Transaksiyonel Analiz - Ebeveyn Ego Durumu

Geçen haftaki yazımızda TA kavramlarını yakından tanımaya başlamıştık. Temas iletilerinin ne olduğundan, çeşitlerinden ve olumlu temas iletisi kazanmanın yollarından bahsetmiştik. Bu hafta ise daha önce kısaca bahsettiğimiz Ebeveyn Ego Durumunu sizlere biraz daha açmak istiyorum. İyi okumalar..

TA kavramının yaratıcısı Eric Bern'e göre istisnasız her insanın içinde üç alt benlik yer alır. Ego durumları adı verilen bu alt benlikler bireyin kişiliğindeki bir dizi duygu, düşünce ve davranış kalıbının belli olaylar sonucunda kendini göstermesi olarak tanımlanabilir. Başka bir ifadeyle kişiliğimizin birbirinden farklı duygu, düşünce ve davranış şekillerine sahip olan üç ayrı parçası olduğunu söyleyebiliriz. Bu kavramları anlamak kendimizin ve başkalarının davranışları ardındaki düşünce ve duygu yapısı hakkında fikir sahibi olmamızı sağlar. Bu üç benlik yapısına göre düşünür, eyleme geçeriz; dolayısıyla gün içinde yaptığımız transaksiyonları da bu üç alt benliğimizden o ana ve iletişim kurmaya en uygun gördüğümüz ego durumumuzla karşılarız. Tam da bu sebeple Ego Durumları TA’ nın en temel kavramlarından biridir. Eric Berne, içimizdeki bu üç yana Ebeveyn, Yetişkin ve Çocuk adını vermiştir. Her birinin oluşum şekli ve davranış kalıbı birbirinden farklıdır.

Ebeveyn Ego durumu, yaşamımızın erken dönemlerinde (kabaca ilk 5 yıl) ebeveynlerimizden ya da bize bakım veren ebeveyn figürlerimizden ( abla, abi ya da bizi yetiştirmiş başka kişiler olabilir) gözlemlediğimiz ve zihnimize kaydettiğimiz duygu, düşünce ve davranış kalıplarından oluşur. Bu kalıplara ebeveyn kayıtları deriz. Ebeveyn kayıtları birey tarafından düzenlenmeden ve sorgulanmadan alınır ve içselleştirilir. Bunun sebebi bu kayıtların iyi - kötü olarak değerlendirilmekten çok, güvenilir kaynaktan geldiğine inanıyor olmamızdır. Aynı zamanda yaşamımızın ilk kayıtları olduğu için birebir kopyalar ve istemsizce taklit ederiz. Zamanla bu davranış kalıplarını benimseriz ve bazı olaylara, durumlara ebeveynlerimiz gibi tepki verdiğimizi ya da bazen ebeveynimizin bize davrandığı şekilde başkalarına yaklaştığımızı fark ederiz. Başka bir deyişle yaşamımızın ilk yıllarında ebeveynlerimizden nasıl konuşulacağını, gülüneceğini, öfkelenileceğini, hangi durumlara nasıl tepkiler vermek gerektiğini, kibar, sakin, soğukkanlı, enerjik ya da umutsuz biri olmayı, eş olmayı, anne baba olmayı öğreniriz. Kısaca ebeveynlerimizin duygu, düşünce ve davranışlarını içselleştirerek, yaşamayı ve bir birey olmayı öğreniriz.

Eric Berne “ Her insanın içinde anne ve babası yaşar” diyerek Ebeveyn Ego Durumunu bizim için özetlemiştir. Bizde kendi benliğimizdeki Ebeveyn’ i tanıyarak belli olaylara verdiğimiz otomatik tepkilerimizin, içselleştirilmiş davranışlarımızın nedenlerini bulabilir ve davranışlarımız üzerindeki hakimiyetimizi arttırarak kendimizle ve çevremizle daha sağlıklı bir iletişim içine girebiliriz. Sağlıklı ve mutlu günler dilerim.