Stres ve Baş Etme Yolları

Vücudun çevresinde gördüğü tehditlere karşı gösterdiği tepkiye stres diyoruz. Kişinin verdiği bu tepkiler fiziksel veya psikolojik gerçekleşebilmektedir. Bazı durumlarda da her ikisinde de problemler yaşanabilmektedir. Stres altına giren bir kişi ilk önce kendi içerisinde bir alarm durumu yaşar. Göz bebeklerimiz büyümeye başlar. Kan basıncı yükselir ve kaslar gerilmeye başlar. Daha sonrasında ise kişi direnç aşamasına geçer. Bu aşamada içerisine girilen duruma karşı adapte olmaya çalışılır. Son olarak da kişi tükenme aşamasına doğru ilerlemeye başlar. Burada adapte olunamayan durum sonrası kişi yorgun düşmeye başlar ve direnç seviyesi giderek azalmaya başlar.

Stres birçok farklı belirtiyle ortaya çıkabilir. Fiziksel belirtilere baktığımızda çarpıntı, baş ağrısı, nefes darlığı, ellerin titremesi, uykusuzluk, bitkinlik gibi durumlar meydana gelebilmektedir. Bir diğer yandan duygusal belirtilerimizde ise günlük hayatta huzursuzluk, gerginlik, kaygılı davranma, sinirli ve saldırgan davranışlar içerisine girme eğiliminde olabiliyoruz. Tüm bunlar yaşanırken zihnimizde de unutkanlık, kararsızlık, zihinsel durgunluk, olumsuzlara odaklanma gibi durumlar meydana gelebilmektedir. Stresli olan bir kişinin tutum ve davranışlarına baktığımızda ise agresif, gergin, yalnız kalmış, hayata karşı ilgisiz, hayattan zevk alamayan, karar vermede zorlanan bir birey haline dönüştüğünü görebilmekteyiz.

Günlük yaşamda fiziksel, psikolojik ve sosyal anlamda birçok durum strese sebebiyet verebilmektedir. Havanın aşırı sıcak ve bunaltıcı olması, olumsuz bir durum yaşayıp duygusal anlamda çöküşe geçmemiz, iş hayatından kaynaklı oluşan bazı sıkıntılar stresin sebeplerine örnek olarak gösterilebilir. Bunlara ek olarak da maddi konular, kişinin yaşı ve yaşam tarzı gibi durumlarda strese neden olabilmektedir. Bu durum sadece yaşanılan bir stres olarak kalmayıp birçok rahatsızlığa yol açabilmektedir. Kişi depresyon, uyku bozukluğu, stres kaynaklı alkol ve madde bağımlılığı, çok fazla sigara tüketme gibi sorunlar yaşayabilmektedir.

Stresle başa çıkarken yapılabilecekleri düşünce ve davranış başlıkları altında sıralayabiliriz. Kişinin stres yaşadığı anda durumu hangi düşünce ile ele aldığı çok önemlidir. Bu durumun doğal bir süreç olduğunu ve yaşamın her alanında karşımıza çıkabilecek bir problem olduğunu aklından çıkarmaması gerekmektedir. Kişi bu durumda olumluyu görmekte çok fazla zorlanır. Olumsuz bir durum yaşadığında zihninde hep olumsuzlar belirmeye başlar. Oysaki psikolojide bu durumu somut bir şekilde ele alıp kanıt inceleme yöntemini uyguladığımızda çoğu kişi yaşadığı durumun aslında öyle olmadığını görmeye başlar ve yeni bir bakış açısı kazanır. Bir diğer baş etme yöntemi olarak da fiziksel egzersizi söyleyebiliriz. Düzenli yapılan egzersizler bireyin gerginliğini almakta ve kendini daha iyi hissetmesini sağlamaktadır. Hobi edinmekte ilgiyi sevdiğimiz ve bize zevk veren şeylere yönelttiği için stres seviyesinin azalmasına yardımcı olmaktadır. Düzenli ve sağlık beslenme de stres seviyesinde düşüşe yardımcı bir uygulamadır. Bunlara ek olarak psikoterapide kullanılan, psikoeğitim verilerek yapılabilecek uygulamalar arasında da progresif gevşeme egzersizleri ve derin nefes meditasyonu da stres seviyesinin azalmasına güzel bir katkı sağlayan davranışçı müdahalelerdir. Stresle başa çıkılamayan durumlarda ise mutlaka uzman görüşü ve uzman desteği almak burada oldukça önemlidir.