Ses Kısıklığı

Ses tellerinin titreşiminde ya da ses tellerini saran tabakada meydana gelen sorunlar nedeniyle ses kalitesinin ve tonunun bozulmasına ses kısıklığı denilir. Sesin oluşumunda, akciğer havayı pompalar, gırtlakta ses telleri vardır ve ses telleri kapanarak sesin dar bir yerden geçmesi sağlanır. Sesin oluşumunda; akciğerler, ses telleri ve sesi şekillendiren dil, dudak, çene kasları önemli rol oynar. Ses oluşumundan vokal kordlar adı verilen ses telleri çok önemlidir. Ses kısıklığı genellikle ses tellerinin tahriş olması veya zarar görmesi gibi problemlerden kaynaklanmaktadır. Ses telleri, ses kutusu olarak adlandırılan ve gırtlakta bulunan bir oluşumun parçasıdır. Ses telleri ve arasında bulunan boşluğa glottis adı verilir. Ses oluşumu sırasında akciğer havayı pompalar ve ses telleri kapanarak sesin dar bir yerden geçmesi sağlanır. Ses kısıklığının temel nedeni ise ses telleri arasındaki rima glottis adı verilen bu boşluğun yetersiz kapanmasıdır. Konuşurken seste takılma hissi, sesin boğuk çıkması, sesin aralıklı olarak kesilmesi ve ses seviyesinin düşük olması gibi durumlar ses kısıklığıyla ortaya çıkar. Kişide; daha ince, daha kaba, çatallı, çabuk yorulan, sürekli kısılabilen, fısıltı şeklinde olan, hatta bazı enfeksiyonlarda hiç çıkmayan ses kısıklıkları yaşanır.

Ses Kısıklığı Nedenleri

- Üst solunum yolu enfeksiyonlarında ortaya çıkan ve akut larenjite neden olan grip, nezle gibi enfeksiyonlar ya da sinüzit ve bronşit hastalıkları

- Sesin yanlış ve aşırı kullanımı; yüksek sesle konuşma, bağırma, çığlık atma, uzun süreli şarkı söylemek

- Alerjik durumlar

- Uzun süren ve geçmeyen öksürük durumu

- Aktif sigara kullanımı ya da uzun süreli pasif içiciliğe maruz kalma, aşırı alkol ve kafein tüketimi

- Larenjit (bakteriler,virüsler,mantarlar); ses tellerinin olduğu yutak bölgesinin iltihaplanması ve boğaz ağrısı yaşanması durumu

- Aşırı kuru ve tozlu ortamlarda bulunmak ve kirli havaya maruz kalmak

- Ses tellerinde nodül, polip veya kist oluşumu; nodül oluşumu genellikle ses tellerini sık kullanan meslek gruplarında (öğretmen, şarkıcı, imam..vs) görülür. Polip ve kist durumları sesin kötü kullanımı sonucunda iyi huylu oluşumlardır. Her iki durumda ses terapisiyle tedavi edilebilir. Ses terapisi yeterli olmazsa cerrahi müdahale düşünülür.

- Toksik maddelerinin solunmasına maruz kalmak

- Nörolojik hastalıklar; Multipl Skleroz, Parkinson Hastalığı gibi

- Reflü; asit reflü durumu asitli olan mide içeriğinin yemek borusuna geri kaçmasıyla boğaza geri gelerek boğazda yanma ve acı su tadı oluşturması ses tellerinde tahrişe, öksürüğe ve ses kısıklığına neden olabilir.

- Gırtlak, tiroid ve akciğer kanserleri

- Erkeklerde ergenliğe geçiş dönemlerinde ses tellerinde kalınlaşma

- Bazı pskilojik sorunlar

Ses kısıklığı yaşayan kişiler ilk olarak ılık su ve bitki çayları gibi boğazı yumuşatan içecekler yardımıyla 3-5 gün içerisinde bu ses kısıklığını ortadan kaldırabilirler. Grip, soğuk algınlığı ve larenjit duruma bağlı ortaya çıkmışsa bunların tedavi edilmesinin ardından ses kısıklığı geçer. Ancak bu durum ilaç tedavilerine ve sesinizi dinlendirdiğiniz durumlarda bile devam ediyor ve 10-15 gün geçmiyorsa o zaman mutlaka uzman bir KBB doktoruna başvurulmalıdır.

Ses Kısıklığı Tedavisi

Ses kısıklığı bir hastalık değildir ve başka hastalıkların belirtisidir. Tedavisi de hastaya göre değişiklik gösterir. Ses kısıklığı birçok nedene bağlı olarak ortaya çıkabileceği için öncelikle doktorunuz sizin öykünüzü dinler. Böylece doktor hasta hakkında fikir sahibi olur. Tedavi altta yatan nedene bağlı olarak şekillenir. Ses kısıklığının boyutu kadar hastanın ses kısıklığından ne kadar rahatsız olduğu ve beklentileri de tedavinin şekline yön verir. Ses kısıklıkları için endoskopik gırtlak muayenesine gerek duyulur. Muayeneden sonra aşırı kullanımına bağlı ses kısıklıklarında sesin dinlendirilmesi istenir. Enfeksiyona ya da mide reflüsüne bağlı durumlarda ilaçlı tedaviler uygulanır. Reflü bulguları var ve ses tellerine ödem gibi durumlar gözükmüş ise diyet tedavisi ve antiasit ilaçlar tedavisi verilir. Larenjit, nodül, polip, kist gibi hastalıklarda teşhis muayene ile konduğu için tetkik yapılmaya ihtiyaç duyulmaz ve böyle durumlarda ses eğitimi için hasta ses terapistine gönderilir. Bu durumda hastanın sesini dinlendirmesi çok önemlidir. Çünkü özellikle akut larenjit dönemlerinde ses yoğun bir şekilde kullanılmaya devam ederse ses tellerinde kanamayla sonuçlanabilen ciddi yaralanmalara neden olabilir. İyi huylu nodüller, polipler, ses tellerinde travma ve gırtlak kanseri gibi durumlarda ameliyat gerekebilir.

Ses Kısıklığı Önlemek İçin Neler Yapılmalıdır?

Ses kısıklığı tedavisinde kişinin bulunduğu ortam da çok önemlidir. Kuru havayı solumak boğazı tahriş eder ve bu durumda ses tellerinin iltihaplanmasına neden olur. Bu durum özellikle havalandırmaların az olduğu kışın ortaya çıkar. Bu yüzden kışın kalorifere ıslak havlu asmak veya buhar makinesi kullanmak havanın nemlendirilmesine yardımcı olur. Böylece sağlanan nemli hava balgamın inceltilmesi ve boğazdaki tahrişin iyileşmesine yardımcı olur. Yazın veya kışın kullanılan klima da havayı kurutan bir durumdur.

Ses tellerinin aşırı kullanımından kaçınılmalıdır. Ses kısıklığının geçmesi için yapılacak en önemli şeylerden biridir. Sesinizi olabildiğince az ve zorlamadan kullanmanız iyileşmenize yardımcı olacaktır.

Sigarada ses kısıklığını tetikleyen bir maddedir. Özellikle bu dönemde sigara ve aşırı alkol tüketiminden uzak durulması gerekmektedir.

Günlük su miktarı tüketiminin fazla olması boğaz tahrişini önleyerek ses tellerinin nemli kalmasını sağlar. Bitki çayları da ses kısklığına iyi gelecektir.