Tik Bozukluğu
Yazar Duygu Murat • Çocuk Psikiyatristi • 30 Haziran 2020 • Yorumlar:
Tikler; ani başlayan, ritmik olmayan istemsiz hareket(motor tik) ya da seslerdir(vokal tik) .Tikler genellikle çocukluk döneminde başlar. Çoğunlukta 7-12 yaşları arasında artış gösterir. Büyük bir kısmı ergenlik döneminden sonra düzelir. Genetik ve çevresel faktörler tik gelişimde etkilidir.
Tikler göz kırpma, burun oynatma gibi hareketler(motor tik) şeklinde olabileceği gibi burun çekme, boğaz temizleme şeklinde (vokal tikler) de olabilir.
Tikler yer değiştirebilir. Başlangıçta göz kırpma tiki varken bir süre sonra bu tik kaybolup burun oynatma, omuz silkme gibi tikleri olabilir.
Tiklerin şiddetinde artışlar, azalmalar olabilir, hatta kimi zaman tiklerin tamamen geçtiği dönemler olabilir. Uzun süre ekrana maruz kalmak, stres ve kaygılı durumlar , aşırı heyecan, enfeksiyonlar ve yorgunluk tikleri arttırabilir. Çocuğun kendini rahat hissettiği durumlarda (tatiller, spor yaparken, müzik aleti çalarken) tikler azalır ya da geçer. Uykuda tikler oluşmaz.
Tiklerin öncesinde özellikle 10 yaşının üzerindeki çocuklar tik gelmeden önce kaşıntı, huzursuzluk gibi duyusal hisler tarifleyebilir. Tiklerin olacağını bu hisleri olan çocuklar fark edebilir. Tikler kısmen çocuk tarafından kontrol edilebilir. Okulda tiklerini bastıran çocuğun eve gelince tiklerinde artış görülebilir.
Tikler çoğunlukla ani başlangıçlı olduğu için aileler endişelenebilir. Tikler kısmen bastırılabilse bile çocuğun bilerek ve isteyerek yaptığı hareketler değildir. Çocuk tikleri yapamaması için uyarılmamalıdır. Sürekli tikleri nedeni ile çocuğu uyarmak çocuğun gerginliğini ve tiklerini arttırabilir.
Tikleri tetikleyen faktörleri belirlemek, eşlik edebilecek Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu,Obsesif Kompulsif Bozukluk, Kaygı Bozukluğu ve Depresyon gibi durumları da değerlendirmek gerekir.
Basit tiklerde tiklerin seyri ve gidişatı hakkında aileyi bilgilendirmek, psikoeğitim ve davranışçı yöntemler çoğunlukla yeterlidir. Ancak tiklerin şiddeti yoğunsa çocuğun duygu durumunu, ders başarısını, arkadaş ve aile ilişkilerini olumsuz etkiliyorsa ilaç tedavisi gerekebilir.