Tabanlık Nedir? Hangi Durumlarda Kullanılması Uygundur?

Ayaklar gün içinde büyük miktarda baskıya ve yüke maruz kalmaktadır. Bu basınç ayak rahatsızlıklarına neden olabilir. Kullandığımız ayakkabı türü (yüksek topuklu ayakkabılar, iş ayakkabısı gibi) nedeniyle de farklı türden ağrılar çekme eğilimindeyiz. Örneğin yüksek topuklu ayakkabılar giymek, yürüme esnasında ayağın ön kısmını zorlamaktadır. Ayaklarınızı korumak, rahat ettirmek ve ağrıdan korunmak için ayakkabınıza tabanlıklar eklenebilir. Bununla birlikte, tabanlıkların önemi genellikle hafife alınmaktadır. Tabanlıklar, yürüme esnasında ayağımıza sürekli temas eder ve bu da ağırlığı daha dengeli bir şekilde dağıtmayı sağlar. Bu durum ayağımızın belirli bir bölümünü yürümek veya koşmak için aşırı kullanmamızı engeller.

Tabanlıkların sadece yaşlılar veya çalışanlar tarafından kullanılması gerektiği düşünülmemelidir. Özellikle spor yaparken de tabanlık kullanımı tavsiye edilmektedir. Tabanlık, vücudunuzu desteklemek için dengeleyici bir kuvvet görevi görür ve ayaklarınızın her gün maruz kaldığı baskı ve yüke karşı korumaya yardımcı olur. 

Kişiye özel tabanlık nedir?

Ayak tabanımız çok özel ve hassas duyarlı noktalara sahiptir. Ayak tabanımızın bu hassas noktaları binlerce yıldır bilinen ve refleksoloji gibi alternatif tedavi yöntemleri ile açıklanan noktalardır. Bu noktalardan bedenimizin tümüne ulaşılır. Bu nedenle ayak tabanımızın sağlığı çok önemlidir.

Fizyolojik olarak ayak; tendonlardan, kaslardan, kemiklerden ve birçok eklem yüzeyinden oluşan karmaşık bir sisteme sahiptir. Kişiler günlük hayatlarında sık sık ayaklarını düşünürler çünkü ya ağrı çekerler ya da ayaklarının şişmesi gibi sorunlar yaşarlar. Kişiye özel tabanlık ile bu sorunlar aşılabilir.

Kişiye özel tabanlık yapımında öncelikle pedografi ile ayağın basınç bölgeleri detaylı olarak haritalandırılmaktadır. Tarama sonuçlarının bilgisayar yardımı ile modellenip bu modelin yine bilgisayar destekli makineler ile üretilmesi hatasız olarak sağlanmaktadır. Ayak tabanındaki basınç dağılımına bakılarak bunu eşitlemeye yönelik tabanlık tasarlanmaktadır. Böylelikle hastaların tam olarak ihtiyacı olan özel tabanlıklar tasarlanmaktadır.

 Bu yöntem teşhis veya takip amaçlı olarak kullanılabilmektedir. 

Örneğin basma problemi olan bir hasta ameliyat edildiyse, ameliyat öncesi ve ameliyat sonrası pedografik sonuçları karşılaştırılarak düzelmenin miktarı ölçülebilmektedir.

Tabanlığın Ortopedide Kullanım Alanları:

• Düz taban (Pes Planus)

• Çukur ayak (Pes Kavus)

• Topuk dikeni (Plantar fasiit)

• Diyabetik ayak

• Nasırlar

• Bacaklarda uzunluk farkı olan durumlarda 

Düz taban (Pes planus) : Ayağın iç tarafında bulunan kavisin olmayışı ya da yetersiz oluşuna denir.

Düz taban ayaklarda içe basarak yürüme ile artan ağrıya sebep olmaktadır.

Çukur ayak (Pes cavus) : Ayağın iç tarafında görülen kavisin normalden fazla olmasına çukur ayak denir. Çukur ayaklarda dizlere kadar gelen ağrı, topukta sızlama nasırlaşma, çekiç parmak, yürürken çabuk yorulmalar olmaktadır.

Tedavi hem düz tabanda hem de çukur ayakta deformitenin (şekil bozukluğunun) derecesine göre verilmektedir. Deformitenize göre doktorunuz muayene sonrası size tabanlık önerebilir. Unutulmamalıdır ki tabanlık, var olan deformiteyi gidermez ancak ağrıları azaltabilir ve deformitenin ilerlemesini yavaşlatabilir. Kullanılan tabanlık pedografik ölçüm sonrası kişiye özel olarak yapılmalıdır. 

Topuk dikeni (Plantar fasiit): Topuk dikeni olarak bilinen plantar fasiit, topuk ağrısının en yaygın nedenlerinden biridir. Ayağınızın altından geçen ve topuk kemiğinizi parmaklarınızla (plantar fasya) bağlayan kalın bir doku bandının topuktaki iltihabını içermektedir.  Ayakkabı içine kolaylıkla yerleştirilen bu tabanlıklar, topuğa binen yükü azaltır, ağrı ve iltihabın azalmasını sağlayarak iyileşmeye yardımcı olmaktadır. Topuk rahatsızlığı olmasa da uzun süre ayakta çalışmak zorunda olanlar da koruma amaçlı bu tabanlık ya da topuk yastıklarından kullanabilirler.

Diyabetik ayak:

Diyabetik ayak bakımında plastazot adı verilen maddeden üretilen kişiye özel tabanlıklar tavsiye edilmektedir. Amaç diyabete bağlı duyu kaybı gelişen ayağın basınçtan korunmasıdır. Plastazot, aşırı bası, sıcak gibi fizik etmenler ile şekil değişikliği göstererek ayağı korur. Taban yaralarında yastıkçık ile yara üzerindeki baskı hafifletilir. 

Nasırlar:

Nasır, derinin kalınlaşmasıdır ve bilimsel adı “kallus”tur. Sürekli basınç veya sürtünmeye uğrayan deri tabakası altında bulunan diğer dokuları koruması için kalınlaşır ve nasır olarak adlandırılmaktadır. Kalınlaşan derinin altındaki sinir dokularına uygulanan bası nedeniyle bazen şiddetli ağrılara neden olmaktadır. Ayak tabanında oluşan nasırlarda ise hastalar nasırların bulunduğu bölgeye basınç uygulamamaya çalışır. Bu durum ayaklarda ve bacaklarda dengesizliğe neden olduğu gibi eklemlerde de ciddi ve bazen kalıcı hasarlara ve şekil bozukluklarına neden olmaktadır.  Kişiye özel üretilen tabanlık ile nasır üzerinden yük alınabilmektedir ve nasır üzerindeki baskı kalktığı için kısa sürede iyileşme sağlanabilmektedir.

Bacak Kısalık Farkı için Kişiye Özel Tabanlık:

Ekstremite uzunluk farklılıkları hem çocuklarda hem de erişkinlerde oldukça sık görülmektedir. Bazı çalışmalarda bacak uzunluk eşitsizliğinin; skolyoz (omurga eğriliği) gelişimine, bel ağrısına, siyatik sorunlarına, kalça ve diz eklemlerinde aşırı yüklenmeye, stres kırıklarına ve plantar fasiite yol açabileceği belirtilmiştir. 2 ila 2,5 cm kadar olan farklarda tabanlık kullanılabilmektedir. İki bacak arasındaki uzunluk farkı ölçüldükten sonra kısa olan tarafa uzunluk farkı kadar kişiye özel tabanlık üretilir. Tabanlık ayakkabı içine yerleştirilebilmektedir.