Sosyal Kaygı Bozukluğu Tedavisinde Bilişsel Davranışçı Terapi

Sosyal Fobi Nedir?

Sosyal anksiyete bozukluğu (sosyal fobi), kişinin utanç verici bir şey yapacağı, başkaları tarafından yoğun incelemeye maruz kalacağı, aşağılanacağı ya da küçük düşürüleceği korkusu olarak tanımlanmaktadır. Bunun sonucunda birey söz konusu toplumsal ortamlardan kaçınmakta ve bu tarz ortama girdiğinde yoğun kaygı ve korku tepkileri göstermektedir.

Sosyal Fobi Kişinin Gündelik Yaşamını Nasıl Etkiler?

Sosyal fobisi olan birey geçmiş yaşantı ve deneyimleri sonucunda sosyal ortamları bir tehdit olarak algılamaktadır. Bu ortamlarda iyi bir izlenim bırakmak istese de rezil olacağı ya da küçük düşürüleceğine dair olumsuz bir ön yargısı vardır. Dikkatlerini tamamen kendisine ve bu tarz düşüncelere yönlendiren birey kendisiyle ilgili olumsuz varsayımlarda bulunur.  Bunun sonucunda birey ‘’güvenlik davranışları’’ sergilemeye başlar.

Sosyal fobisi olan bireyler sanki bir suç işlemiş ve yakalanacakmış gibi gözlük takabilir ve yüzlerini gizleyecek kıyafetler giyebilir, bir şey söylemeden önce söyleyeceklerini ezberleyebilir ya da odanın karanlık köşesinde oturmayı tercih edebilir. Kişi bu tarz güvenlik davranışlarıyla diğer insanların dikkatlerini üzerine çekmekten kaçınır fakat bu davranışlar aksine kişinin ortamda daha çok dikkat çekmesine neden olabilir.

Güvenlik davranışları ile kaygı düzeyi daha da artan bireyin kendisine yönelik olumsuz eleştirileri artar. Aynı zamanda fiziksel ve zihinsel belirtilerinde negatif yönde artış olan birey bunların sonucunda performans düzeyinde gerçek anlamda düşüşe neden olur. Bu durum kişinin sosyal ortamlardan daha çok kaçınmasına ve bu ortamlara girdiğinde daha yoğun kaygı yaşamasına neden olur.

Sosyal Kaygı Bozukluğu Tedavisi Basamakları

Terapötik İttifak, Değerlendirme, Psikoeğitim

Bilişsel Yeniden Yapılandırma

Sosyal Beceri Eğitimi

Sosyal Kaygı Durumlarıyla Yüzleştirme

Nüksü (Tekrarlama) Önleme

Sosyal fobisi olan kişiler yeni tanıştıkları biriyle iletişim kurarken kaygı yaşayabilirler. Bu nedenle tedavi sırasında öncelikle bireyin kendisini rahat hissetmesi ve yaşadığı problemleri doğru ifade etmesi amaçlanmaktadır.

Daha sonra bilişsel yeniden yapılandırma ile danışanın bilişsel çarpıtmaları ve olumsuz otomatik düşünceleri üzerinde durulmaktadır. Yukarıda belirtildiği üzere sosyal anksiyetesi olan bireyler yoğun kaygı yaşadıklarında kendileri ve çevrelerindeki olayları negatif şekilde yorumlama eğilimindedir. Negatif bilişlerin ortaya çıkarılmasında terapistler maruz bırakma yönteminden yararlanmaktadır. Danışandan kendisinde kaygı uyandıran durumları gözünde canlandırması daha sonra terapiste anlatması istenir. Bu sayede terapist danışanın negatif düşüncelerine müdahale etme olanağı bulmaktadır Bu aşamada terapist ve danışan birlikte hareket ederek emin adımlarla ilerlemektedir.

Sosyal beceri eğitimi Adana sosyal fobi tedavisinde bilişsel davranışçı terapinin önemli adımlarından birisidir. Bu aşamada öncelikle danışanın sosyal durumlarda hangi becerilerinin eksik olduğu belirlenir ve daha sonra bunlar üzerinde odaklanılır. Bu beceriler genellikle; göz teması kurma ve etkili beden dili, dikkatini karşıdakinin söylediklerine yönlendirme, bir konuşmayı başlatma ve sürdürürken görüş bildirme, bir talepte bulunma ya da eleştiri yapabilme davranışlarını içermektedir. Bu sayede bireyler duygularını daha rahat ifade etmeyi öğrenerek toplumsal beceriler kazanmaktadırlar.

Adana sosyal kaygı bozuklu tedavi merkezinde sosyal kaygı durumlarıyla yüzleştirme aşamasında ise birey kaçındığı durumlarla karşı karşıya gelmeye hazır demektir. Bu aşamada davranışsal denemeler ve rol oynamalar kullanılmaktadır. Kişi kaygı düzeyi azalana dek yüzleşmeye devam eder. Bu aşamada nefes egzersizleri ve gevşeme tekniklerinden yararlanılmaktadır. Ayrıca yüzleşme sırasında danışanlardan kendilerini video’ya çekmeleri istenebilir. Böylece bireyin kendisini dışardan görmesi sağlanarak kendisi hakkındaki gerçek dışı negatif değerlendirmesini değiştirmesi ve kaygı düzeyinin azaltılması sağlanabilir.

Sosyal Kaygı Bozukluğu Tedavisinde Grup Bilişsel Davranışçı Terapi

Sosyal kaygı bozukluğunun tedavisinde grup bilişsel davranışçı terapi sıklıkla kullanılmaktadır. Sosyal ortamda kaygı yaşayan bireylere grup ortamında müdahale edilerek daha etkili ve doğal bir yüzleştirme imkanı sunulmaktadır. Kişi öğrendiklerini pekiştirme imkanı bularak daha hızlı ilerleme göstermektedir. Ayrıca grup müdahalelerinin kendilerini bu tarz ortamlardan soyutlama eğilimde olan bireylere sosyal ve psikolojik olarak destek olacağı düşünülmektedir.

Sosyal Kaygı Bozukluğu Tedavisinde Online Bilişsel Davranışçı Terapi

Teknolojinin gelişmesiyle birlikte sosyal kaygı bozukluğu müdahalesinde internet tabanlı bilişsel davranışçı terapi uygulamaları da yaygınlaşmaya başlamıştır. Bu konuda yapılan araştırmalar sosyal kaygı tedavisinde online terapinin etkililiğini ispatlamakla birlikte daha fazla hastaya ulaşılması ve uzun süreli etkisi açısından olumlu eleştiriler almaktadır.

Tedavi Ne Kadar Sürer?

Sosyal kaygı bozukluğu tedavi merkezinde bilişsel davranışçı terapinin süresi ve sıklığı çeşitli faktörlere göre değişmektedir. Kişinin tedaviye yönelik motivasyonu ve hastalığın şiddeti bu faktörlerin başında yer almaktadır. İhtiyaç duyulduğunda tedavi sırasında farklı terapi yöntemleri ve tekniklerden yararlanılabilir.