Televizyonun Yarar ve Zararları

Günümüzün vazgeçilmez kitle iletişim araçlarından birisi olan televizyonun çocukların gelişimine büyük etkileri bulunmaktadır. Çoğu anne baba çocuklarına televizyon izletmenin yararlı mı yoksa zararlı mı olduğunu sormaktadır. Özellikle yoğun çalışan ailelerde işten eve gelindiğinde televizyon karşısında dinlenme ya da çocukları onları fazla rahatsız etmesin diye televizyonu açık tutma alışkanlığı vardır. Bu alışkanlıkların aşırı derecede olması çocukların biyopsikososyal gelişimini kötü etkilemektedir. Bununla beraber televizyonu hayatımızdan tamamen çıkarmak, teknoloji kullanımının doruk noktasında olduğu günümüzde biraz zor gibi görünmektedir.

Bu yazımda “Televizyonun çocuğu yararları ve zararları nelerdir? Çocuğun televizyon programlarını izlemesini nasıl yönetiriz?” gibi sorulara cevap vermeye çalışacağım. Yapılan araştırmalar ülkelerde en çok kullanılan teknolojik araçlardan birinin televizyon olduğunu göstermektedir. Birçok ailede televizyon o an izlenmese bile açık kalmaktadır.

Zararları: Televizyonun 2 yaş altındaki çocukların eğitimine her hangi bir katkısı yoktur. Daha da kötüsü çocuğu, beynini geliştirecek oyun, diğer insanlarla etkileşim halinde olmak gibi yararlı etkinliklerden alıkoyabilir. Çocuk gerçek hayattan çok daha fazla şey öğrenirken, televizyon ekranından çok az şey öğrenir. Televizyon Çocuğu edilginleştirir, yaratıcılıktan ve etkinlikten uzaklaştırır. Çocukta tek tip değer yargıları yaratabildiği gibi duygusal yönden güven içinde olmayan çocuklarda endişe ve korkular geliştirebilir. Zamanla bu korkular çocuğun bütün hayatını olumsuz etkiler. Çocuklar, TV'de gördükleri her şeyi gerçek olarak algılayabilir, gerçekle gerçek olmayanı ayırt etmekte güçlük çekebilirler. Gözleri önünde olup bitenin bir oyun ya da temsil olduğunu bilmez, gerçek sanırlar. Süpermen gibi uçmaya çalışır, ilkokul yıllarında tam da kişiliklerinin biçimlendiği dönemde saldırganlık duyguları geliştirebilir. Bu sebeplerle okul öncesi dönemde uzun saatler televizyon seyredilmesi çocuğun okul başarısını, sosyal işlevselliğini, kişiler arası iletişimini kötü etkiler. Konuşma gecikmesi olan çocukların büyük çoğunluğu evlerinde uzun süre televizyon seyredilen, aile arasında çok fazla sohbet ortamı olmayan ortamlarda büyüyenlerdir. Bu çocukların konuşma becerileri ortamından televizyon uzaklaştırıldığında ve aile ile daha uzun süre vakit geçirdiklerinde gözle görülür biçimde artmaktadır.

Yararları: Çocukları eve bağlayarak ailede ortak ilgiler yaratıp aile mutluluğunu gerçekleştirir. Çocuğu düşünmeye teşvik eder. Çocukların ilgi ve hayat alanlarını genişletir. Çocukların estetik zevklerini geliştirir. Bazı televizyon programları çocuğu eğitir. Sayı saymak, yemek yapmayı öğretmek, kitap okumaya teşvik etmek, düzgün arkadaş ilişkileri kurmak gibi birçok etkinliği öğretmeye yardımcı olabilir. Siena Üniversitesi’nde yapılan bir araştırmada çizgi filmlerin çocuklar üzerinde yatıştırıcı, ağrı kesici etkileri olduğu bulundu. Bu sebeple belki çok stresli ve ağrıları olan çocuklarda biraz televizyon seyrettirmenin yararları olabilir.

Son olarak televizyon yönetimi nasıl yapılmalı? 2 yaşından küçük çocuklarda herhangi bir yararı olmadığı, tam tersi psikososyal yoksunluğa sebep olduğu için bu çocukların televizyon izlemelerini önermiyoruz. Daha büyük çocuklarda ise yukarıda bahsettiğim eğitici ve çocuğun kültürel gelişimini arttıran, ufkunu genişleten programların günün belli saatlerinde ve bir saati geçmeyecek şekilde izletilmesi yararlı olacaktır. Konuşması gecikmiş çocuklarda televizyonu uzun süre paketleyip kaldırmak en mantıklı tercih olacaktır.

Haftaya görüşmek üzere, sağlıcakla kalın…