Skolyoz Nedir?

Skolyoz bir omurga eğriliğidir. Normal ve sağlıklı omurgada, omurlara arkadan bakıldığında boyun, sırt ve bel bölgelerinde düz bir hat şeklinde uzanır. Skolyozda ise omurlar sağa sola doğru yer değiştirir aynı zamanda kendi eksenlerinde dönerler. Bu nedenle üç boyutlu bir şekil bozukluğudur. Travma, doğumsal gelişim bozukluğu ve duruş bozukluğu gibi sebeplerle gelişebildiği gibi çoğunlukla da sebebi bilinmemektedir. Omurga dışında diğer kemiklerde de kaymalar olduğu için duruş ve görüntü bozukluğu ortaya çıkar. Gelişme çağındaki çocuklarda bu durum sebebiyle anormal yüklenme ve bunun sonucunda deformiteler oluşur.

SKOLYOZ BELİRTİLERİ NELERDİR?

Skolyoz erken dönemde belirti göstermeyebilir. Çoğunlukla şikayet oluşturmadığı için geç fark edilebilir. Kişiyi doktora götüren ilk bulgu görüntü bozukluğudur. Nedeni bilinmeyen skolyozda fark edilen omuzun diğerine göre daha yüksekte olmasıdır. Bunun dışında sırtın bir bölümünde kabarıklık, kalçaların aynı seviyede durmaması gibi simetri bozuklukları da görülür. Bu kişilerde en çok karşılaşılan sorun sırt ve bel ağrısıdır.

SKOLYOZ GÖRÜLME SIKLIĞI NEDİR?

Skolyoz, toplumda yaklaşık %2 ila 4 oranında görülür. Bunlardan çok büyük bir kısmı düşük dereceli eğriliklerdir. Kız çocuklarda erkek çocuklara göre yaklaşık 8-10 kat daha sık görülebilir. Omurgasında eğriliği olan kişilerin ancak yüzde 10’unda skolyoz, tedavi gerektirecek dereceye ilerler.

SKOLYOZ TÜRLERİ

İdiopatik skolyoz(nedeni bilinmeyen skolyoz):

Skolyoz vakalarının yüzde 80’den fazlasının nedeni bilinmemektedir. Skolyozun en sık görülen şeklidir. Özellikle kız çocuklarda hızlı büyümenin yaşandığı ve iskeletin geliştiği ergenlik döneminde ortaya çıkmaktadır. 0-3 yaş grubunda görülen infantil başlangıçlı idiopatikskolyoz, 4-9 yaş arasında görülen Jüvenil başlangıçlı idiopatikskolyozaı 10-18 yaş arasında görülen de adolesan başlangıçlı idiopatikskolyoz adını alır.

Doğuştan (konjenital) skolyoz:

Anne karnındaki çocuğun gelişimi sırasında ortaya çıkan omurga anomalilerine bağlı bir skolyoz türüdür. Konjenital skolyoz ilk yıllarda hızlı bir ilerleme gösterir. Bu sebeple erken dönemlerde ortaya çıkan konjenital skolyozun tedavi süreci küçük yaşlarda cerrahi müdahaleyi gerektirebilir.

Nöromuskuler Skolyoz:

Nöromusküler skolyozun temel nedenleri arasında kas veya sinir hastalıkları yer alabilmektedir. Sinir hastalıkları beyin ve omurilikten kaynaklanabilir; kas hastalıkları ise çocukluk ve daha ileriki dönemlerde görülebilir. Nöromusküler skolyozda, idiyopatik skolyozun aksine solunum sıkıntısı ve duyu kusurlarına daha çok rastlanabilmektedir. Bu grupta yer alan hastalarda da teşhis ve tedavinin erken dönemde yapılması ilerleyici kusurların ortadan kaldırılmasında son derece önem taşımaktadır. Erken dönem tedavisiyle çocuktaki eğriliğin ilerlemesi yavaşlatılarak ortaya çıkabilecek olumsuzlukların önüne geçmek mümkün olabilmektedir.

SKOLYOZ TANISI NASIL KONUR?

Hem muayene bulguları hem de radyolojik incelemelere (Röntgen, Manyetik Rezonans Görüntüleme, Bilgisayarlı Tomografi, vb.) göre tanı konulur. Fizik muayene sırasında, hasta öne doğru eğildiğinde eğrilik ayakta durur pozisyondan daha belirgin gözükür. Farklı pozisyonlarda omurga röntgenleri (Ön-arka, yan, yanlara eğilerek,…) ve skolyozometre (omurganın eğrilik miktarını ölçen bir alet) ölçümleri, skolyozun miktarını belirlemede kullanılan tanı yöntemleridir.

SKOLYOZ DERECELERİ VE TEDAVİSİ

Skolyoz tanısı omurga eğriliğinin derecesine bakılarak konur. Omurganın görüntüsüne göre eğrilik, bir açı olarak derece cinsinden ölçülür. Skolyoz derecesini ölçen açıya “cobb açısı” denir.

10 derecenin altındaki eğrilikler skolyoz değil, asimetri olarak tanımlanır. Skolyoz tanısı için eğriliğin 10 derece üzerinde olması gerekir.

Omurgadan birden fazla eğrilik varsa tek bir skolyoz derecesinden değil skolyoz derecelerinden bahsetmek gerekir.

Skolyozun ölçümünde skolyometre isimli bir ölçer de kullanılır. Ancak eğrilik değil eğriye eşlik eden rotasyonun (dönmenin) derecesi belirlenir.

20 derecenin altındaki eğriliklerde hasta yakından izlenir. Aynı zamanda sırt ve bel egzersizleri ile yüzme önerilir. Herhangi bir girişim (korse tedavisi ya da cerrahi) yapılmaz.

Skolyoz derecesi 20-40 derece arasında ve büyüme potansiyeli olan kişilerde korse tedavisi tercih edilebilir

Skolyozun derecesi 40 dereceden fazlaysa ise skolyoz ameliyatı gündeme gelir.

SKOLYOZ TEDAVİSİ:

Skolyozun ilerleme potansiyeli ve büyümenin durmuş olup olmadığı tedavi kararını etkiler. Çocuk ne kadar küçük olursa, eğriliğin ilerleme potansiyeli o kadar yüksek seyreder.

Çeşitli manuel terapi uygulamalarıyla ve skolyoz egzersizleri ile hem ağrılardan kurtulup hem de omurgadaki şekil bozukluğunun düzeltilmesi amaçlanır.

Büyümenin başlamadığı çocuklarda 15 derece altındaki Cobb açısı varsa genellikle uzman takibi önerilir. Cobb açısı 15-20 derece olanlarda özel skolyoz egzersizleri ve rehabilitasyon programları sürdürülmelidir. Cobb açısı 25 derecenin üzerinde olan çocuklar için yoğunlaştırılmış skolyoz rehabilitasyon programları uygulanmalıdır.

Eğriliğin yönüne ve kişiye göre düzenlenen bizim yoğunlaştırılmış özel egzersiz programında amaç; sensorimotor ve hareket temellerine dayanan üç boyutlu skolyoz tedavisidir. Bu özel egzersizlerle, hastanın asimetrik duruşunun düzeltilmesi ve günlük yaşam aktiviteleri sırasında düzgün bir postüre sahip olması hedeflenir.