan şekerini dengeleyici olarak görev yaparak diyabete yakalanma riskini azaltır. Günlük alınan posa miktarı 20- 30 gram olacak şekilde ayarlanmalıdır.

Lif tüketiminizi arttırmak için:

• Ana öğünlerde sebze veya salata tüketilmeli,

• Ara öğünlerde meyve veya kuruyemiş tüketilmeli,

• Meyve suyu değil meyve tüketilmeli özellikle kabuğu ile tüketilebilen meyveler kabuklu tüketilmeli,

• Ekmek tercihiniz beyaz ekmek yerine tam buğday/ çavdar/ kepekli/ tam tahıllı ekmek olmalı,

• Pirinç pilavı, makarna yerine bulgur pilavı, tam tahıllı makarna, kepekli makarna tercih edilmeli,

• Haftada en az iki defa kuru baklagillere yer verilmelidir.

ALKOLE DİKKAT

Alkol pankreası yoran ve dolayısıyla insülin direncini olumsuz etkileyerek diyabet riskini arttıran bir içecektir. Bir şey yenmeden tüketilen alkol ciddi hipoglisemiye, alkol ve alkol ile birlikte yenilen yiyeceklerin miktarının artması ise hiperglisemiye neden olabilir. Bu nedenle çok sık tüketilmemeli ve tüketildikten sonra nasıl telafi edileceği, vücuda en az nasıl hasar bırakabileceği bilinerek tüketilmelidir.

Alkol değişim tablosu:

1 duble rakı = 5 dilim ekmek

1 kadeh şarap = 1, 5 dilim ekmek

1 şişe bira = 3 dilim ekmek

DÜZENLİ VE SIK SIK BESLENİN

Diyabette ve diyabetin önlenmesinde hangi besini tükettiğiniz, ne kadar tükettiğiniz kadar ne zaman tükettiğinizde önemlidir. 3-4 saatten fazla yemek yenmemesi hipoglisemiye neden olurken aniden yemek yeme davranışı hiperglisemiye neden olabilir. Hipoglisemide hiperglisemide istemediğimiz iki durumdur. Bu nedenle gün içerisinde düzenli, sık sık, kontrollü yapılan öğünler kan şekerinizi düzenleyici, diyabeti önleyici ve metabolizmanızı çalıştırarak formunuzu korumaya yardımcıdır.

KARBONHİDRATLARDAN KORKMAYIN

Günlük diyetle mutlaka alınması gereken en önemli besin ögesi olan karbonhidratlardan korkulmamalı sadece hangi karbonhidrat türünün tüketilmesi gerektiği bilinmelidir. İçerisinde beyaz un ve sofra şekeri bulunan her türlü besin, pirinç kan şekerini dengesini bozan basit karbonhidratlardandır. Bu nedenle bu düşman besinlerden uzak durulmalıdır. Kan şekerinde düzensiz dalgalanmalara neden olmayan kompleks karbonhidratlar tercih edilmelidir. Tam tahıllı ürünler, bulgur, kepekli makarna, kepekli pirinç kompleks karbonhidratlardandır.